YAZAR:Prof. Dr. Güngör Evren
Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı

Ulaştırmanın yol, köprü, tünel değil, ülkenin ve kentin, esas olarak insanların rahat ve mutlu yaşaması için olmazsa olmaz bir hizmet olduğu yalın gerçeği açıklıkla anlaşılmıştır.

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Erzurum ve İstanbul şubeleri tarafından düzenlenen 13. Ulaştırma Kongresi 10-11-12 Ekim 2019 günlerinde Erzurum’da gerçekleştirilecek. İstanbul Şubesi’nce başlatılan Ulaştırma Kongresi, İstanbul dışına açılımı amacı doğrultusunda, Denizli, İzmir ve Adana’dan sonra şimdi de Erzurum’da.
10 Ekim 1939’da askeri trenlerin erişmesiyle Erzurum İstasyonu işletmeye açılmıştır. Kongre bu anlamlı tarihin 80. yıldönümünde başlıyor.
13. Ulaştırma Kongresi’nde Prof. Dr. Aydın Erel’i saygı ve sevgiyle anacağız. Aydın Erel ülkemiz ulaştırma alanının son kırk yılında eğitimci niteliği, araştırmaları, yayınları, coşkulu ve dik duran kişiliğiyle iz bırakmış ve en verimli çağında aramızdan ayrılması ile hepimizi derinden üzen değerli bir akademisyen. Kamuoyu kendisini kaza ile sonuçlanan “hızlandırılmış tren” uygulamasına kararlılıkla karşı çıkışı ile anımsayabilir.

Erzurum’da geçmiş iki önemli tarihi olay ve 13. Ulaştırma Kongresi
Erzurum, bu yıl Cumhuriyetimizin kurulmasıyla taçlanan, Atatürk’ün Samsun’a çıkışından sonra Erzurum Kongresi’nin 100. yılını kutlamaktadır.
Demir ağlar, Erzurum Kongresi’nin 20. yılında Cumhuriyetin demiryolu atılımının simge kenti Erzurum’a erişmiştir. Üzerindeki 30 km. tünel ile 690 km’yi bulan Sivas- Erzurum hattı ve Çetinkaya-Malatya iltisak (bağlantı) hattı demiryolculuğumuzun onur anıtıdır. Sarp arazi ve zorlu iklim koşullarına karşın ilkel araçlarla ve el emeğiyle, başlangıçta planlanana göre bir buçuk yıl erken bitirilmiştir. Günümüzde demiryolu hatlarının yapım süreleri ile karşılaştırıldığında bu hattın olağanüstü bir başarı olduğu açıklıkla anlaşılır. Başarıyı İsmet İnönü, “Şimendifer zaferi, Türk işçisinin Türk mühendisinin ve Türk sermayesinin zaferidir” sözleriyle dile getirmiştir.

Kongre çalışmaları
Ulaştırma ülkemizin başta gelen sorunlarındandır. Kentlerimizde ise günlük yaşamla iç içe ve insanların mutlulukları ile ilgilidir.
Ulaştırma kongrelerinin temel ilkesi, bilimsellikten ödün vermeksizin, ülkemizin ve kentlerimizin ulaştırma sorunlarına uygun çözümlerin geliştirilmesidir. Bu amaçla, öncelikle, gelişmiş ülkelerin örnek alınabilecek uygulamaları ile bunları destekleyen teknolojik gelişmeler incelenmektedir. 13. Ulaştırma Kongresi’nde 4’ü çağrılı olmak üzere, 31 bildiri sunulacaktır. Kongrenin son oturumunda da tüm katılımcılar sorularını sorabilecek, görüşlerini açıklayabilecek ve önerilerini sunabileceklerdir.

Kongre nereden nereye?
Kongrelerin gelenekselleşen bir uygulaması, bazı konuların öne çıkarılarak üzerinde tartışılmasının sağlanmasıdır. Bu bağlamda 13. Ulaştırma Kongresi’nde ele alınacak konu “Yaşanabilir Kentler İçin Kent- Ulaştırma Birlikteliğinin Uyumlu Gelişiminin Yönetimi”dir. Altyapının yetersizliği düşünülmeksizin, yükseltilen gökdelenler, yerden mantar gibi bitercesine çoğalan AVM’ler ve rezidanslar bu temel konunun gündeme getirilmesinin gerekçelerinden bazılarıdır.
Kongre sürecinin bu aşamasında, ulaştırmanın teknolojik, ekonomik, işletme ve diğer boyutlarıyla ilgili önemli bir bilgi birikimi sağlanmıştır. Doğal olarak, ülkemizin sorunları için çözüm önerileri geliştirilmesine özel çaba gösterilmiştir. Artık beklentimiz çözümlerin uygulanmasıdır.
Açıkça anlaşılmıştır ki, çözümü büyük yatırımlarda aramak yanılgıdır. Plansız yatırımların fayda yerine zarar verdikleri tüm açıklığıyla ortaya çıkmıştır. Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osman Gazi Köprüsü, 3. Havalimanı, Avrasya Tüneli gibi plansız pahalı yatırımların hangi sorunlara köklü çözümler getirecekleri belli değil. Ama yaşam kaynağımız olan doğa ve çevreye ciddi zararlar, ne yazık ki kalıcı nitelikleriyle ortadadır. Köprü ve tünellerden yeterince geçiş olmamasının sorumlusu(!) yurttaşlar olarak yüklenicileri vergilerimizle desteklemeyi sürdürüyoruz.

Sonuç anlamında bir özet
Ulaştırmanın yol, köprü, tünel değil, ülkenin ve kentin, esas olarak insanların rahat ve mutlu yaşaması için olmazsa olmaz bir hizmet olduğu yalın gerçeği açıklıkla anlaşılmıştır. Takıntıya dönüşen büyük yatırımlar yapma hevesinin anlamsızlığı da yaşanarak öğrenilmiştir. Hizmet etme yeteneğine sahip, ayrıca kentlerin belleklerine kazınmış garları, havaalanlarını yok sayıp hatta yok edip yeni büyük yatırımlara girişmenin yararsızlığı ve anlamsızlığı açıktır. Öncelikle mevcut olanakları en verimli ve etkin şekilde kullanmak akılcı yaklaşımın gereğidir.
Yayalara yani insanlara gereken saygının ve kenti yaşamanın olmazsa olmazı olarak, güvenli ve keyifli yürüme koşullarına öncelik tanımayan bir yönetim yaklaşımından ulaştırma sorunlarının çözümünü beklemek boşunadır.
Sorunların çözümünün temel gerekliliğinin bütünlüklü, etkin bir toplu taşımayı geliştirmek olduğunu öğrenmeyen kalmadı. Ama bu çözümün tamamlayıcısı otomobil kullanımını teşvik edici davranışlardan kesinlikle kaçınarak makul bir düzeyde sınırlamanın gerekliliği anlaşılmamakta ya da anlamak istenmemektedir. Örneğin yöneticilerin otomobil sahiplerine hoş görünmek için kent merkezinde plansız yeni otoparklar yapma sözleri ve girişimleri kentsel ulaştırma sorununun çözümü önündeki ana engellerden biridir.
En önemlisi ve asla çiğnenmemesi gereken temel ilke her ne yapılacaksa planlanarak yapılmasıdır. Bu bağlamda bilime dayalı sağlıklı planların yapılması, ödünsüz uygulanması gereklidir. Planlı çözümlerin dayanacağı doğru politikaların arkasında kararlılıkla ve cesaretle duracak siyasal iradenin bulunması konunun olmazsa olmazıdır. Bunun için halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi suretiyle siyasal iradeyi yönlendirme yeteneğine kavuşturulması önemlidir. Bu amaçla ve çözüm sürecinin sağlıklı yürümesi için sivil toplum örgütlerine, üniversitelere, plancılara, mühendislere, kısacası hepimize görev düşmektedir.
Daha öğreneceğimiz ve üzerinde konuşacağımız çok konu var. 13. Ulaştırma Kongresi’nin öğretici ve çözüm üretici olmasını bekliyor ve diliyoruz.