Başbakanlık’ın 3. Köprü genelgesini okudunuz mu?

Gerçi genelgeleri sadece “sorumlular” okur, ama “Başbakan Recep Tayyip Erdoğan” imzasını taşıyan metni sağ olsun Milliyet yayımladı, biz de öğreniverdik... (23 Ağustos)

3. Köprü’nün “gecikmeden” gerçekleşmesi için kamu kurumlarının yanı sıra “herkes”i göreve çağıran 2012/18 sayılı genelge şöyle başlıyor: “Karayolları Genel Müdürlüğü’nce (KGM) ihalesi yapılan Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin belirlenen süre içerisinde tamamlanabilmesi için aşağıdaki tedbirlerin alınması uygun görülmüştür.”

“Yasalara aykırı”lık savıyla “iptal davası açılmış” bir projenin “belirlenen süre”de tamamlanması bir yana, “başlanabilmesi” bile artık yargı kararına bağlıyken bunu umursamayan “tedbirler talimatı”nın nasıl tanımlanabileceğini hukukçularımıza bırakıyorum.

Gelelim genelgenin maddelerine…

Hukuk dışı istemler

1’inci maddede özetle “kamulaştırmalar gecikmeyecek” deniyor. Kamulaştırma “yasal plan”lara göre yapılabileceğine göre, yargı aynı planları “şehirciliğe aykırı” bulup iptal ederse ne olacak?

Nitekim 2’nci maddedeki “imar planları değişikliklerinin hemen sonuçlandırılması” istemi de hukuka aykırı… 3. Köprü şehircilikle bağdaşmadığından planlara işlenemezken genelge açıkça yasadışı bir projenin onayını öngörüyor!

3’üncü ve 4’üncü maddelerdeki “harita, jeolojik rapor ve altyapı hizmetleri”nin de “hemen” gerçekleştirilmesi istemi aynı yasal sakıncaları taşırken; “uygulama” için gerekli “taş ocakları”na gecikilmeden ruhsat verilmesini öngören 5’inci madde ise yeni çevre felaketlerine davetiye çıkartıyor... Çünkü kuzeydeki ormanlık kuşakta açılacak yeni taş ocakları, doğa tahribatına neden olacak.

Aynı tehlike kamu arazilerinin KGM’ye “hemen” devrini öngören 6’ncı maddede de var. 7’nci maddede ilgili kuruluşların arazilere el koymaları anlamına gelen “toplulaştırma” çalışmalarına hız verilmesini istemekse devlet kurumlarına “plansız çalışın” talimatından başka bir anlam taşımıyor.

8’inci maddede kamulaştırma bedellerine itiraz geldiğinde tüm kamu kuruluşlarının KGM’ye yardımcı olması; 9’uncu maddede tapuların hemen devlete geçmesinin sağlanması; 10’uncu maddede de “çevre” mevzuatının gereği olan izinlerin “gecikmemesi” adeta emrediliyor!

Oysa Başbakanlık’a yakışan böylesi bir yatırım için öncelikle “ÇED” raporunu zorunlu kılmakken genelge buna hiç aldırmadan çevre çalışmalarının yasal planlar bile gözetilmeden sonuçlandırılmasını emrediyor... Nitekim aynı tavır 11’inci maddedeki “kültür varlıkları hakkında koruma kurulu kararlarının hemen alınması” buyruğunda da gözleniyor.

Genelgenin 12’nci maddesinde “uygulama aşamasında hava trafiğine ilişkin önlemler”in de gecikilmeden alınmasının istenmesi, yargı “dur” dese bile “durulmayacağı” şeklinde yorumlanabiliyor. O kadar ki 13’üncü maddede “çakışan” projelerde 3. Köprü’ye öncelik verileceğine hükmedilirken 14’üncü maddede tüm kamu ve özel kurumlarla vatandaşların projeye yardımcı olmaları; 15’inci maddede kamulaştırmaların bedel tayinlerinde “mahkemelik olunmaması”na adeta özen gösterilmesi isteniyor.

16’ncı madde fotogrametrik harita çalışması için uçuş izinlerinin hemen verilmesine; 17’nci madde askeri alanlardaki çalışmalara engel çıkartılmamasına ayrılırken, 18’inci son madde de tüm kamu kurumları ve ilgili kuruluşların KGM’ye destek vermeleri hükme bağlanmış.

Doğrusu merak ediyorum. Başbakan bu genelgeyi özellikle hukuk danışmanlarıyla inceleyerek mi; yoksa KGM’ye güvenerek mi imzaladı?