Türkiye’de, üniversitelerin çeşitli bölümlerinde ve konservatuvarlarda çoğunlukla ‘genel kültür dersleri’ anabaşlığı altında verilmekte olan çeşitli dersler, yalnızlık kokar… Bunlar, yükseköğretim kurumlarının ‘yalnız bırakılmış’ dersleridir. Bu dersleri hakkıyla verebilecek nitelikteki az sayıda öğretim elemanları da genellikle üniversitelerin en yalnız veya yalnız bırakılmış hocalarıdır.

Bunlar -yani bu yalnızlıklar- programlarda ‘bölüm dersleri’, ‘uygulama dersleri’, hatta ‘asıl dersler’ diye adlandırılagelen derslerle karşılaştırıldığında ortaya çıkan yalnızlıklardır. Çok büyük bir bölümü ‘seçimlik’ olan bu derslerin adlandırılmasında bir sıkıntı yoktur. Hatta, bu bağlamda üniversitelerimizin ‘gösterişli’ adlara itibar ettikleri ve programlarında – biraz da birbirleriyle rekabet amacıyla olacak – yer vermekle ‘dışarıya’ karşı övündükleri derslerdir.

Örneğin o programlarda ‘Kültür Felsefesi’ başlıklı bir derse de rastlanabilir. Ve dışarıya karşı böyle bir ders, o yükseköğretim kurumunda ‘kültür’ün zaten çoktan bilindiği ve bitirildiği, sıranın o ‘bilinen’ ve ‘bitirilmiş’ kültürün felsefesine geldiği gibi, elbette ‘parıltılı’ bir izlenimin doğumuna yol açabilir.

Öte yandan aynı ülkede: “Peki burada felsefe temeli sağlam mı ki, kültürün bile felsefesi ders konusu olabiliyor?” şeklinde bir soru, abestir, hatta belki de ayıptır. Çünkü önemli olan, böyle derslerin ‘programlarda yer almasıdır’. Bu durum, biraz da ‘yabancı dilde eğitim vermekle’ övünen üniversitelerimizin durumlarını çağrıştırır. Burada ‘çağrıştırır’ sözcüğünü çok bilerek kullandım, çünkü ülkemizde üniversitelerin yabancı dilde eğitim vermeleri, zaten özünde gerçekçi olmaktan çok ‘çağrışımsal’ ve ‘özentimsi’ bir durumdur. Öyle üniversitelere girdiğinizde, her şeyden önce binaların dışında ve içinde bütün bölüm adlarının yabancı dilde –yani İngilizce!– yazılı olduğunu görürsünüz. Örneğin “İletişim Fakültesi” yerine “Faculty of Communication” veya “Mimarlık Fakültesi” yerine “Faculty of Architecture” gibi (karınca duası gibi yazılmış Türkçe adlar, kapı gibi İngilizce adların altındadır.) Bu kurumlarda ‘yönetimsel adlar’ da kapılarda yabancı dildedir. Örneğin ‘Dekanlık’ diye bir yer bulmak isterseniz, “Dean’s Office” yazılı kapıyı aramanız ve bulmanız gerekir. Son olarak, yeni yıl yaklaşmakta ise eğer, yine o üniversitelerde toplu mekânlarda dev puntoyla yazılmış bir “Happy New Year” afişiyle karşılaşırsınız. “Mutlu Yıllar”, bu afişte bir sığıntı gibi kalır. Ama bunlar ‘ayrıntıdır’ ve önemli değildir. Hatta, yabancı dilde ders veren (!) kimi öğretim elemanlarının, o dilin konuşulduğu ülkede sunulacak veya basılacak bildiriler için – o ülkelerde ‘tarzanca’ genelde kullanılan bir dil olmadığından(!) –‘tercüman’ veya ‘çevirmen’ kullanmaları da bir ayrıntıdır. Önemli olan, kurumun yabancı dilde eğitim veren bir kurum olduğu ‘çağrışımını’ yaratabilmektir. Çünkü bilimde Batı üniversitelerini yakalamak bir yana, onların yanına bile yaklaşılamadığı bir ülkede bu hedefe Batı dillerinde eğitim vermekle ulaşılabileceğine inanmak, ancak bir tür çağrışımdır, doğru olan nitelendirmeyle ise tam bir ‘YANILSAMADIR’.

Neyse. Bu yazının asıl konusu, ülkemiz üniversitelerinde genel kültür derslerinin yalnız bırakılmışlığıydı; ama bu haftaki, asıl konu için zorunlu bir ‘giriş yazısı’ oldu ve ‘yalnızlık’, haftaya kaldı!

\n\n