Teknolojik atılım ve yapay zekâ - Tayfun İşbilen
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

Teknolojik atılım ve yapay zekâ - Tayfun İşbilen

14.01.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Dünya, baş döndürücü bir hızla dijitalleşirken bu dönüşümün merkezinde yapay zekâ yer alıyor. Artık sadece bilimkurgu filmlerinde değil, günlük yaşamımızın her alanında karşımıza çıkan yapay zekâ, verimliliği artırıyor ve geleceğimizi şekillendiriyor.

Son yüzyılda elektriğin yaygınlaşması, otomobilin icadı, internetin ortaya çıkışı ve akıllı telefonların hayatımıza girmesi gibi dönüm noktaları, yaşam biçimimizi kökten değiştirdi. Bu teknolojik gelişmeler, üretim süreçlerini hızlandırdı, iletişim olanaklarını geliştirdi, bilgiye erişimi kolaylaştırdı ve küreselleşmeyi hızlandırdı. Bu dönüşümleri zamanında yakalayan ülkeler refah seviyelerini yükseltti, vatandaşları zenginleşti. Türkiye ise ne yazık ki tıpkı Endüstri Devrimi’ndeki gibi, teknolojik dönüşümlerde de takipçi durumunda kaldı.

Bütün bunlarla birlikte teknoloji, bu geri kalmışlığı ortadan kaldırmak için tüm ülkeleri yeniden başlangıç noktasında buluşturma olanağı vererek çok önemli bir şans tanıyor. Hemen hemen her 25-30 yılda bir teknolojik bir sıçrama yaşanıyor ve bunu yakalayanlar diğerlerinin önüne geçebiliyor. İşte o başlangıç noktasının bu seferki adı, “yapay zekâ”.

Geçmişte Endüstri Devrimi’ni kaçıran Türkiye, bugün yapay zekâ alanında benzer bir hata yapma lüksüne sahip değildir. Türkiye, bu devrimde yerini almak ve geleceğe yön vermek için harekete geçmelidir. Teknoloji, bize bu geri kalmışlığı telafi etmek ve hatta lider ülkeler arasına girmek için altın bir fırsat sunuyor. Google, Tesla, Nvidia, Microsoft  gibi dev şirketlerin bu alanda yaptığı çalışmalar yüz milyarlarca dolarlık bir ekosistem oluştururken dünya ekonomisine de yeni bir yön verdikleri görülüyor. 

Çünkü yapay zekâ, her gün üretilen milyarlarca veriyi işleyerek insan kapasitesini aşan bir hız ve verimlilik sağlıyor. Henüz emekleme aşamasında olsa da tıpkı ilk cep telefonları gibi, yapay zekâ da hızla gelişecek ve yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelecek.

ÜRETİCİ Mİ TÜKETİCİ Mİ?

Peki, Türkiye bu devrimde nerede yer alacak? Yapay zekâ alanında özgün çözümler geliştiren bir ülke mi olacağız, yoksa yalnızca başkalarının geliştirdiği teknolojilere mi bağımlı kalacağız? Yanıt, atılacak adımlarda gizli. 

Öncelikli olarak kamucu bir bakış açısıyla dijital dönüşüm ve yapay zekâ yaşamımızın her alanına bütünleşmelidir. Eğitimden sağlığa, ulaşımdan finansa kadar birçok sektörde verimliliği artıracak bu dönüşüm, Türkiye’nin gelişimi için yaşamsal önem taşıyor. Öyle ki kamu kurumları, yapay zekâ tabanlı analizlerle veri temelli ve etkili kararlar alabilir. Örneğin kaynak tahsisi gibi kritik alanlarda daha doğru planlamalar yapılabilir. 

Tekrarlayan bürokratik işlemler, yapay zekâ teknolojileriyle otomatikleştirilerek kamu çalışanlarının iş yükü hafifletilebilir ve kaynakların daha etkin bir şekilde kullanılması sağlanabilir. Doğal afetler veya salgın hastalıklar gibi kriz durumlarında yapay zekâ, büyük veri analitiği ile etkili müdahale ve kaynak yönetimi sağlayabilir.

Teknoloji, sınırları hayal dünyamız ile çizilen her şeyi, gerçeğe dönüştürebiliyor. Bu nedenle yapay zekâ ile yapılabileceklerin bir sınırı bulunmuyor. Ancak yapay zekânın potansiyelini tam olarak kullanabilmek için öncelikle dijital okuryazarlık seviyemiz yükseltilmeli ve herkesin teknolojiye erişimi sağlanmalıdır. Bu süreci sadece teknolojik bir süreç olarak değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir dönüşüm olarak ele alınmalıdır.

Kamuya bu süreçte büyük bir rol düşüyor. Yapay zekâ, hatta daha ötesini ifade eden algoritmik dönüşümün öncülüğü yapılmalı, gerekli altyapı sağlanmalı. Özel sektör ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde hareket ederek yapay zekâ alanında uzmanlaşmış insan kaynağı yetiştirilmeli, yerli yapay zekâ çözümleri geliştirilmelidir.

ETİK SORUMLULUK

Yapay zekâ teknolojilerini kullanırken etik ve sosyal boyutlar da göz önünde bulundurulmalıdır. Yapay zekâ sistemlerinin adil, tarafsız ve güvenli bir şekilde kullanılması sağlanmalı, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı gösterilmelidir.

Yapay zekâ çağında Türkiye, tüketici değil, üretici olmalıdır. Bu sayede gönençli bir topluma ulaşılabilir, kamu yönetiminde verimlilik artırılabilir ve topluma sunulan hizmet kalitesi yükseltilebilir. Harekete geçmek için daha fazla bekleyemeyiz.

TAYFUN İŞBİLEN
İSKİ BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANI
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBE BAŞKAN YARDIMCISI 

Yazarın Son Yazıları

Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025
‘Ot otlayanlar’dan bugüne - A. Celal Binzet

Günümüzün yakıcı sorunlarından birisi olan vergi, bozuk sistemin ana nedenlerinin başında geliyor.

Devamını Oku
21.11.2025
Bir döneğin anatomisi - Çiğdem Bayraktar Ör

Dün söylediğini bugün unutuyor; hayır, unutmuyor; “Dün söylediğini yutuyor”!

Devamını Oku
21.11.2025
Türkiye’de şap hastalığı neden hâlâ bitmiyor? - Gülay Ertürk

Türkiye’de hayvancılığın en büyük sorunlarından biri, aradan geçen yüzyıllara rağmen hâlâ kontrol altına alınamayan şap hastalığıdır.

Devamını Oku
21.11.2025
Dünya Çocuk Hakları Günü - Recep Nas

Çocuk Haklarına İlişkin Sözleşme, 20 Kasım 1989 günü Birleşmiş Milletler’ce kabul edilmiş, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir.

Devamını Oku
20.11.2025
CHP'nin iktidar kurultayı - Ziya Yergök

Türkiye’nin kurucu ve birinci partisi, iktidarın en güçlü adayı CHP, 28- 30 Kasım tarihlerinde 39. olağan kurultayını yapacak.

Devamını Oku
20.11.2025
Güvenlik kültürü üzerine - Gazi Zorer

Ülkemizin büyük kısmı aktif deprem kuşağında ve sıklıkla depremi yaşıyoruz ama esaslı bir deprem master planımız yok.

Devamını Oku
19.11.2025
Kemalizm karşıtlığının maskesi - Tunay Şendal

Türkiye, 10 Kasım’ın manevi ağırlığı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün mirasına yönelik tartışmaların bir kez daha alevlendiği bir kırılma anına tanık olmuştur.

Devamını Oku
19.11.2025
Gözden gönüle akan bir aydın - Mücteba Binici

Veteriner hekim Nihat Köse ile ilk karşılaşmamız, 1988 yılının ağustos ayında Samsun Sahra Sıhhıye Askeri Okulu’nda başladı.

Devamını Oku
19.11.2025
İhanet ve gerçekler - Doğu Silahçıoğlu

1914-1918 Birinci Paylaşım Savaşı’nda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan işgaline uğrayan Anadolu; Mustafa Kemal önderliğinde başlatılan Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşı döneminde, ardında yayılmacı sömürgecilerin ve Saray’ın durduğu ihanet dolu bir sürece sahne oldu.

Devamını Oku
18.11.2025
Kavramların sosyal yaşamdaki etkisi - İsmail Doğan

İnsanlık bir arada yaşamaya başladığı andan itibaren sosyalleşme doğal bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır.

Devamını Oku
18.11.2025
Masumiyet karinesi - Suna Türkoğlu

Hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan “masumiyet karinesi” veya “suçsuzluk karinesi”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz” hükmü ile pozitif hukukta da yer almaktadır.

Devamını Oku
17.11.2025
Çalışma yasalarında değişim gerekli mi? - Dr. Engin Ünsal

Yasalar da canlılar gibi zamanla yaşlanır ve işlevini yapamaz duruma gelir.

Devamını Oku
17.11.2025
KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’te dünyaya gelenler, şimdi 42 yaşındalar ve onlar, anne ve babalarından farklı olarak özgürlüklerinin güvencesi olan bir Cumhuriyetin kucağına doğdular.

Devamını Oku
15.11.2025
Erken yaşta okur yetiştirmek - Prof. Dr. Sedat Sever

Edebiyat yapıtları, Montaigne’in belirlemesiyle, “Bizim kendimizin dışına, ötemize gitmemize” kılavuz olan estetik birer uyarandır.

Devamını Oku
13.11.2025
Sosyalizm ve cumhuriyet - Kaan Eroğuz

Neoliberal küreselleşmenin 40 yılı aşkın sürede yarattığı tahribat...

Devamını Oku
13.11.2025
Hukuk devleti mi, yargı devleti mi? - Av. Erol Türk

Hukuk devleti herkesin, devleti yönetenlerin de hukuka bağlı olduğu, hukukun üstünlüğünü ve temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan devlettir.

Devamını Oku
12.11.2025
Ankara Hukuk Fakültesi 100 yaşında - Av. Ahmet AKGÜL

5 Kasım 1925 tarihinde, ilk TBMM binasının toplantı salonunda yapılan törende Ankara’da leyli (yatılı) – nehari (gündüzlü) bir hukuk mektebi açılmıştı.

Devamını Oku
12.11.2025
Onlar daha çocuktu… - Şükrü KARAMAN

Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde merdiven altı parfümeri imalathanesinde meydana gelen patlamada üçü çocuk altı emekçi...

Devamını Oku
12.11.2025
Efsanevi bir dönemin sonu - Doç. Dr. Hüner Tuncer

10 Kasım 1938 tarihi, tarihte hiç kuşkusuz bir dönüm noktasıdır! Bu tarihle birlikte Türkiye’de efsanevî bir dönem sona ermiştir. Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren gözlerini her gün yeni bir masala, gerçekleşmesi olanaksız gibi görünen yeni bir düşe açan Türk ulusu, bundan böyle hiçbir şeyin eskisi gibi olamayacağının ayırdına varmaya başlayacaktır.

Devamını Oku
11.11.2025