ABD’nin Ankara Büyükelçiliği, sosyal medyadan bir mesaj yayımlayarak, tartışılan göç mutabakatı iddiasına yanıt verdi: “ABD Büyükelçiliği, Başkan Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında Afgan mülteciler ya da göçmenler konusunda bir ‘anlaşma’ veya ‘pazarlık’ yapıldığına dair iddiaların tamamen temelsiz olduğunu belirtmek ister.”

Keşke “yalanlamayı” bizim Dışişleri Bakanlığı yapsaydı. Ancak Erdoğan’ın Biden’la görüşmesinde bir tek Kavakçı ailesinden tercüman olduğu için, ne yazık ki görüşmeyi kayıtlara geçiremediler, devlet arşivine ekleyemediler... 

SAHADAKİ DURUM

Elbette ABD Büyükelçiliği’nin yalanlaması, devletler arası ilişkiler bakımından önemlidir. Sonuçta kayıtlara geçen resmi bir açıklamadır. Dikkate almak durumundayız.

Ancak... 

Sahadaki gerçek ne? 

1) ABD Dışişleri yetkilisinin Afgan göçmenler için Türkiye’yi “bekleme odası” olarak işaret eden açıklaması, bakanlığın resmi internet sitesinde hâlâ duruyor. ABD, bir “göç mutabakatı” yapmadan Türkiye’yi “bekleme odası” olarak işaret ettiyse bu, skandaldır ve hesabı sorulmalıdır.

2) “Göç mutabakatının” olmadığı iddia edilmesine rağmen, Afgan göçü, artarak sürüyor. 

3) ABD’nin Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya’ya, belirli sayıda Afgan göçmen için barınma ve transit geçiş talebinde bulunduğu, olumlu yanıt aldığı açıklandı. Peki, Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya’ya Afgan göçmenler nereden gidecek?

ÜÇ NATO TOPLANTISINDAN ÇIKAN GÖREVLER

Gelin en iyisi NATO’nun üç önemli toplantısını anımsayalım: 

1) NATO dışişleri bakanlarının 14 Nisan 2021 tarihli toplantısından Türkiye’ye “İstanbul Konferansı” görevi çıkmıştı. Buna göre Türkiye, 24 Nisan’da yapılacak Taliban-Afgan hükümeti görüşmesine ev sahipliği yapacaktı. (Taliban, Afganistan’daki tüm yabancı güçler tamamen çekilene dek herhangi bir barış konferansına katılmayacağını duyurduğu için İstanbul Konferansı iki kez ertelendi, sonra da yeni durum nedeniyle yapılamadı.)

2) 15 gün sonra, NATO savunma bakanlarının 1 Haziran 2021 tarihli toplantısından Türkiye’ye “Kâbil Havalimanı’nın güvenliğini üstlenme” görevi çıktı. Görevi doğrudan Hulusi Akar’ın mı talep ettiği, yoksa sürmekte olan ikili temaslar çerçevesinde ABD’nin “Türk-Amerikan ilişkilerinin düzelmesi için” yaptığı önerilerin arasında mı olduğu, tam olarak net değil... 

3) NATO’nun 14 Haziran 2021’deki Liderler Zirvesi’nin sonuç bildirisinin 19. maddesi şöyleydi: “Afganistan’ın dünya ile bağlantısının yanı sıra kalıcı bir diplomatik ve uluslararası varlığın önemini kabul eden NATO, Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın sürekli işleyişini sağlamak için...” 

Yine bir başka maddede NATO’nun göç sorunuyla mücadelesi vardı... 

4) Zirveden sonra yapılan Erdoğan-Biden görüşmesinde de havalimanı bekçiliği görevi netleşti. İktidar, kamuoyuna bunu “ABD mali ve lojistik desteği sağlarsa, Afganistan’da görev alırız” diyerek açıkladı. Sonradan askeri heyetler arasında konu müzakere edildi. ABD Savunma ve Dışişleri sözcüleri, Türkiye’nin bu göreve istekliliği nedeniyle minnettar olduklarını açıkladılar vs.

ABD BAŞKA, TABLO BAŞKA SÖYLÜYOR

Üç NATO toplantısında ortaya çıkan Afganistan görevleri ile Erdoğan-Biden görüşmesinden çıkan “havalimanı bekçiliği” ve Erdoğan’ın “Biden’la mutabık kaldık” mesajı... 

Ve Türkiye’ye artan Afgan göçü, ABD’nin Türkiye’yi göç kabul istasyonu olarak işaret etmesi ve ABD’nin Balkan ülkelerinden belirli sayıda Afgan göçmen almalarını talep etmesi... 

Tablo bu...

Sizce ABD ile bir göç mutabakatı gerçekten yok mu? 

Tamam, ABD “anlaşma yok” diyor, yazılı bir anlaşma elbette olmayabilir; hele de ABD’nin bu iktidarla yazılı olmayan “2 sayfalık 9 maddelik” anlaşmalar yapabilme örnekleri olduğunu anımsarsak…

Sonuç olarak tüm veriler, ortada bir anlaşma olmasa bile, bir mutabakat olduğuna işaret ediyor. Ankara’nın bunu pratikte yalanlayabilmesi, örneğin Afgan göçüne karşı bir önlem almaya başlamasıyla örneğin İran’la bu konuda işbirliği araması ile mümkün olur elbette...