1970 yılından bugüne kadar Türk ve yabancı siyasetçiler, akademisyenler, sanatçılar, gazeteciler ve bürokratlar hakkında çok yazı yazdım.
Genellikle kendi ilgi alanım içinde olmakla birlikte bunun dışına taşan pek çok yazım da çıktı.
Demirel’den Erdoğan’a 10 dolayında siyasetçi bunun içinde; Marlene Dietrich’ten Fazıl Say’a, Orhan Pamuk’tan Sertab Erener’e birçok sanatçı değişik yönleriyle Türkiye ve dünya sahnesinde sıralandılar; pek çok bilim insanı, gazeteci, işadamı yazılarımın konusu oldu; Vehbi Koç’tan Halit Narin’e, Süleyman Orakçıoğlu’ndan Bayram Meral’e iş hayatının ünlüleri boy göstermişler.
Hele gazeteciler boy boy dizilmişler; İlhan Selçuk, Mustafa Balbay, Emre Kongar ve niceleri. Bilim insanlarına gelince Sabri Ülgener, İdris Küçükömer, Server Tanilli, Gülten Kazgan, Fatih Hilmioğlu’nu da unutmamışım. 20 kişi, uluslararası kontenjandan yer alan yabancı siyasetçi ve bilim insanları...
1970’ten bugüne kadar yazdığım yüzlercesinden sadece 60 insanı seçtim. “Onlar İçin Yazdıklarım, 60 İnsan” adını taşıyan kitabı yayımladım(*). Bunlardan iki tanesi hariç hepsi de 43 yıl içinde yayımlanmış yazılar.
- Onların özel hayatlarını yazmadım kuşkusuz; siyasetçi, sanatçı, bilim insanı, gazeteci olarak toplumdaki yerleri, değerlendirmeleri, hatta misyonlarıyla ilgili düşüncelerimi aktardım.
- Kimi zaman övdüm, kimi zaman ağır eleştiriler yaptım. Ama hep nesnel olmaya çabaladım; duygusal ve sübjektif olmaktan kaçındım.
- Bunlar 1970’ten beri yayımlanmış yazılar olduğu için kuşkusuz “değiştirme olanağım da bulunamazdı”! 1970’te Prof. Dahrendorf ve AB (AET) için ne yazmışsam 2013’teki kitapta aynen yer aldı. Kendimi “saklama” olanağım yoktu.

‘Onlar’ üzerinden durum!

Aslında bu altmış yazı ile 60 insan üzerinden Türkiye’nin ve dünyanın 1970’ten beri geçirmekte olduğu süreci resmediyordum.
Onların tutum ve görüşleri; benim bu konulardaki değerlendirmelerim son 43 yılın “resmi geçidi” gibiydi.
Yalnız kendimi anlatmadım; 60 insanla kurduğum soyut diyaloğun özetini de yazdım; kimileriyle karşılaştım, konuştum, tartıştım. Kimilerini ise şahsen hiç tanımadım; içlerinde tarihi figürler de var.
Dünya-Türkiye-onlar ve bendeniz bir dörtlü oluşturduk. Çoğunluğunun haberi bile olmadı. Ama fikirleri, tutumları, davranışları, politikaları, toplumdaki algılanış biçimleri benim için yeterliydi.

Kendimle hesaplaşma

Bir anlamda kendimle de hesaplaşıyordum; 1970’ten beri kendi tutum ve davranışlarım neydi? 2013’te nasıl bir noktaya geldim? 43 yılın vicdan muhasebesini de yapmış oluyordum. 60 insanı yazarken bir anlamda kendimi yazıyordum.
Bir şeyi yazıp kendi imzanızla bir kitap ya da makale olarak yayımladığınız zaman artık değiştirmenize olanak yoktur.
Bu nedenle “Onlar İçin Yazdıklarım; 60 İnsan” kitabı 1970’ten bugüne kadar beni de bağlıyor. Bir insan, bir akademisyen ve bir yazar olarak...
Bir ay kadar sonra da 60 kişinin 1970’ten beri benimle ilgili olarak yazdıkları bir kitap olarak çıkacak. Eleştiriler ve övgülerin birlikte yer aldığı bir yayın olacak. Toplam olarak 120 kişi üzerinden Türkiye’nin 45 yıllık sürecini ve yarınları daha iyi görebileceğiz.

(*) Erol Manisalı, “Onlar İçin Yazdıklarım; 60 İnsan”, Tarihçi Kitabevi, 2013