OLACAK olan buydu ve oldu: “Kıbrıs Cumhuriyeti” unvanını gasp etmiş olan Güney Kıbrıs Yönetimi, Marksizm sonrası Rusya’nın para aklama yeri olarak ek nüfus çekmiş ve bu sayede müthiş bir refah devleti olacağını ummuştu. Bir süre için oldu da.
Ama artık öyle değil.
İki nedenle: Birincisi, Avrupa Birliği’nin bağrına bastığı o devlet, öyle bir siyasal ve ekonomik disipline ayak uyduramadı ve “anavatan” saydığı Yunanistan, analık etmek şöyle dursun, kendisi de başıbozukluğun kurbanı oldu. Şimdi, para aklatıcı Ruslar o tür “ticaret”ten çekilmekle kalmadılar, Kıbrıs’ın güneyindeki sefayı bırakıp kendi ülkelerine dönmeye ya da başka yerlere gitmeye başladılar. Anlaşıldığına göre, Rum yönetiminin onlara kolayca vatandaşlık sunması da pek para etmemiş. Gidiş sürüyor.

Aslında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için hem “komşuca” hem de “insanca” davranmanın zamanı gelmiş demektir. Ama, Ankara’da durgunluk var. Galiba dönüp dolaşıp yeniden müzakere masasına oturulacak ve çıkmaz ayın son çarşambasına kadar bir çeşit “federatif” çözüm için sonu gelmez görüşmeler sürdürülecek ve başka heveslilerin de istediği yeni formüller denenmeye çalışılacak.

Oysa, bu sütunu okuma zahmetine katlananların da çok iyi bilebilecekleri gibi aklın emrettiği bir tek formülden başkasının başarı ve süreklilik olanağı yok: Adada şöyle ya da böyle ama yaşanmakta olan bir gerçekliği çok bozmadan sağlam bir barışçıl ve demokratik bir hukuk temeline oturtmak gerekiyor.

Ankara, daha fazla zaman kaybetmeden ve olanca özgüveniyle yeni bir formül geliştirip onu dünyanın ve Avrupa’nın gözleri önüne koymalıdır. İki küçük devletin karşılıklı olarak birbirini tanımaları, az çok uzunca sayılabilecek bir süredir halklarını demokratik düzenler içinde yaşatan, şimdiki kimlikleriyle hiç kapışmamış iki yönetimin yan yana yaşama modalitelerini kararlaştırmalarını öngören bir formül. Gerçekleştirilemez bir hayal değil bu. Elbet güçlükleri var ama onlar şimdiye kadar rastlanan ve yaşanan güçlükler kadar ürkütücü değil.