Kitabın adı: Muzaffer İlhan Erdost. Altbaşlığı Erdost’un kimi niteliklerini sıralıyor: “Bilge, Devrimci, Erdemli, Dost, Dirençli”. Yazarı: Vecihi Timuroğlu. Adına bakarak bir yaşamöyüsü kitabı sanılabilir ama değil. Vecihi Timuroğlu, Erdost’un düşünce dünyası çevresinde bütün bir şiir ve düşünce dünyamızı geçmiş birikimlerle de harmanlayarak çok boyutlu bir düşünce kitabı ortaya çıkarmış.

Edebiyatla ilgilenenler Muzaffer İlhan Erdost’un 1950’lerde boy atan şiirimizdeki son büyük yenilik hareketi İkinci Yeni akımının isim babası olduğunu bilirler.

Edebiyat dünyasına şiirler yazarak giren Erdost, 19 Ağustos 1956 günlü Son Havadis’in Edebiyat Eki’nde “İkinci Yeni” başlıklı bir yazıyla şiir tartışmalarını alevlendirmişti. 1970’lere dek sürdü İkinci Yeni tartışmaları.

İkinci Yeni akımı içinde sayılan şairler çoğunlukla sol düşünceliydi. Ancak yazdıkları “yeni” şiirler Attilâ İlhan, Asım Bezirci gibi yine sol görüşlü başka yazarlarca kapalı, halka uzak olmakla suçlanıyordu.

Erdost, bu tartışmada, yeniyi ilk anlayanlardan olmuştu. Vecihi Timuroğlu’nun kitabının odak noktasını da şiirde yenilik kavramı oluşturuyor. Bir düşünür olan Timuroğlu, Erdost ve İkinci Yeni tartışmalarını eksen alarak geçmişten geleceğe, eski şiirden yeni şiire öyle geniş bir görünüm sunuyor ki, zaman zaman kendinizi bir şiir sanatı tarihi okur gibi hissediyorsunuz. Divan şiirinden halk şiirine, Nâzım’dan Orhan Veli’ye, yer yer dünya şiirindeki yenilik hareketlerine de pencereler açarak inanılmaz genişlikte bir ufuk seriyor önümüze.

***

Erdost’un kültür tarihimizdeki unutulmaz ikinci eylemi ise 1965’te kurduğu Sol Yayınları ile kısa sürede Marksist klasikleri dilimize kazandırmak olmuştu. Bu büyük çabanın ilk karşılığı 12 Mart günlerinin hapisliği ve cezaevinde dövülerek öldürülen kardeşini yitirmek olmuştu.

Vecihi Timuroğlu, kitabın “Bir Düşünür” başlıklı ikinci bölümünde önce Erdost’un çağdaş öteki şairler üstüne, sonra da güncel siyasal düşüncelerini aktarıyor. Bütün hepsinin temelinde çok yalın bir tutum yatmaktadır aslında: “Ezilen insanın yanında ödünsüz savaşım, ancak derin düşünmeyi öğrenmiş, ‘ben’inden kurtulmuş olmakla olanaklıdır.”

***

Muzaffer İlhan Erdost, düşünce ve eylem dünyasıyla toplumumuzun anıt kişiliklerinden biri oldu. Toplumlar böylesi anıt kişiliklerle yücelirler biraz da. Vecihi Timuroğlu, Muzaffer İlhan Erdost kitabını yazmakla, şiir ve felsefe çevresinde oluşmuş bir dostluk öyküsü anlatıyor aynı zamanda. Şiirin ve düşüncenin nasıl ortak yakınlıklar yaratabildiğini gösteren güzel ve yitik zamana bir güzelleme ya da ağıt da diyebilirsiniz bu kitaba.

Erdost’a ilişkin son söz Sol Yayınları için Lenin’in “Emperyalizm: Kapitalizmin En Yüksek Aşaması” adlı kitabını çeviren Cemal Süreya’nın olsun:

“Nedir Muzaffer İlhan Erdost? Şair mi, öykücü mü, yayımcı mı, düşünce adamı mı, ideolog mu, siyasetçi mi, aile reisi mi, savaşçı mı, ressam mı? Hangisi? En azından şöyle denecek bir gün: Hepsinde iyiydi! Evet, bir ‘canlı’ olarak sunuyor kendini. Muzaffer İlhan Erdost diye biri var, orda duruyor. Kurtarıyor. O var ya, daha yürekliyiz. Daha karagözlü, daha gerçekçi, daha ütopyacıyız. Gerçekçi ütopya.”