Soru: EYT kapsamında emekli olup halen çalıştığım işyerinde çalışmaya devam edeceğim. İşverenim kıdem tazminatını şimdi ödemeyip sonra işyerinden tamamen ayrıldığımda ödemek istiyor. Bu teklifi kabul edersem ve kendi isteğimle işten ayrılırsam kıdem tazminatım; emeklilik tarihim veya işten ayrıldığım tarihe kadar mı ve hangi maaş yani emekli olduğum tarihteki veya işten ayrıldığım tarihteki maaş üzerinden ödenir? Bora Ö.
Kanunda öngörülen emeklilik koşullarını yerine getirmeleri nedeniyle kendi istekleri ile işten ayrılan sigortalılara 1475 sayılı kanunun 14. maddesi gereğince kıdem tazminatı ödenir. SSK sigortalılarına emekli aylığı bağlanması için öncelikle çalıştıkları işyerinden ayrılmaları ve aylık talebinde bulunmaları gerekiyor. Emeklilik nedeniyle iş akdinizin sonlandırılması gerektiğinden (işten ayrılış bildirgesinin işveren tarafından SGK’ye bildirilmesi ) kıdem tazminatının; işten ayrıldığınız tarihe kadar ve işten ayrıldığınız tarihteki son ücretiniz üzerinden ödenmesi gerekir. İşten ayrılıp emeklilik talebinde bulunacağınızdan işverenin kıdem tazminatını bu aşamada ödemesi esastır. Emeklilik talebinde bulunduktan sonra işveren yeniden sizi işe alabilir ve çalışabilirsiniz. Emeklilik sonrası sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmalar, emeklilik dışındaki diğer koşulların gerçekleşmesi durumunda kıdem tazminatına tabi.
Buna göre, işverenin talebi doğrultusunda kıdem tazminatını emeklilik aşamasında almayıp aynı işyerinde çalışmaya devam etmeniz durumunda, emeklilik sonrası çalışma, ileride kıdem tazminatı ödenmesini gerektirir bir nedenle sona ererse kıdem tazminatı emeklilik öncesi çalışmayı da kapsayacak şekilde son ücret üzerinden ödenir.
Ancak, işten ayrılış nedeniniz kıdem tazminatını gerektirmeyen bir nedenden olursa kıdem tazminatınız, emekli olunan tarihe kadar olan dönemle sınırlı olarak ve o tarihteki ücret üzerinden ödenebilir. Daha doğrusu işveren böyle yapmak isterse yasal olarak bir itirazda bulunamazsınız. Buna karşı sadece mevduata uygulanacak en yüksek faizi talep etme hakkınız var. Ancak, emekli olduğunuz tarihte tazminatın ödenmesi yönünde bir talebiniz bulunmadığı için faiz talebinizin kabul edilmemesi söz konusu olabilir.
Bu itibarla, belirtilen risklerle karşılaşmamak için emekli olduğunuz tarihe kadar olan kıdem tazminatınızı alarak çalışmaya devam etmeniz önerilir. Bunu işverenin kabul etmemesi halinde kendisinden, böyle bir durumda tazminatınızı faiziyle birlikte ödeyeceğine dair yazılı bir taahhütname almanız uygun olur.
MAAŞ ARTIŞINDA GÜNCELLEME KATSAYISI
Soru: 2023/Ocak emekli maaş artışı, yüzde 30 olarak açıklandı. Bu ilave artış 2023’te emekli olacak kişilere ocak ayı artışı olarak yansımasının yanında 2022 yılı güncelleme katsayısında da (TÜFE+yüzde 30 GH) artışa neden olur mu? C. Necmi S.
2022 yılı güncelleme katsayısı, 2023 yılında emeklilik talebinde bulunacak sigortalıların prime esas kazançları ile kısmi aylıklarının güncellenmesinde kullanılan bir katsayıdır. Herhangi bir yıla ait güncelleme katsayısı hesaplanırken o yıla ait yıllık TÜFE’nin yüzde 100’ü ile GH’nin yüzde 30’u alınarak bulunan rakama 1 tam sayısı ekleniyor. (TÜFE + GH yüzde 30) +1) 2022 yılı için yıllık TÜFE, TÜİK tarafından yüzde 64.27 olarak açıklanmakla birlikte yıllık GH, 1 Nisan 2023 yılında açıklanacak. Dolayısıyla 1/4/2023 tarihine kadar sadece 2022 yılı TÜFE oranı kullanılmak suretiyle hesaplanan emekli aylıkları, GH’nin açıklanmasıyla bu tarihte yeniden hesaplanarak fark aylıkları gönderilecek. 2023/Ocak ayı emekli aylık artış oranı yüzde 30 olarak açıklandı. Bu oran, 2023 yılından önce emekli olanların 2022/Aralık aylıklarına uygulanacağı gibi, 2023 yılında aylık talebinde bulunan sigortalıların hesaplanan aylıklarının 2023/Ocak ödeme döneminde artırılmasında da uygulanacak. Yani aylık hesabında değil, hesaplanan aylığın artırılmasında kullanılacak.
FRANSA’DA ÇALIŞMANIZ EMEKLİLİĞE ENGEL DEĞİL
Soru: EYT kapsamında olup yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim gün sayımı tamamen Türkiye’deki çalışmalarımla tamamladım. Toplamda 8360 günüm var. Son 2 yıldır Fransa da ikamet ediyor ve çalışıyorum. Bu durum emekli olmama engel olur mu? Gürkan A.
EYT kapsamında olmanız ve Türkiye’deki çalışmalarınızla sigortalılık süresi ve gün sayısı koşullarını yerine getirmeniz nedeniyle emekli olabilirsiniz. Tarafınıza emekli aylığı bağlandıktan sonra Fransa’da çalışmanız aylıklarınızın kesilmesini gerektirmediği gibi, aylık talebinde bulunduğunuz tarihte Fransa’da çalışıyor olmanız da emekli olmanıza engel teşkil etmez.
SORULARINIZ İÇİN
nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.
