Siyaset, bir bakıma, kitleleri peşine takan bir partinin, örgütün veya liderin iktidara geçmek için verdiği savaşımdan ibarettir. Çeşitli liderler veya siyasi örgütler çeşitli coğrafyalarda, çeşitli mücadeleler vermiş olsalar da bütün hepsi, propaganda araçlarını olabildiğince etkili kullanmaya çalıştılar. Propaganda yöntemleri, elbette ki zamana, mekâna ve dönemin teknolojik olanaklarına göre çeşitlilik gösterdi. 2010’lu yıllarda sosyal medya platformlarının dünyanın neredeyse tüm coğrafyalarında insan hayatının önemli bir yerine oturmasıyla beraber, politikacılar, bu platformların önemini kavradılar ve elbette ki bu alanda da çalışmalara yöneldiler. Sosyal medya araçları yoluyla, çok kolay yoldan, kısa sürede ve üzerine fazla kafa yormadan kitlelerin kafasına sokulabilecek bilgiler, sloganlar ve vaatler her ne kadar bir kolaylık gibi görülse de bunun aynı zamanda çeşitli yollarla istismara da çok açık bir alan olduğu yıllar geçtikçe ortaya çıktı. Bu istismar yollarından birisi -ve belki de en yaygını- “troll” hesaplar yoluyla “gerçekötesi” algılar yaratmak.

Maaşlı çalışanlar

“Troll” hesaplar, sosyal medyadaki sahte ve aslında adedinden az sayıda -genelde maaşlı çalışan olan- kişiler tarafından yönetilen hesaplardır. Bunlar, belli bir düşüncenin etrafında dönen dijital içerikleri (mesajlar, videolar, fotoğraflar vs.) sürekli yaymak yoluyla kitleler üzerinde siyasal düşünceler; siyasi parti liderleri, kanaat önderleri veya sanatçılar gibi göz önünde olan kişiler; veya siyasal partiler, sivil toplum kuruluşları veya meslek örgütleri gibi organizasyonlar hakkında gerçek olmayan algılar yaratırlar. Bu yolla da emrinde çalıştıkları oluşuma katkıda bulunurlar. Hedef kitle üzerinde yarattıkları “gerçekötesi” algı, belli başlı üç kesimi üç farklı şekilde etkiler: Birincisi, kendi taraflarında olan kitle, konsolide olur; ikincisi, kararsız kitle, kendi taraflarına çekilir; üçüncüsü, karşı taraf, yaratılmış bu “gerçekötesi” algıyı yıkmaya uğraşır ve zaman ve enerji kaybeder. Bütün bunların yanında, bu tartışmalar, toplumu bir bütün olarak da kayba uğratır. Çünkü toplumun, çözülmeyi bekleyen “gerçek” meseleleri tartışılmayı bekler ve bu “troll” ordusu özellikle yozlaşmış devlet yapılarına ve/ veya aymaz, uyuşuk ve korkak toplumlara sahip ülkelerde kamu kaynakları ile “beslendiği” için bu sorunlar için kullanılabilecek kamu kaynakları da deyim yerindeyse “çöpe atılmış” olur.

Sonuç olarak, oluşturulan bu “troll” yığınları, “gerçekötesi” olgular ve tartışmalar “yaratmak” yoluyla, bir avuç çıkarcının menfaatleri uğruna toplumun zaman, para ve enerji gibi kaynaklarının heba edilmesine neden olur.

Boran Yıldırım - ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü