Çocukluk ve ergenlik yıllarımın büyük bölümünün geçtiği Çankırı’da biz çocuklar kendi aramızda da ahret sözcüğünü sıklıkla kullanırdık.
Örneğin kafesteki bir kuşu özgürlüğe salarken söylenen “azat mezet yarın ahrette beni gözet” tekerlemesi aklımda o günlerden kalmıştır...
“Yarın ahrette...” diye başlayan cümleler de...
“Yarın ahret...” bu günlerde yapılan kötülüklerin, yanlışların, işlenen günahların hesabının verileceği yer ve zamandır...
Özellikle çocuklukta söylenen bu sözler herhangi bir katı dinsel inanışın ürünü değil, saf bir iyilik inancının, günlük yaşam kültürünün ürünleriydiler...
Sonraki yıllarda iyilik inancı kişiliğimde çocuksu duygusallığın ötesinde-bence onu da içererek-bir dünya görüşü, bir felsefe, uğruna mücadele edilecek bir hedef olarak yerini alırken, ahret (ahiret) dine ilişkin bir kavram olarak kaldı.
Bu kavramı bir gerçeklik, hatta başta gelen gerçeklik olarak algılayanlarla (yeri geldiğinde tartışma, bazen şakalaşma dışında) bir sorunum olmadı. Kişisel olarak kaldığı ölçüde böyle bir sorunun nedeni de olamazdı kuşkusuz. Fakat ahret fikri bir zorlamaya, “ahretçilik” de bir ideolojiye ve dayatmaya dönüştüğünde hesaplaşmak kaçınılmaz olur...

***

“Ahretçilik”le bir kavram olarak ilk kez Suat Sinanoğlu’nun “Türk Hümanizmi” adlı muhteşem yapıtında karşılaştım.
Daha öncelerde de birçok kez yazdığım ve konuşmalarımda dile getirdiğim gibi bu kitap bence Atatürk’ün kişisel (ve Cumhuriyetin genel) felsefesi için eşsiz değerde bir başyapıttır.
Şu anda elimin altında olmadığı için söz konusu kavramın hangi sayfada hangi bağlamda geçtiğini söyleyemiyorum.
Fakat sanki Latincesi ve kısa bir tarihçesi de veriliyordu.
Özetle, ortaçağlar kilise ideolojisinin bir kavramıydı bu. Önemli olanın, asıl olanın bu dünyadaki hayat değil ölüm sonrası olduğu...
Bugün o çağlarda din adına işlenen cürümlere, zulümlere ve dinin siyasal iktidar oluşunun sonuçlarına bakıldığında ahretçiliğin dinsel bir ideoloji değil, bu dünyaya ilişkin bir sapma, yalan, korkutma ve sömürü aracı olduğu apaçık görülmekte.

***

Söz konusu kavramla ilişkili olarak internette bir gezinti yaparken Cumhuriyet’in ilk dönem aydınlarından, Kadro dergisi kurucularından Vedat Nedim Tör’ün “Osmanlı Hastalığı” başlıklı bir yazısıyla karşılaştım. Yazar bu hastalığın “aşağılık duygusu”, “sorumluluk korkusu”, “övülme bağımlılığı”, “maymun iştahlılık” gibi arazları arasında “ahretçiliği” de sayarak şunları söylüyor: “Osmanlı efendisi ve Osmanlı softası Türk insanının sefalet, mahrumiyet, ıstırap karşısındaki yüksek mukavemet kudretini ahretçilik serabı ile istismar etti. Hayat ahrete götüren bir köprüdür.. Aslolan ölümdür... Dünya yalandır... vb.”
Tıpkı Suat Sinanoğlu gibi DTCF’den hocamız Mustafa Akdağ’ın da 8 Ocak 1968’de Ulus gazetesinde “Devrimci Türkiye’de Yeniden Ahretçilik Akımı” başlıklı bir yazısının yayımlanmış olduğunu gördüm. Bu yazıya da mutlaka ulaşmalıyız...

***

Akdağ Hoca’nın, tıpkı öteki aydınlanmacı düşünürlerimiz gibi sözünü ettiği bu akım, yandaşlarından birinin şu sözlerinde özetleniyor:
“İnkârcılar dünyayı ahret için geçici bir yaşam bölgesi olarak hazırlayan Allah’ın Kuranıkerim’deki uyarılarını dinlememiş olmanın bedelini inanmadıkları ahrette ağır şekilde ödeyeceklerdir.”
Şimdi bu tehdide göre, kansere karşı mücadelesinde hayranlık verici bir örnek sergileyen, bu nedenle de profesör ve yazar titri taşıyan kimilerince “laik dünya görüşüne sahip olduğu”, “yaşamı önemsediği”, “hastalığını sevmediği” için ölümünden sonra hedef tahtasına oturtulan o canım, o güzelim genç kızımız şimdi de öteki dünyada sorguya çekilmekte...
Kavramların böylesine tersyüz edilişi, bu utanmazlık ve bu vampirce acımasızlık, akıl ve aydınlanmanın ulaştığı aşamalar düşünülürse, beyin ve ahlak çürümesi yarışında ortaçağ kilisesini de Osmanlı softasını da gerilerde bırakmış oluyor...