Bu yazıyı üzüm bağları içinde ve üreticiler arasında hazırlıyoruz. Ege’de birçok ailede olduğu gibi kuşaktan kuşağa devreden aile geleneğimizi sürdürerek, üzüm hasat dönemini bağda geçiriyoruz. Böylece, üretimin sorunlarını, üreticinin taleplerini, üzümün hasadını, tüm yönleriyle içinde yaşayarak öğreniyoruz.
Karşımızda Kula Dağları, ardımızda da Bozdağlar var; önümüzde de gözümüzün alabildiğince Gediz Ovası, bir başka deyişle “üzüm ovası” uzanıyor. Neredeyse çocukluğumuzdan beri, uğruna nice mücadeleler/uğraşılar verdiğimiz, yazılar/hikâyeler yazdığımız bizim “yeşil deniz”imiz!..
Ağustosböceklerinin sesleri, tüm tonlarıyla önümüzde uzanan yeşil denizinin sessizliğini bozuyor. Uzun yaz akşamlarının karanlığında, bağ evinin terasından yıldızları gözlüyoruz; arada bir kayan yıldızları da yakalamaya çalışıyoruz!.. Çocukluğumuzdan belleğimize yerleşmiş, “yıldız kayması görülünce dilek tutulması” geleneğini anımsayarak; üzümcünün emeğinin değer bulması dileklerimizi yüreğimize yazıyoruz!..
ÜZÜMCÜYE KÖSTEK ÜSTÜNE KÖSTEK!
Yaşadığımız düşsel güzelliklerle hayatın acı gerçekleri çoğunlukla uyuşmuyor. Bizim güzel dileklerimiz de kayan yıldızların karanlıkta kayboluşu gibi, yaşamın acı gerçekliğinde kaybolup gidiyor. Üzümcünün emeği, alın teri ve beklentileri; toprağın sıcaktan, susuzluktan adeta taşlaşmış hali gibi, bağlar içinde donup kalıyor!..
Her yıl üzüm hasadının başladığı ağustos ayı içinde üzüm müdahale alım fiyatı açıklanırdı. Bu yıl açıklama eylül ayına sarktı. Bu arada üretici, üzümünü elinden çıkarmak zorunda kaldı. Günlerdir üzüm alım fiyatının iktidar partisi liderince veya tarım bakanınca açıklanması bekleniyordu. Bu fiyatı kendileri bile açıklayamayarak bakanlık internet sitesi üzerinden duyurdular. Sonuçta 9 numara üzümün müdahale fiyatı 13 lira olarak ilan edildi. Geçen yıl bu fiyat 12.5 liraydı. Yüzde 4’lük artış, ne enflasyon hesabıyla ne de tarımsal girdilerdeki maliyet artışı hesabıyla açıklanabilir. Olan, üreticinin bir yıllık emeğine ve alın terine oldu!..
PİYASAYA TERSTEN MÜDAHALE!
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) eliyle yapılan ürün alımına “müdahale alımı”, ilan edilen fiyata da “müdahale fiyatı” deniliyor. Bu alımlar ve alım fiyatı belirlenmesi işlemi, sözde üreticiyi korumak amacıyla yapılıyor. Üretici bu yıl müdahale alımlarını ve fiyatını beklerken, müdahale tam tersi yönden geldi.
Tam da hasat dönemi başlarken 3 Ağustos’ta TMO, geçen yıl 12.5 liradan aldığı 2020 ürünü 28 bin ton üzümü, zararına 11.5 liradan ihracatçıya sattı. Bu durum, yeni ürünün fiyat oluşumunu ve piyasasını olumsuz etkiledi. Böylece acil ihtiyacını karşılayan ihracatçı ve tüccar, fiyatları aşağıya çekti. Buna bir de yeni ürünün alım fiyatının açıklanmasının gecikmesi ile TMO ve Tariş’in alımlarının gecikmeleri de eklenince üretici tümden piyasanın insafına kaldı!..
ÜZÜMCÜ DERDİNİ KİME YANSIN?
TMO’nun piyasaya tersten müdahalesi, temelde bir ihracat ürünü olan üzümün ihracat fiyatlarını da olumsuz etkiledi. Çekirdeksiz kuru üzümün ihracat fiyatı 1900 dolardan 1600 dolarlı rakamlara geriledi. Olan, üreticiye ve ulusal zenginliğimiz olan üzümümüze/üzümcülüğümüze oldu!.. Bu yıl iklim değişikliğinden darbe alan ve üretim rekoltesi düşen üreticiye, bir darbeyi de hatalı politikasıyla ve uygulamalarıyla iktidar vurmuş oldu.
Şimdi üretici derdini kime yansın? Bir zamanlar piyasanın düzenlenmesinde söz sahibi olan, bizim de ortağı ve eski çalışanı olduğumuz ve hâlâ yaşaması için üzümümüzü teslim ettiğimiz Tariş’in eski gücünden maalesef eser kalmadı. Uygulanan yanlış politikalar sonucu, geçmişin etkili üretici kuruluşu, şimdilerde piyasadaki etkinliğini tümden kaybetti. Ayrıca, ekonomik gücü olmasa bile, üreticinin gücünü seferber etme ve kamuoyu oluşturma becerisini de bir türlü gösteremiyor.
MUHALEFET SAHİPLENMELİ
Üzüm üreticisi, sorunlarına çözüm üretemeyen iktidardan umudunu kesmiş; gözünü ve kulağını muhalefete çevirmiş durumda. Yerel seçimlerden önce, Alaşehir’de bizim de katıldığımız “Üzüm Çalıştayı”nda; CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu; üzüm üreticisine sorunlarının çözüleceği ve Tariş ile benzeri üretici birliklerinin yeniden ayağa kaldırılacağı sözü vermişti. Alaşehirli üzümcüler, 71 yıl aradan sonra CHP adayı Ahmet Öküzcüoğlu’nu belediye başkanı seçerek, Kılıçdaroğlu’nun ilgisine cevap verdiler. Şimdi de ülke yeni bir döneme yürürken, muhalefetin iktidara gelmesi halinde sorunlarına nasıl çözümler getireceğini merak ediyorlar.
Ana muhalefet partisinde, yalnızca genel başkanın ya da grup başkanvekilleri ile sınırlı sayıdaki milletvekilinin çalışması yeterli olmuyor. Yerel parti örgütlerinin de tam anlamıyla sahada olması gerekiyor. Hepsinden önemlisi de yöreleri ile ilgili parti politikalarını özümsemeleri ve içselleştirmeleri!.. Elbette bu politikaları, bıkmadan usanmadan vatandaşa anlatmaları, ulaştırmaları!..
MEHMET ŞAKİR ÖRS
