Geçen günlerde gazetelerde, “gıda patronlarına müjdeli haber” yazıda “Ulusal Gıda Teknoloji Platformu”nun kuruluş aşamasında olduğu belirtiliyordu. Bu platformun kurucuları arasında İTÜ Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı Sayın Prof. Onur Devres’in bulunması ise benim için ayrıca bir sevinç kaynağı oldu. Konuyu önemsiyorum, çünkü Türkiye’de gıda alanında sanayici-üniversite işbirliğinin yeterince sağlanamaması, ülkemizin ihtiyaç duyduğu yüksek katma değerli ürünlerin üretilememesine, yeterli yatırım sermayesinin, bilgi ve teknolojinin biriktirilememesine, gıdayı işleyecek yeterli entegre tesislerin kurulamamasına da neden olmuştur. Ülkemiz tıpkı otomotiv sektöründe montajcılıkla yetindiği gibi gıdada da dışa bağımlı ambalajlama ile yetinmek zorunda kalmış ve geleneksel üretim biçimlerinden modern, çağdaş üretim teknolojilerine geçiş gerçekleştirilememiştir.

Gıda alanında; üretimden depolama ve dağıtıma, ürünün tarladan satış reyonlarında tüketiciye ulaştırılmasına kadar zincirin her halkasında Batı standartlarının uygulanabilmesi için üniversite-sanayi işbirliği gereklidir.

Türk sanayisi “Üniversite”ye, Ar-Ge’ye önem vermediğinden yaratıcı bilgiye sahip olamamış, “hazırcı”, “taklitçi”, “montajcı” kalmıştır ve bunların neticesinde de kendi dünya markalarını yıldızlaştıramamıştır. Bu yeni oluşum tamamlanabilirse, sanayi-üniversite işbirliği gerçekleşirse gıda sanayisinin, çağımızın ve bugünün insanının ihtiyaçlarına yönelik yeni ürünler, yeni tasarımlar, yeni atılımlar yapmasına olanak sağlayacak önemli bir adım olacaktır diye düşünüyorum.

Çünkü Türkiye tarımsal üretimde ender şanslı ülkeler arasında. Ülkemiz gıda hammadde cenneti olmasına rağmen, tarımsal üretime fazlaca artı değer katmadan, hatta değerini düşürerek, ziyan etmiştir, heba etmiştir, yeterince de yararlanamamıştır. Böyle olduğu içindir çiftçinin de üreticinin de yüzü gülmemiştir, Batı anlamında gıda sanayisi kurulamamıştır.

Prof. Onur Devres, Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinin Gıda Mühendisliği bölümlerinden bilim insanlarının bir süredir, Ulusal Gıda Teknoloji Platformu’nun kuruluş çalışmalarını yürütmekte olduklarını anlattı.

Teknoloji Platformu’nun misyonu ise;

- Gıda ve beslenme, gıda ve sağlık, gıda kalite ve güvenliği, gıda ve tüketici konularına odaklanmış araştırma ve geliştime (Ar-Ge) faaliyetlerinin etkin biçimde entegrasyonunu sağlamak,

- Gıda endüstrisinin çeşitli alt sektörlerinin Ar-Ge faaliyetlerini tüketici ihtiyaçları ve beklentilerini karşılayacak şekilde organize etmek,

- Ulusal ve uluslararası piyasalara yönelik kaliteli ve sağlıklı, yenilikçi ve çeşitlendirilmiş gıda ürünleri geliştirmek ve sürekliliğini sağlamak,

- Gıda endüstrisini küresel rekabette güçlü bir konuma getirmek olarak belirlenmiş.

Ulusal GTP, ülke gıda endüstrisinin bu fırsatı değerlendirebilecek önemli bir potansiyeli olduğunu, ancak bu potansiyeli verimli bir şekilde değerlendirmek için ciddi bir strateji gerektiğini öngörüyor. Bu bağlamda ülkenin önde gelen üniversitelerinin Gıda Mühendisliği bölümlerinden bilim adamları ile sektörün belli bir birikim ve deneyime sahip temsilcilerinin bir araya gelmesinin büyük bir sinerji yaratacağı düşünülüyor.

Bu platform hayata geçirilirken TÜBİTAK’ın “bilimsel ve teknolojik işbirliği ağları ve platformları kurma girişimi projeleri (İŞBAP) destekleme programı”-ndan faydalanılacak. TÜBİTAK teknoloji platformu kuruluşu ile ilgili projelere 3 yıllık bir destek veriyor ve destek miktarı da yılda en çok 250.000 YTL ile sınırlıymış. TÜBİTAK desteğinin alınabilmesi için üniversitelerin ayni, gıda şirketlerinin ise nakdi destek sağlaması gerekiyor. Üniversitelerin proje süresince belli sayıda bursiyer için maddi destek temini de gerçekleşebilecekmiş.

Bu platformun verimli olması, kalıcı olması, kalıcılığın da ötesinde sürdürülebilir olması hepimizin katkıları ile mümkün olabilecektir. Üniversite hocalarının bu çağrısından sonra Türk sanayicisi ve müteşebbisine, bu sese kulak tıkamadan, Türk gıda sanayisinin bağımlılıktan, ilkellikten kurtulması ve modernleşmesi, çağdaşlaşması için gereğini yapmak düşer.

sadik.celik@keyveni.com