Artık yazmaya utanıyoruz. Türkiye’de başkanlık sisteminin siyasi propagandasını yapmak uğruna açılan ‘Avrupa cephesinin’ bir malzemesi de yine Suriyeli sığınmacılar! Avrupa’ya ‘faşist’ ve ‘Nazi’ yakıştırmaları saçanlar, yine “AB ile Geri Kabul Anlaşması’nı iptal ederiz” nakaratını tutturdular. Geçen yılki gibi “Her ay 15 bin mültecinin önünü açalım da görün gününüzü” üslubu devrede. Bu trajikomedide insanın içinden “Ne yani, ‘ahlaki üstünlük’ taslayanlar savaş mağduru insanları ‘faşizmle, ırkçılık ve yabancı düşmanlığıyla’ itham ettikleri topraklara mı gönderecek” demek geliyor. Diyemiyoruz, acı acı gülüyoruz.

***

Suriyeli sığınmacı akınıyla ekonomik krizde refah düzeyleri daha da sarsılan AB liderleri, Türkiye ile temel insan haklarını ihlal eden o ‘ahlaksız’ anlaşmayı kotardığında, pek memnun olmuştu. Karşılığında meşhur ‘Kayseri pazarlığıyla’ 3 milyar dolar yerine iki kat bedeli de gözden çıkarınca; Türkiye’nin baştan hayal olan ‘vizesiz seyahat’ talebini kolayca savuşturup mevzuyu kapatmışlardı. Şimdi her krizde aynı yemek önlerinde. Lakin pek çiğ! Anlaşma Türkiye hattından akını kesti, bu arada Suriye ve Irak’ta radikal cihatçı terörle mücadelede önemli yol kat edildi. Yeni akın beklenmezken ‘şantaj’ elde patlamaya aday. Ucunda ‘paracıklar’ var. Peki, Türkiye’yi yöneten siyasal İslamcı akıl, hakikaten her ay 15 bin insanı sınıra salar mı? Ben garanti edemem de Avrupalı anlaşılan pek inanmıyor.
Onlar ‘ne halleri varsa görsünler’ diyelim. Zira çoktan kabak başımıza patladı. Kelin merhemi olsa başına sürecek haldeyiz. Ne zamandır gündem yoğunluğundan aktaramadım. Marmara Belediyeler Birliği Göç Politikaları Atölyesi, ocak ortasında Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi’nin işbirliğiyle yapılmış “Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi” raporunu yayımladı. Malum sığınmacılar artık yerel yönetimlerin önemli sorunu.

***

Rapora göre 2011’den beri Türkiye’ye 5.5 milyon Suriyeli giriş yaptı, kalanların sayısı 3.2 milyon. 10 ilde 20’den fazla kampta yaşayanların sayısı Aralık 2016 itibarıyla 257 bin. Yani toplamın sadece yüzde 8’i. Kalan yüzde 92, 81 ile dağılmış ‘kent mültecileri’. İstanbul’da 600 bin Suriyeli yaşıyor. Yani her 100 kişiden 4’ü Suriyeli. 2.8 milyon Suriyeli ‘geçici koruma’ kapsamında. Terör saldırıları sonrası devreye sokulan beyana dayalı ön kayıt sisteminde topu topu 330 bin isim var.
Memlekette işsizlik yüzde 12’leri aşmışken, Suriyelileri ekleyin. Rapora göre yaklaşık 1 milyon Suriyeli kayıt dışı çalışıyor. Ağırlıkla tekstil, inşaat, metal, plastik ve deri sanayiinde. Kayıtlı çalışan sayısı 5 bin! İktisatçı Ümit Akçay’ın son yazısında belirttiği üzere “Aslında milli gelire katkı yapıyorlar ama rakamlarda yoklar. Nüfusa dahil edilmedikleri için kişi başına düşen milli gelir rakamı olduğundan büyük görünüyor”.
3.2 milyon Suriyelinin yüzde 44’ü 18 yaş altı çocuk ve gençler. 2011’den beri 230 bin Suriyeli çocuk dünyaya gelmiş. Okul çağındakilerin sayısı 1 milyona yakın ve yarısı okula gidiyor. 161 bini Türk okullarında, 360 bini geçici eğitim merkezlerinde Suriye müfredatına göre Arapça ve eğitim kalitesi ciddi sorunlu okullara devam ediyor. En az yarım milyonu hiç eğitim almıyor. Eğitim sisteminin belini doğrultmak için on binlerce öğretmen, derslik lazım. Alın size ‘kayıp kuşak’!

***

Suriyeliler içimizdeler, kalıcılar. İç ve dış siyaseti, güvenliği derinden etkiliyorlar. Biliyoruz ki, 10-12 bin Suriyeliye boşuna vatandaşlık verilmedi! Kamuoyundan tepki gelince durdurulmuş da, rakam nedir meçhul. Amman’da geçen yaz sığınmacı meselesiyle ilgili konferansta alay konusu bile olmuşuz. Mülteci sorunları tartışılırken, Kilis’ten “vatandaşlık vereceğiz!” şeklinde ‘bir ses’ yükselince, yabancılar Türk heyetine dönüp, “Eh siz artık memleketinize dönebilirsiniz, sizin mülteci sorununun yok ki” deyivermişler.
Avrupalıları sığınmacı sopasıyla dövme taktiğini matah zanneden zihniyet, başıbozukluğuyla bizi çoktan dövdü. Dedim ya vaziyetimiz ‘kelin merhemi olsa’...