1517’den 20. yüzyılın başına kadar Osmanlı idaresindeki Suriye bugünlere kadar hiçbir dönemde karışıklıktan kurtulamadı. 1920’de Fransız mandasına girdi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kısmi özgürlüğüne kavuştu. 1948’de Arap-İsrail savaşına katıldı. 1958-1961 arasında Mısır ile Birleşik Arap Cumhuriyeti’ni kurdu, ancak 1961’de bu birlik dağıldı. Bu tarihte Baas partisi iktidarı ele geçirdi. 1967 Arap-İsrail savaşında İsrail Golan Tepeleri’ni işgal etti; şu anda 18 bin civarında İsrailli burada yaşamaktadır. 1973’te Mısır’la anlaşıp İsrail’e saldırdı, ama başarılı olamadı.1976’da Lübnan’a saldırdı, fakat bir süre sonra buradan geri çekildi. 1982 yılında İsrail’in hava saldırısına uğradı.

Şu günlerde ise Suriye bir yanardağ gibi ülkemizi büyük bir ateşe atacak şekilde lav püskürtmeye devam ediyor.

Bu nedenle bizlerin Suriye’yi tanıması ve incelemesi gerekmektedir. Rakamlara bir bakalım:

Coğrafi yapısı jeopolitik önemini göstermektedir

Yüzölçümü 185.180 km2 ile dünyanın 89. büyük ülkesidir. İsrail’in işgalindeki topraklar 1.3 km2’dir. Irak’la 605 km., Ürdün ile 375 km., İsrail ile 76 km., Lübnan ile 375 km.,Türkiye ile 822 km. sınırı olan Suriye’nin sahil uzunluğu 193 km’dir.

Tarımsal toprakları yüzde 24.8, daimi ekili alanlar yüzde 4.47, diğer alanlar yüzde 70.73’tür.

Toplam yenilenebilir su kaynakları 46.1 km2’dir.

Doğal afetlerinin en önemlisi kum fırtınaları. İki volkanı var: Biri Es Safa volkanı, halen aktif. Diğeri Türkiye sınırına çok yakın adsız ve pasif bir volkan.

Nüfus yapısı karmadır

Suriye 22.5 milyon nüfusu ile dünyada 53. sıradadır. Araplar yüzde 90.3, Kürt, Ermeni ve diğerleri yüzde 9.7 oranında yer alıyor. Şii ve Aleviler nüfusun yüzde 16’sını, diğer mezhepler yüzde 10’unu, Sünni Müslüman ve Hıristiyanlar ise yüzde 74’ünü oluşturuyor.

Nüfusun yüzde 35.2’sini 0-14 yaş grubu, yüzde 61’ini 15-64 ve yüzde 3.8’ini 65 üstü yaş grubu oluşturuyor.

Nüfus artışı binde 8. Kentsel nüfusun oranı yüzde 56. Kentleşme hızla artıyor. En kalabalık kent Halep’in nüfusu 3 milyona yakın. Şam’da ise 2.5 milyon insan yaşıyor.

Ekonomik göstergeler Suriye’nin dikkate alınması gerektiğini gösteriyor

2011 verilerine göre milli geliri 107.6 milyar dolar. Dünyadaki yeri 69. sırada. Reel büyüme oranı yüzde - 2. Kişi başına düşen milli gelir 5 bin dolar civarında. Dünya sıralamasında 151’inci.

İşgücü 5.6 milyon kişi. Bunun yüzde 17’si tarımda, yüzde 18’i sanayide, geri kalanı hizmetler sektöründe çalışmaktadır. İşsizlik oranı yüzde 12.3’tür. Yoksulluk sınırının altında yaşayan nüfusun oranı yüzde 12.

Bütçe gelirleri 11.69 milyar, harcamaları 17.87 milyar dolar. Vergi gelirlerinin milli gelire oranı yüzde 18.1’dir.

Cari işlemler açığı yaklaşık 2.5 milyar dolar. İthalatı 13.81, ihracatı 12.66 milyar dolardır. İhraç ettiği mallar ham petrol, maden, petrol ürünleri, pamuk lifi, buğday, et, canlı hayvan. İthal ettiği ürünler, makine ve cihazlar, kimyasal ürünler, kâğıt, plastik vb.

Toplam borcu 8.006, dış borcu 7.636 milyar dolardır.

İhracatında önemli paya sahip olan ülkeler Irak yüzde 38.8, İtalya yüzde 7.9, Almanya yüzde 7.1, Suudi Arabistan yüzde 6.5, Kuveyt yüzde 4.2. İthalatta ise Suudi Arabistan yüzde 14.5, Çin yüzde 10.1, BAE yüzde 7.1, Türkiye yüzde 6.7 (bu son aylarda oldukça düştü), İran yüzde 5.3, İtalya yüzde 5, Rusya yüzde 4.5, Irak yüzde 4.3 oranında pay almaktadır.

Enerji kaynakları bakımından da Suriye önemli ülkedir

Elektrik üretimi 38.71 milyar kWh, tüketimi 28.99 milyar kWh. Suriye elektrik ihracatı ve ithalatı yapmamaktadır. (Tablo 1)

Askeri bakımından gücü azımsanmamalıdır

Askeri harcamalara milli gelirin yaklaşık yüzde 6’sını ayırmaktadır.

16-49 yaş arasındaki askere alınabilir erkek sayısı 6, kadın sayısı 5 milyondur.

Türkiye ile karşılaştırma yaparsak askeri gücü ortaya çıkmaktadır.

(Tablo 2)

Uluslararası arenada her zaman Rusya’nın Suriye’ye destek olduğunu da unutmayalım…