Geçen pazar akşamı “Tiyatro Kumpanyası”nın sahnelediği “Can” adlı oyunu izledim. Sözü uzatmadan söyleyeyim; son yıllarda izlediğim tek kişilik oyunlar arasında beni en çok etkileyen, heyecanlandıran, coşkularımı kabartan, umutlarımı yeşerten oyun oldu “Can”.

Can’ı usta tiyatrocu Genco Erkal, başı dik, sesi gür, gönlü zengin şairimiz Can Yücel’in şiirlerinden uyarlamış. Oyun bir bütün olarak izleyiciye ülkemizin son kırk yılının panoramasını sunuyor, aynı zamanda da hayatın hep içinde olmuş, haksızlıklara başkaldırmış devrimci bir şairin otobiyografisini.

Can Baba’nın şiirlerine resmimizin büyük ustalarından Mehmet Güleryüz’ün desenleri eşlik ediyor. Şiir ve çizgi birbirini tümleyerek oyuna farklı bir renk, farklı bir coşku katıyor.

Son yıllarda çizdiği başarı grafiğiyle adından sıkça söz ettiren Kemal Kocatürk bu oyunda da hem yönetmenlik hem oyunculuk görevlerini üstlenmiş. Mükemmel bir performans sergiliyor.

Oyundan söz ederken, müziğiyle Ayça Kocatürk’ün, yalın dekoruyla Sırrı Topraktepe’nin, ışığıyla Aslı Atasoy’un adlarını mutlaka anmak gerekiyor.

***

Can Yücel büyük şair, büyüklüğü bir yanıyla hayatı diyalektik yöntemle irdeliyor olmasından, geleceğe ilişkin doğru sonuçlara varıp gerçekçi çözümler önermesinden geliyor. Bunu yaparken dizeleri müziğinden, renginden, şiirselliğinden hiçbir şey yitirmiyor.

Oyunda bir bölüm var. Can Yücel’in 9 Temmuz 1977 tarihli Vatan gazetesinde yayımlanan “Mezarlık Köpekleri” başlıklı yazısından uyarlanmış. Şöyle:

“Mezar deşmek dedik de; pazar günkü gazetelerden öğrendiğime göre, bir güruh tarafından tahrip edilen mezarlar arasında Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hakan Yurdakuler, Mahir Çayan ve Ulaş Bardakçı’nın mezarlarının bulunduğu saptanmıştır! Bu güruh mezarları tahrip ederken, ‘Kahrolsun komünistler’ sloganını söylemişlerdir.

“Kim bilir belki komünistlerin ölseler bile kahrolmadıklarını gördüklerinden ötürü, gazaba geldi bu ateşli güruh, bakanlar ile polis de ‘Kahrolsun komünistler’ naralarıyla kabirlere savlet eden bu yaslı gidip şen gelen güruha hoşgörüyle davranmak gerektiğini düşündü! Pekiyi, ama bu kahramanlarımızın ‘ölüye saygı’ geleneğimize, ‘ölüyü hayırla yâd etme’ töremize, ‘düşmanın bile olsa ölüyü günahlarından arınmış’ belleme inancımıza karşı gelişlerine ne buyrulur?

1967-1969 yıllarında Kandilli’de, Fatih Hoca’nın evinde otururdum. Tepede, ta pilonun dibinde. İlk taşındığımızda dikkatimi çekti, ortada birtakım köpekler dolaşıyor, ürkek öyle, hain bakışlı, kuyrukları bacaklarının arasında, höt dediniz mi, öteki taşın arkasında kayboluveriyorlar. Önümüzde mezarlık. Sordum sağa sola, bu acaip köpekler ne ola ki diye. Mezarlık köpekleriymiş meğer bunlar... deşerlermiş de mezarları...”

***

Biliyorsunuz, Can Yücel’in Datça’da bulunan mezarı 18 Ağustos 2011 günü birtakım “mezarlık köpekleri” tarafından saldırıya uğradı, heykeltıraş Mehmet Aksoy’un yaptığı mermer heykeli parçalandı. Can Baba, o yazıyı başına gelecekleri 34 yıl öncesinden bilip yazmış sanki.

Oyun böylesine güncel.

Can’ı, özellikle yıllardır topluma unutturulmak istenen o “devrimci” sesi özleyenlere öneririm.

Oyun, 13 ve 18 Ekim 2011 günleri saat 20.30’da Muammer Karaca Tiyatrosu’nda sergilenecek.

Can Yücel’in 85. doğum yılında kapılarını bu oyunla açan Tiyatro Kumpanyası’nın çalışanlarını bir kez daha kutluyorum.