Önümüzdeki günlerde Türkiye’nin siyasal gündeminde öne çıkan ne var?
Bir: AKP kongresi ve devamı.
İki: CHP kurultayı.
AKP kongresi bugün toplanacak, “Gül” dikeninden en azından şimdilik kurtulmuş kongrede Ahmet Davutoğlu partinin yeni genel başkanı olacak. Yarın ise Sultan 1. Tayyip Erdoğan’ın cülûs töreni var. Törenin ertesi gününde Ahmet Davutoğlu’na “Seni Başvezir tayin ettim. Tiz vazifene başlayasın. Sözümden asla çıkmayasın. Çıkarsan kelleni siyaseten önüne düşmüş bilesin” diyecek.
Yani o cenahta uzun uzun yazıp çözümlemeye (analiz etmeye) değecek önemli bir değişiklik yok. Her şey bildiğimiz gibi yürüyecek...
Öyleyse orayı geçelim...
Gelelim 34. CHP Kurultayı’na...
Apar topar toplanan (Ankara gazetecileri buna “Baskın Kurultayı” filan diyorlar) kurultayda ne, ne kadar tartışılabilir, şimdiden belli. Anlaşılan Parti Meclisi seçimi önemli. Sanırım “Ahmet gitsin, Mehmet gelsin” kurultayı olacak. Parti yönetimine talip olan gruplar “Onlar kötü, biz iyiyiz; onları değil, bizi seçin” diyecekler; delegeler çarşaf listeden kişi seçip oy verecekler ve...
Ve’si yok. O kadar...
Yani orada da olacaklar üç aşağı beş yukarı belli.
Eeee?
Belli diye o konuyu da mı geçelim?
Eğer Kılıçdaroğlu birkaç gün önce “6 Ok’u yeniden yorumlamak zorundayız” demeseydi, “Geçelim” derdim.
Ama dedi.
Demek ki geçemeyiz...

***

CHP’de 6 Ok tartışması, ilk değil.
Daha 1950 seçimleri için yayımlanan CHP seçim bildirgesinde, Emin Türk Eliçin’in aktardığına göre şu cümle yer alıyordu: “Tek parti devrinin icabı sayılarak anayasaya sokulmuş olan 6 umdeyi oradan çıkaracağız.”
Seçimi Demokrat Parti kazandı. Dolayısıyla CHP 6 Ok’u anayasadan çıkaramazdı. Ama parti programından da çıkarmadı.
6 Ok tartışmasında benim dolaysız olarak izlediklerimin başlangıcı 1968’e dayanıyor. O yıl iyiden iyiye su yüzüne çıkan, daha sonra “Ecevit hareketi” olarak adlandırılan, kimilerince “Sosyal demokrat çizgiye” geçiş, kimilerince “Devlet partisi olmaktan halkın partisi olmaya yöneliş” olarak tanımlanan çalkantılı günlerde de “6 Ok’u asla değiştirtmeyiz” diye yeri göğü birbirine katan tutucu kanat ile “6 Ok’u çağın gereklerine uygun olarak yenilemeliyiz” diyen yenilikçi kanat vardı.
O çekişmeyi yenilikçi kanat kazandı
Ancak 6 Ok’ta ciddiye alınabilecek bir yenileme olmadı; yeniden yorumlama yapılmadı.
O günden bu yana o tartışma, CHP içinde zaman zaman alevlendi ama sonuç farklı olmadı. 6 Ok, 1931’de parti programına nasıl girdiyse öyle kaldı.
Zamansal olarak neredeyse kapı aralığına sıkıştırılmış bir kurultayda bırakın 6 Ok’un değiştirilmesini, yeniden yorumlanmasını, ciddiye alınacak bir tartışmanın bile mümkün olacağını sanmıyorum. Zaten Kılıçdaroğlu da “Bu kurultayın böyle bir tartışmanın önünü açacağını” vurguladı. Umalım o tartışmanın önünü, kapısını açsın.
Daha genciz, göreceğiz...

***

Nedir bu 6 Ok?
Yaygın olan sıralama şöyle: Cumhuriyetçilik - Halkçılık - Milliyetçilik - Laiklik - Devletçilik - İnkılapçılık (Devrimcilik).
Bunları tek tek ele almak keyifli bir yazının konusu olur.
Ele alacağım da.
Ama yerim bitti. O yazı yarına kalsın.
Ancak meraklısı için Emre Kongar’ın, tanımadığım bir internet sitesinde rastladığım bir çalışmasını önermek isterim. O makalede Kongar, 6 Ok’un önce CHP programına, ardından anayasaya nasıl girdiğini ve özgün kaynaklardan alıntılarla içeriklerinin nasıl kavrandığını uzun uzun aktarıyor.
Meraklıysanız burayı http://www.aymavisi.org/guncel/ Alti%20Ok’un%20Anlami%20 -%20Emre%20Kongar.html internetten indirip okuyun; ben de hazır hızımı almışken yarınki yazı için bilgisayar başında devam edeyim...