Ağıt toplumu
Adnan Binyazar
Son Köşe Yazıları

Ağıt toplumu

13.12.2024 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Tarih boyunca düzen erkeğe göre kurulmuştur. İBB bu kuralı değiştirerek ekim ayında başlattığı “Kızlar okusun diye” projesiyle kız çocukların öğrenimlerini sürdürmesini sağlıyor. Böylece projenin ilk ayında okula gidemeyen 15 kız çocuğu da yeniden okula kavuşacak. 

Kadın çağlar boyunca doğurgan bir varlık sayılmış ancak kapatıldığı ev içlerindeki emeğinden kırda bayırda, bağda bahçede yararlanılmıştır. 

AĞIT GELENEĞİ

Oysa anlatı kültürümüzün en önemli kitabı sayılan Dede Korkut’ta yazıldığına göre kadın, “evin direği” sayılmış, savaşlarda bile eşinin yanında yer almıştır. 

Kitabın ilk öyküsü olan “Boğaç Han”da anlatıldığı gibi av sırasında, babası Dirse Han’ın, kırk yoldaşlarının kışkırtmasıyla yaralayıp ıssız bir dereye attığı oğlu Boğaç’ı, annesi ağıtlar yakarak ölümden kurtarır: 

Kara çekik gözlerini uyku almış a oğul! 

O ikice kemiğin uzamış, yerine koy, oğul! 

Tanrı’nın verdiği tatlı canın gezmelerde imiş, geri çağır, oğul! 

Öz gövdende canın varsa oğul, haber ver bana, 

Karabaşım kurban olsun oğul sana! 

Kazılık Dağı akar senin suların, 

Akar iken akmaz olsun! 

Biter senin otların, Kazılık Dağı, 

Biter iken bitmez olsun! 

Bu belalar sana nereden geldi? 

O gövdende canın varsa, oğul, haber ver bana, 

Karabaşım kurban olsun, oğul, sana. 

ÖLÜM KASAPLARI

Her gün sokaklar kadınlara mezar oluyor. Çocuklarının geleceğinden umudunu kesen ana babalar, engelli evlatlarını öldürdükten sonra kendi canlarına kıyıyor. Narin, Sıla bebek, daha nice çocuklar cinayete kurban gidiyor. Canavar ruhlu ölüm kasapları yeni doğmuş bebekleri toprağa gömüyor. İstedikleri üç beş kuruşu alamayan torunlar, nenelerini, dedelerini canından ediyor. 

Babanın çocuklarını; çocukların babalarını, analarını öldürdüğü nerede görülmüş! 

ÇAĞIMIZIN AĞIDI

Bugünün anası emekli öğretmen Şebi Yelda Avşar ise yüreğinin iç derinliklerine iniyor, binlerce kadının acısını, yazdığı “Oyunun Kuralı” adlı şiiriyle çağımızın ağıdını yakıyor: 

Bir kuşun umutsuz çığlığında 

Gecenin vazgeçilmeyen karanlığında 

Günün riyakâr güzelliğinde, 

İsyankârım... 

İsyanım kuşa değil, 

İsyanım geceye değil, 

İsyanım sana değil, 

İsyanım kendime hiç değil. 

Kafes, kuşun suçu olur mu? 

Karanlık, gecenin... 

Ya güzellik suç olur mu hiç? 

Suç, geceyi gerçek karanlığa boğanda, 

Suç, kuşun kafese konulacak kadar güzel olmasında... 

Suç sende, bende, gecede değil. 

Suç, gündüzleri inatla gece yapanda... 

Ama inanır mısınız? 

Gecenin rengini öptüm, kuşun sesini. 

Gündüzün, bilmem nasıl söylesem? 

Çaresizce riyakâr nefesini? 

Oyun kuralına göre oynanırsa oyun olurmuş. 

Peki, hay hay, pekâlâ... 

Munis, ürkek, 

Oyunu öptüm.

Yazarın Son Yazıları

Cumhuriyet okuru

Cumhuriyet okuru, gazeteyi okumakla kalmaz, edindiği izlenimleri yazarlara da aktarır.

Devamını Oku
07.11.2025
29 Ekim 1923: 102 yıllık Cumhuriyet

Cumhuriyet, dört yandan saldırılarak parçalanmak istenen Türk varlığının yeniden doğuşudur.

Devamını Oku
31.10.2025
Einstein’dan 5 öneri

Hemen her çağda toplumların vicdanında yerini bulan devlet adamları, bilgeler, sanatçılar olmuştur.

Devamını Oku
24.10.2025
Yaşam yolculuğum

Yaşam, oradan oraya koşuşturduğumuz uzun mu uzun bir yolculuktur.

Devamını Oku
17.10.2025
Düşünsel oluşum

İnsan olmanın ölçüsü düşünebilmektir, duyumsama güdüsüdür.

Devamını Oku
10.10.2025
Seçim yakındır

Son aylarda İstanbul’dan başlayıp en küçük yerlerin belediye çalışanlarının tutuklanıp hapse atılması, seçime gitmenin yakın olduğunu akla getiriyor. Şu ana dek günlerini hapishanelerde geçirenlerin hiçbirinde somut bir suç bulunamayışı da kamuoyunda şaşkınlık yaratıyor.

Devamını Oku
03.10.2025
Einstein’ın kızına mektubu

Albert Einstein, kızına, toplum onun söylediklerini anlayacak duruma gelene kadar yayımlamamasını istediği bir mektup yazar.

Devamını Oku
26.09.2025
Hak yerini bulur

13.06.25 günlü “Kızlar okusun diye” başlıklı yazımda İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’ndan şu alıntıyı yapmıştım...

Devamını Oku
19.09.2025
Mutlu Yaşam Köyü

Köyde, ilçede ya da mahallede, nerede olursa olsun yeter ki yönetenlerle yönetilenler arasında dayanışmayla etkinlikler yaratılsın.

Devamını Oku
12.09.2025
Göğüne Sığmayan Bulut

Her yıl eylülün ilk haftasında, Emin Özdemir’in son günlerinde, öğrencisi Hatice Aydoğdu’nun sorularına verdiği yanıtları içeren Göğüne Sığmayan Bulut (Arkadaş Yayınları, 2016) adlı kitabını okurum.

Devamını Oku
05.09.2025
Ağaç yazışmaları

Her fırsatta kurtuluşu kentlerden kaçıp canını yeşillikler arasına atan arkadaşım Yusuf Gezgör’ün yıllar önce gönderdiği ağaçlarla ilgili bir mektubu geçti elime.

Devamını Oku
01.08.2025
Aydınlanma-aydınlatma

Aydınlanan, yalnızca kendi adına değil, toplum adına da bilgi alanlarına yönelir.

Devamını Oku
25.07.2025
Bilginin gücü

Yaşamını bilgi kaynaklarını çoğaltmaya adayan Bozkurt Güvenç, kültürü “Doğanın yarattıklarına karşılık, insanoğlunun yarattığı her şey” diye tanımlıyor.

Devamını Oku
18.07.2025
Gerçeğin dili

Yaşlılığın anlamını, Shakespeare’in Kral Macbeth adlı oyununda geçen bir söz öğretmişti bana...

Devamını Oku
11.07.2025
Anadolu kadını

Bilim insanları, kadın konusunda aylarca üzerinde çalıştıkları araştırma sonucunu, basına “7 bin 500 yıl önceki Anadolu kadını!” başlığıyla yansıttı...

Devamını Oku
04.07.2025
Köy Enstitülerini canlandırma

CHP’den sonra yönetime geçen Demokrat Parti’nin ilk eylemi Halkevlerini, Tercüme Bürosu’nu, eğitimimizin büyük atılımı olan Köy Enstitülerini kapatmak olmuştur.

Devamını Oku
27.06.2025
Dilsel aydınlık

Düşünürler, dili ulusların soyağacı, yaratıcılığın sihirbazı sayar...

Devamını Oku
20.06.2025
En başta kızlar okumalı

Ekim ayında Mersin’deki İleri Ortaokulu Müdürü Hüseyin Aygül, 62 öğretmenin kararıyla, 1090 öğrencili okulda kız-erkek öğrencilerin yan yana oturmasını yasaklamaya kalkıyor.

Devamını Oku
13.06.2025
Bir sihirli varlık!

Köşe yazarlarının bir görevi de okuru güncel konularda aydınlatmaktır. Aktardığım aşağıdaki yazıda olduğu gibi tiyatro oyuncusu, yönetmeni, eğitmeni Gürol Tonbul gibi bir okur da üstlenebiliyor aydınlatma görevini...

Devamını Oku
06.06.2025
Toplumsal özeleştiri

Özeleştiri, kişinin, kendi özünü özgürce değerlendirebildiği en kestirme anlatı yoludur.

Devamını Oku
30.05.2025
Ulusal bilinç

Atatürk, “Cumhuriyetin 10. Yılı” demecinde yalnızca önemli noktalara değinmiyor, bize gelişmenin ana kaynağını gösteriyor, geçen zaman bir yana bırakıp çağa uymayı öneriyor:

Devamını Oku
23.05.2025
Anadolu kadını

Söz konusu kadın olunca belleğimde Dede Korkut Kitabı’nda okuduklarım canlanır.

Devamını Oku
16.05.2025
Sonsuzluğa yolculuk

Sonsuzluğa yolculuk

Devamını Oku
09.05.2025
Kral Oidipus

Kral Oidipus

Devamını Oku
02.05.2025
Söz yerini bulmalı

Söz yerini bulmalı

Devamını Oku
25.04.2025
Berlin’de hâkimler var!

Berlin’de hâkimler var!

Devamını Oku
18.04.2025
Gerçek dost

Gerçek dost

Devamını Oku
11.04.2025
Ağaçlı çiçekli bir dünya

Ağaçlı çiçekli bir dünya

Devamını Oku
04.04.2025
Toplumsal dayanışma

Toplumsal dayanışma

Devamını Oku
28.03.2025
Gençlere emanet

Gençlere emanet

Devamını Oku
21.03.2025
Barış yolu bilimdir, sanattır

Barış yolu bilimdir, sanattır

Devamını Oku
14.03.2025
Anlamlı özlü sözler

Anlamlı özlü sözler

Devamını Oku
07.03.2025
Camileri ahıra çevirmek

Camileri ahıra çevirmek

Devamını Oku
28.02.2025
Kötülükle iyilik iç içe

Kötülükle iyilik iç içe

Devamını Oku
21.02.2025
Gerçeğin acılı yüzü

Gerçeğin acılı yüzü

Devamını Oku
14.02.2025
Anılarla Tıpta Öncüler-I

Anılarla Tıpta Öncüler-I

Devamını Oku
07.02.2025
Dilsel aydınlık

Dilsel aydınlık

Devamını Oku
31.01.2025
Mum Işıltıları

Mum Işıltıları

Devamını Oku
24.01.2025
Sözün düşünce gücü

Sözün düşünce gücü

Devamını Oku
17.01.2025
Kozmografya

Kozmografya

Devamını Oku
10.01.2025