Türkiye’de demokrasi kavramını kullanan siyasetçi çok, ama demokrasinin ne anlama geldiğini bilen siyasetçi az. Yaşadığımız sorunlar büyük ölçüde bundan kaynaklanıyor.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’a göre demokrasi, çok partili serbest seçimlerden ve referandumdan ibaret bir mekanizmadır. Bu anlayışa göre, milletin çoğunluğu diktatörlük isterse diktatörlük gelir, saltanat isterse saltanat gelir, hilafet isterse hilafet gelir, şeriat isterse şeriat gelir, faşizm isterse faşizm gelir.
Oysa, demokrasinin seçimden ve sandıktan ibaret bir oyun olmadığı, yakın bir geçmişte, Avrupa’nın tam ortasında kanıtlanmıştı. Almanya’da, Adolf Hitler’in öncülüğündeki Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi, 1930’lu yıllarda, çok partili serbest seçimle iktidara gelmiş, ama Almanya’ya demokrasiyi değil, faşizmi, diktatörlüğü ve felaketi getirmişti. Çok partili serbest seçimlerin zaman zaman diktatörlükle sonuçlandığı, tarihte yerini almış bir gerçektir.
Dolayısıyla, çok partili serbest seçimler demokrasinin yaşaması için yeterli değildir. Demokrasi, halkın kendisini yönettiği, halkın egemen olduğu düzenin adıdır. Ancak böyle bir düzenin kurulabilmesi için, çok partili serbest seçimler tek başına yeterli değildir.
Demokrasinin var olabilmesi için, yasama, yürütme ve yargı arasında güçler ayrılığı ilkesinin uygulanması gerekir. Güçler ayrılığı ilkesinin uygulanmadığı, yetkilerin tek kişide toplandığı yerde demokrasi olmaz, monarşi olur.
Demokrasinin var olabilmesi için, laiklik ilkesinin yürürlükte olması gerekir. Laiklik, devlet, siyaset, hukuk ve eğitim işlerinin dinden arındırılması, dinin bu alanlara müdahale etmemesi, dine bir sınır çekilmesi ve bu koşulla dini inanç ve ibadet özgürlüğünün güvence altına alınmasıdır. Laikliğin olmadığı yerde demokrasi olmaz, teokrasi olur.
Demokrasinin var olabilmesi için, düşünce, ifade, yayın ve örgütlenme özgürlüğünün olması gerekir. Terörü ve şiddeti teşvik etmediği sürece, tüm düşünceler ifade edilebilmeli, yayımlanabilmeli ve örgütlenebilmelidir. Bunun gerçekleşmediği yerde demokrasi olmaz, despotizm olur.
Demokrasinin var olabilmesi için, ekonomik ve sosyal adaletin sağlanması gerekir. Sermaye sınıfının vatandaşları sömürdüğü ve devletin bunu teşvik ettiği bir düzende demokrasi olmaz, oligarşi olur.
Demokrasinin var olabilmesi için, tüm vatandaşların nitelikli temel bir eğitimden geçmesi, bir demokrasi ve vatandaşlık bilincine sahip olması gerekir. Bunun olmadığı yerde demokrasi olmaz, kabile devleti olur.
Demokrasinin var olabilmesi için, demokrasi karşıtı siyasi partilerin, çok partili serbest seçimde yer almaması, bu tür partilerin anayasada yapılacak düzenlemelerle yasaklanması gerekir. Çünkü demokrasi, demokrasiyi ortadan kaldırma hakkı değildir. Almanya’da Nazi partisi bu nedenle yasaklanmıştır.
Demokrasi bu koşulların sağlanmasıyla gerçekliğe dönüşebilecek olan bir düzendir. Ancak, Türkiye de dahil, dünyanın birçok ülkesinde büyük bir aldatmaca yaşanmaktadır. Demokrasi adı altında, demokrasiyle uzaktan yakından ilgisi olmayan düzenler kurulmuştur, demokrasi kavramının anlamı çarpıtılmıştır.
Bu aldatmaca ve çarpıtma üzerinden, belli başlı kişiler ve çevreler, iktidarını korumaktadır. Halk, amaç olmaktan çıkmış, güç odaklarının iktidarını koruyan bir araç olmuştur.