Elon Musk’ın sahibi olduğu Neuralink adlı şirket tarafından geliştirilen elektronik kulak aparatı, aklınızdan geçen düşünceleri doğrudan bilgisayarlara iletmeye hazırlanıyor.

Dünyanın en ünlü girişimcilerinden biri olan Elon Musk, politik nedenlerden ötürü olmasa da, kısa aralıklarla güvenilirliğinin sınırlarını zorlayan olağanüstü açıklamalar yapmasından mütevellit, “teknolojinin Trump’ı” olarak da adlandırılıyor. 16 Temmuz’da yine aynı şeyi yaptı ve yeni bir “beyin-makine arayüzü” (bmi) geliştirdiğini duyurdu. Şayet insanoğlu yapay zekâ ile ortak bir yaşam geliştirmezse, şüphesiz geride kalacaktır, dedi ve yaptığı açıklamayla birlikte bu gidişatı durduracak kişi olduğunu ima etti.
Beyni doğrudan bir makineyle ilişkilendirmek uzun zamandan bu yana arzu edilen bir şey ve artık kaba şekilde de olsa vücut buluyor. Örneğin, derin beyin stimülasyonunda (DBS) (1), beyin cerrahları Parkinson hastalığını tedavi etmek için hastanın beynine birkaç elektrot (2) yerleştirir.

Sinirsel ağ
100 adet iletken silikon iğnesini içeren Utah Dizisi (3) artık beyin dalgalarını kaydetmek için deneysel bazda kullanılıyor. Washington Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, kullanıcıların sadece düşüncelerini kullanarak birbirleriyle oyun oynamalarını sağlayan bir “beyinden beyine ağ” sistemi inşa etti. San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’ndeki araştırmacılar da insanların konuşurken ürettikleri sinyalleri yakalayarak onları bir bilgisayar vasıtasıyla anlaşılır diyaloglara dönüştürmeyi başardı.
Musk ile ilgili hemen her şey gibi, Neuralink projesi de çok iddialı. Firmanın tek amacı daha iyi bir beyin-makine arayüzü geliştirmek değil; asıl amaç, görevi beyinde mümkün olduğu kadar fazla bilgi yakalamak olan elektrotlardan kurulu bir “sinirsel ağ” yaratmak.
Ancak, bu hedefin önünde çok sayıda engel bulunmaktadır. Elektrotların bu hareketi sergileyebilmeleri için esnek olmaları gerekmekte, zira ancak bu şekilde beyin dokusuna zarar vermez ve uzun süreler dayanabilirler. Bir diğer önemli husus da şudur ki, birçok elektrotun beyne yerleşmesini güvenli, ağrısız ve etkili bir şekilde yönetebilmek için süreç tıpkı lazerli göz tedavisinde olduğu gibi otomatikleştirilmelidir.

Robot cerrah
Musk’ın şirketi Neuralink, gerçekten de bu hedefler nazarında ilerleme kaydetmiş görünüyor. San Francisco’daki Kaliforniya Bilimler Akademisi’ndeki sunumda, dikiş makinesi olarak tarif edebileceğimiz bir beyin cerrahisi robotunun videosu da gösterildi.
Bu robot (insan saçı çapının dörtte birinden daha ince elektrotlar içeren) ipleri tutuyor ve kafatasındaki bir delikten onları beynin derinliklerine işliyor. Makine, her biri dakikada 32 elektrot taşıyan altı adet ipi işleme yeteneğine sahip. Firma buna ek olarak ayrıca, 3 bin 72 adet elektrottan gelen sinyalleri yönetebilen (mevcut en başarılı sistemden on kat daha fazla) ve onları kablosuz olarak ileten bir çip de tasarladı. Ancak gerçek sihir yalnızca çıktılar analiz edildiğinde ortaya çıkıyor ve bu da gerçek zamanlı olarak gerçekleşiyor.

Duyguları kaydedebilir
Yüzeysel olarak bakıldığında, beyindeki nöronlar rasgele ateş ediyor görüntüsü veriyor. Ancak yazılım, söz konusu nöronlar belirli hareket kalıpları sergilediğinde onları tespit edebiliyor. Örneğin, birinin motor korteksine (4) yeterince elektrot monte edin, bu durumda, klavyede yazı yazdığında veya fareyi hareket ettirdiğinde beyinde neler olduğunu kaydetmek mümkün olacaktır.
Bu veriler daha sonra bir bilgisayarı doğrudan kontrol etmek için kullanılabilir. Bu durumun tersine elektrotlar, nöronları uyarmak, belki de söz konusu kişiye bir şeye dokunma hissini vermek için de kullanılabilir.

Körlük ve felç giderilebilir
Neuralink, sistemini fareler ve maymunlar üzerinde başarıyla test etti. Ulaşılan bulgular, sistem sayesinde imleçlerin, (beyin gücüyle) ekran üzerinde hareket ettirilebildiğini söylüyor. Şirket gelecek yılın başlarında, gönüllülerle işbirliği halinde çalışmalarını sürdürmeyi umuyor.
Projedeki ilk amaç, söz konusu teknolojiyi insanların körlük ve felç gibi hastalıkların üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için kullanmak. Ancak Neuralink, açıkça bundan daha büyük bir pazarı hedefliyor.
Şirket, insanların kulaklarının arkasına monte edilebilen ve içindeki küçük çip vasıtasıyla beyin sinyallerini alarak uygun şekilde ileten küçük bir cihaz geliştirdi. Birkaç yıl içinde, kişisel elektronik cihazlarınızı kontrol etmek için bu cihazı kullanmak, tıpkı bugünkü kablosuz kulaklıklar gibi yaygınlaşabilir.
Sonuç olarak Bay Musk, sinir ağı sayesinde insanların yapay zekâ sistemlerine entegre olabileceğini ve böylece mevcut türlerin hayatta kalmasını sağlayabileceğini öngörüyor.

Tek sorun yazılım değil
Yine de, bu açıklamada da görüldüğü üzere, Bay Musk’un, kendisini insan ırkının kurtarıcısı olarak sunma gibi bir alışkanlığı var (Zira, Mars’a yerleşme arzusu kısmen, gelecekte Dünya’da neler olabileceğinden duyduğu korkuyla tetiklenmiş gibi görünüyor).
Bu durumda, bazı makinelerin en azından insan beyninin doğrudan kontrolü altına gireceği fikri oldukça makul görünüyor ve bu olayın önündeki en büyük engel de muhtemelen beyin dalgalarını yorumlamak için gereken yazılımı yazmak değil.

Bu makale, The Economist dergisinin Bilim ve Teknoloji bölümünde yayımlanmıştır.
Link: https://www.economist. com/science-andtechnology/ 2019/07/18/elonmusk- wants-to-link-brainsdirectly- to-machines
(1) Derin Beyin Stimülasyonu: Beynin belirli bölümlerini uyaran bir tedavi çeşididir.
(2) Elektrot: Kullanıldığı ortamda elektrik akımını taşıyan iletken bir parçadır.
(3) Utah Dizisi: İnsanlar da dahil olmak üzere çeşitli türlerde çok kanallı sinirsel kayıtlar için tercih edilen mikro-elektrot dizisidir. 3 boyutlu 100 adet iletken silikon iğnesinden oluşur.
(4) Motor Korteks: Beyinde kas hareketlerini koordine etmeye çalışan bölgedir.

Çeviren: M. Birol Güger