Bazen sabah kalktığımızda ellerimiz yüzüklerimize sığmaz, ayaklarımız ayakkabılara zor girer. Gün içinde aynaya baktığımızda "şişmişim sanki" diye düşünürüz. Peki bu gerçekten sadece ödem mi? Yoksa adı çok az bilinen ama oldukça yaygın bir durum olan lipödem ile mi karşı karşıyayız?
Gelin birlikte bu iki kavramı, farklarını ve beslenme ile nasıl destekleyebileceğimizi masaya yatıralım.
ÖDEM NEDİR?
Ödem, vücutta normalin üzerinde sıvı birikmesi sonucu oluşan geçici bir şişkinliktir. Genellikle el, ayak, bacak gibi yerlerde görülür. Sebepleri çok çeşitli olabilir:
• Tuz tüketiminin fazlalığı
• Hareketsizlik
• Adet dönemi öncesi hormonal değişiklikler
• Yetersiz su tüketimi
• Bazı ilaçlar (kortizon, tansiyon ilaçları vb.)
• Böbrek, karaciğer ya da kalp rahatsızlıkları
İyi haber şu ki: ödem geçicidir. Nedenini doğru tespit edince, doğru adımlarla vücudun fazla sıvıdan kurtulması mümkündür. Gün içinde bile değişiklikler olabilir.
LİPÖDEM NEDİR?
Lipödem ise ödemden oldukça farklıdır ve çoğunlukla yanlışlıkla ödem sanılır.
Lipödem; özellikle kadınlarda, bacaklarda ve bazen kollarda simetrik yağ birikimiyle karakterize kronik bir durumdur. Ödem gibi geçici değildir. Hormonal, genetik ve metabolik etkenlerle ilişkilidir. Lipödemin tipik özellikleri:
• Kalçadan dize kadar kalınlaşma, bileğin ince kalması
• Basınca hassasiyet, dokununca ağrı
• Diyet ve egzersize rağmen inatçı yağlar
• Kolay morarma
En sık 20’li yaşlarda, hamilelikte veya menopoz döneminde kendini gösterir. Kilo vermeyle tamamen geçmez ama doğru beslenme ve yaşam tarzı ile kontrol altına alınabilir.
BESLENME İLE ÖDEMİ AZALTMAK İÇİN NELER YAPMALI?
• Tuzu azaltın: Paketli gıdalar, salamura ürünler ve restoran yemekleri sodyum tuzaklarıdır.
• Bol su için: Su içmek ödemi artırmaz, aksine toksinlerin atımını kolaylaştırır.
• Potasyumdan zengin gıdalar tercih edin: Muz, avokado, ıspanak, tatlı patates gibi besinler vücudun sıvı dengesini düzenler.
• Şeker ve rafine karbonhidratlardan uzak durun: İnsülin artışı ödemi tetikleyebilir.
• Hareket edin: Uzun süre oturmak ya da ayakta kalmak lenf ve kan dolaşımını yavaşlatır.
• Bitki çaylarından faydalanın; özelikle kiraz sapı , biberiye ve yeşil çay ödem atmanızı kolaylaştırır.
LİPÖDEM İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ
Lipödemde amaç sadece kilo vermek değil, inflamasyonu azaltmak ve yağ hücrelerinin büyümesini kontrol altında tutmak olmalıdır.
• Anti-inflamatuar beslenme benimseyin: Sebze, meyve, zeytinyağı, balık, kuruyemiş gibi doğal ve işlenmemiş gıdalar tercih edin.
• Glisemik yükü düşük tutun: Kan şekerini hızlı yükselten gıdalar (beyaz ekmek, hamur işleri, tatlılar) lipödemde yağ hücrelerini besleyebilir. Tahılları tam taneli hale getirin ve minumumda tutun.
• Süt ürünlerine dikkat: Bazı kişilerde süt ürünleri inflamasyonu tetikleyebilir, kişisel tolerans değerlendirilmelidir.
• Limonlu su, yeşil çay, zencefil, zerdeçal gibi doğal anti-inflamatuar desteklerden faydalanın.
• Yeterli protein alın: Kas dokusunu korumak, lenf akışını desteklemek için önemlidir.
Her şişlik ödem değildir, her kilo fazlalığı da yağ değildir. Vücudumuzu tanımak, doğru sinyalleri okumak ve ihtiyacı olan bakımı vermek bizim elimizde.
Ödem geçer; lipödem ise ilgi ister. Bilerek beslenmek, hem ödemi azaltır hem de lipödemin etkilerini yönetmemizi sağlar.
Unutmayın, bedeninize kulak verirseniz, o size neye ihtiyacı olduğunu söyler.
