Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne yeni girmiştim. Hocam Cevat Çapan daha ilk dersinde kürsünün önünde durdu ve şöyle dedi: “gemliğe doğru / denizi göreceksin / sakın şaşırma.” Sonra da sordu: “Bu bir şiir midir, değil midir?”
Kalabalık sınıfta ilkin bir sessizlik oldu, sonra herkes kendini bereketli bir şiir tartışmasının içinde buldu. Öğrencilik yaşamımda bundan daha “kışkırtıcı” ve “şaşırtıcı” bir ders başlangıcı anımsamıyorum.
Haluk Oral’ın kısa bir süre önce yayımlanan “Bir Roman Kahramanı Orhan Veli” kitabı da, o küçük dizenin şairinin yaşamındaki bilinmeyenleri ya da yanlış bilinenleri açığa çıkarmasıyla aynı ölçüde “kışkırtıcı” ve “şaşırtıcı”.
Bizde, son yıllarda bir artış göstermekle birlikte, derinlikli biyografiler azdır. Özellikle de edebiyat alanında. En nitelikli yazarlarımız, şairlerimizin bile sağlam bir araştırmaya dayalı biyografileri varla yok arasıdır.
Oral’ın kitabı ise, alışılmış biyografilerin de çok ötesine geçen bir çalışma. Denilebilir ki, Orhan Veli’nin okuru afallatıveren şiirlerine yakışır biçimde kaleme alınmış bir yapıt.
Kaldı ki, Oral da, Orhan Veli’nin yaşamını araştırdığı 15 yıl boyunca, incelediği arşiv malzemesinden, eline geçen belgelerden, tanıştığı kişilerden pek çok ipucunu bir araya getirdiğinde, bildiği Orhan Veli’den çok değişik ve daha derinlikli bir portreyle karşılaştığını söylemeden edemiyor.
Ve pek çok şiirini ezbere okuduğumuz, yakından tanıdığımızı sandığımız şairin kısacık yaşamının hiç bilinmeyen, az bilinen ya da yanlış bilinen yönlerini gün yüzüne çıkarıyor. Kuşkusuz, yeri geldikçe, yaşadıklarının kimi şiirlerine nasıl yansıdığını da ortaya koyarak.
İşin aslı, belgelerden yola çıkarak, romansı bir dünya kuruyor Oral; kahramanı Orhan Veli olan bir dünya. Fotoğraflar ve mektuplarla aralanan, çevresindeki insanlarla canlanan bir dünya...
Oral’ın “Bir Roman Kahramanı Orhan Veli” kitabını okuyunca, yıllardır dilinizde gezdirdiğiniz şiirlerin doğallık, yalınlık ve alaycılığının hangi yaşanmışlıklardan süzüldüğünü göreceksiniz.
Okuduğumda, keşke “Garip”teki dostları Oktay Rifat ve Melih Cevdet için de böyle birer kitap yazılsa diye geçirdim içimden...