Bu yazıyı okuduğunuz saatlerde CHP Genel Merkezi’nce hazırlanan tüzük değişikliklerinin Kurultay delegelerinin çoğunluğu tarafından onaylanıp onaylanmadığını bilmiyor olacağım. Ancak onaylanacağını varsayıyorum.

Başından söyleyeyim, bu tüzük değişikliklerine ilişkin olarak işleyen/işletilen süreç beni mutlu etmedi, çünkü beklentim örgüt tabanının isteklerini daha somut yansıtacak yeni bir tüzüğün hazırlanacağı doğrultusundaydı. Olmadı. Olmadı, çünkü parti içi karşıtların çıkışı, bir “tüzük kurultayı” toplanması yolundaki istemleri, Genel Merkez’in “acil müdahalesini” zorunlu kılınca “iş” aceleye getirildi. Çağdaş nitelikte bir sosyal demokrat partiye yakışır yeni bir tüzüğün hazırlanması bir başka bahara kaldı. Dolayısıyla “tüzük tartışmaları” önümüzdeki dönemde de sürecek gibi gözüküyor.

***

Parti tüzükleri önemlidir, çünkü parti üyelerinin partiyle olan ilişkilerini, tüm parti organlarının oluşma ve çalışma kurallarını belirleyen temel metinlerdir. Parti ile üye arasında yapılan bağlayıcı bir sözleşmedir.

Bir parti tüzüğü, parti organlarının seçimlerine ve çalışmalarına parti üyelerinin katılımlarını hangi ölçüde sağlıyorsa, sağlamayı amaçlıyorsa o ölçüde demokratiktir. CHP’nin yürürlükteki tüzüğü mercek altına alındığında parti içi katılımcı demokrasiyi amaçlamadığı, partinin merkez kadrolarının yerlerini ve yetkilerini güçlendirmeyi amaçladığı görülmektedir. Söz konusu değişiklikler bu “dar kapıcı” anlayışı değiştirme yolunda atılmış adımlardır.

Kadın kotasının yüzde 33’e çıkarılması, milletvekili adaylarının yüzde 85’inin ön seçimle belirlenmesi, il, ilçe kongreleriyle kurultayda parti meclisi seçimlerinde “çarşaf liste” kuralının getirilmesi, desteklenmesi gereken adımlardır.

Aday üyeliğin kaldırılması ise eleştirilecek bir değişikliktir. Ne var ki aday üyeliğin ancak parti içi eğitim ile ilişkilendirilmesi durumunda bir anlamı olabilirdi. Parti içi eğitim/parti okulu CHP’nin en zayıf halkalarından biridir; CHP üyelerinin büyük çoğunluğunun sosyal demokrasi bağlamında düşünsel/ideolojik bir altyapısı yoktur. Aday üyeliğin kaldırılması CHP’yi büsbütün bir “yol geçen hanına” dönüşmesi tehlikesiyle karşı karşıya bırakabilir.

***

Tüzükte, parti programının ilkeler bölümünde yer alması gereken söylemlere yer verilmesi gereksiz bir zorlamadır. Tüzüğün değiştirilen ikinci maddesinde yer alan “sosyal demokrasinin değerleri”ne “Kurtuluş Savaşı” da eklenmiş, bu maddeye “insan hakları” da katılmıştır. Bunlar belki “hoşluk” olarak görülebilir, fakat gereksizdir.

Asıl yapılması gereken, CHP’ye dünya ve Türkiye’deki gelişmelere karşılık verecek, yeni sorunlara çözüm önerileri getirecek, üyelerinin ufkunu açacak, ileriye dönük yeni bir program kazandırmaktır. Türkiye sosyal demokrasisinin değerleri de bu programın “temel ilkeler” bölümünde yer almalıdır.

Parti programının seçmene/topluma yönelik bir propaganda malzemesi olmadığı akıldan çıkarılmamalıdır. Kurultayca kabul edilen bir program, tüm parti üyelerini siyasal/düşünsel/ideolojik olarak bağlayan bir temel belgedir. Parti liderinin ne ölçüde başarılı ya da başarısız olduğu, bu programı hangi ölçüde uygulama başarısı gösterdiğine bakarak değerlendirilir. CHP, eğer güçlü bir siyasal parti olmayı amaçlıyorsa “lider partisi” niteliğinden vazgeçip bir “program partisi” olmayı hedeflemelidir.

Partiye motor işlevi kazandıran ise yürürlükteki programın nasıl uygulanması gerektiği noktasından hareket ederek farklı öneriler ileri süren parti üyelerinin oluşturacakları kanatlardır. Lider partilerinde kanatlar hizipleşirler, program partilerinde ise kanatlar örgüte güç ve devingenlik kazandırırlar.

CHP’li olmayan, CHP’nin oldukça solunda, Marksist bir gelenekten gelen ve Marksizmin temel öğretisini bugün de savunan bir insan olarak CHP’yi günümüz koşullarında varlığı gerekli bir siyasal yapı olarak görüyorum. Biliyorum, epey gerilerde kalmış da olsa tek parti/devlet partisi geleneğinden gelen bir siyasal yapılanmanın emek/emekçi ağırlıklı, çağdaş-demokratik bir partiye dönüşmesi kolay değildir.

CHP’nin bu “kolay olmayanı” başarmasını umut etmek istiyorum.