18.07.2016 tarihli 29774 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile tüm kamu çalışanlarının yıllık izinleri ikinci bir emre kadar kaldırılmıştır. Halen izinde bulunanların ise en kısa sürede görevlerinin başına dönmeleri bildirilmiştir. Peki, bazı kurumlarda tesis edilmesi yeterli iken tüm kamu çalışanlarını kapsayan bu düzenleme ne kadar ölçülü?

657 Sayılı DMK’nin “Yıllık izinlerin kullanılışı” başlıklı 103. maddesinin ilk fıkrası: “Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir” şeklindedir. Her bakanlıkta en üst hiyerarşik amir bakan olup Başbakan tüm kurumların hiyerarşik amiri olarak Başbakanlık Genelgesi ile düzenleyici işlem tesis edebilir.

Önceden planlama
İdare hukukunun diğer kaynaklarından biri de “İdari teamül ve uygulamalar”dır. Kamu kurumlarında yıllık izinler her yeni yılın başında planlanır. Memurların hangi aylarda izin kullanacakları önceden planlanır. Bu planlara göre de memurlar yaz tatili planlarını yapar. Kurum kamplarına, otellere, pansiyonlara, tatil köylerine ücretlerini peşin veya avans ödeyerek rezervasyon yaptırırlar, uçak, otobüs biletlerini alırlar.
15 Temmuz 2016 tarihinde akşam saatlerinde başlatılan darbe girişiminin bastırılmasından sonra darbe ile ilişkisi olan kamu görevlilerinin görevlerinden el çektirilmesi, gözaltına alınması ve tutuklanması sonucu “kamu hizmetinin sürekliliği ilkesi” gereği boşalan makamlara/görevlere memur görevlendirilmesi gerekçesi ile (Tahmin ettiğim gerekçe) 2016/16 numaralı Başbakanlık Genelgesi yayımlanmıştır.

Ölçülülük ilkesi
Genel düzenleyici işlemler “kamu yararı” ve “hizmet gerekleri” gerekçesi ile tesis edilebilir.
Belli bazı kurumlar ve görevlilerle ilgili genel düzenleyici işlem tesis edilmesi yeterli iken tüm kurumları ve tüm kamu çalışanlarını kapsayacak bir işlem tesis edilmesi “Ölçülülük ilkesine” aykırılık oluşturmaktadır. Buna ilişkin idari yargı organlarının kararları mevcuttur. Somut olayda özellikle yargı organlarında, orduda, İçişleri Bakanlığı’nda ve Maliye’de çok sayıda memura görevden el çektirildiği için söz konusu genelgenin bu kurumlarla sınırlı olması gerekmektedir.
Darbe girişimi ve cemaatle bağlantılı diğer kurumlardaki kamu görevlilerinin de memurluktan el çektirilmesi halinde söz konusu genelgenin bu kurumlar yönünden de genişletilmesi şeklinde düzenleyici işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Aksi halde “Ölçülülük İlkesi” aşılarak haksız yere, izine çıkmış ve çıkacak olan birçok memur mağdur olacaktır.

Maddi kayıplar
Başbakanlık Genelgesi gereği önceden yaptığı rezervasyonlardan dolayı maddi kayba uğrayan kamu çalışanlarının maddi kayıplarının nasıl karşılanacağı yönüyle de genelgede bir boşluk söz konusudur.
Tüm bu gerekçelerle söz konusu genelgeden kaynaklı mağduriyetlerin önlenebilmesi için genelgenin uygulanmasının yargı organları, ordu, İçişleri Bakanlığı ve Maliye kurumları dışındaki kurumlarda işyeri amirlerinin takdirine bırakılması kamu yararı ve gereksiz mağduriyetlerin önlenmesi için önemlidir. Genelgeyi uygulayan memurların rezervasyonlardan dolayı ortaya çıkan maddi kayıplarının da kurumları tarafından ödenmelidir.
Darbe girişiminin sonuçsuz kalmasından sonra ülkemizde demokrasinin, barışın ve hukukun daha çok geliştirilmesi gerektiği yönde ortak bir görüş ortaya çıkmıştır. Bu yönde TBMM’de grubu bulunan siyasi partilerin ortak bildirisi de bunu teyit etmektedir. Hukuki güvenliğin korunması ve geliştirilmesi için söz konusu bu genelgenin uygulanış biçiminin ışık olmasını dilerim.

Av. ERSİN ALBUZ
KESK-BTS İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı