İnsani Gelişme Endeksinde Yerimiz
Öztin Akgüç
Son Köşe Yazıları

İnsani Gelişme Endeksinde Yerimiz

26.04.2013 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Ekonomimizin dünyanın on altıncı ya da on yedinci büyük ekonomisi olması ile övünüyor, önümüzdeki 10 yılda ilk 10 büyük ekonomi içinde yer almayı hedefliyoruz. İnsani gelişmişlik ölçüsüne göre dünyadaki yerimiz gündeme getirilmiyor, tartışılmıyor, belki de gözden uzak tutulmaya çalışılıyor.
İnsani gelişmişlik endeksi (İGE) ülkelerin gelişmişlik düzeyinin sadece gelir artışı ile ifade edilmesinin yeterli olmadığı, toplumu oluşturan bireylerin eğitim düzeyi, okur-yazar, okullaşma oranı beklentileri, sağlık, yaşam kalitesi gibi göstergelerin de dikkate alınması gerektiği temeline dayanır.
Ülkelerin gelişmişlik düzeyini, gelir boyutunun yanı sıra eğitim, sağlık, yaşam kalitesi ile birlikte değerlendiren endeks (İGE), 1993 yılından itibaren Birleşmiş Milletler Kalkınma Fonu tarafından yayımlanmaktadır.
Türkiye, bu endekste orta insani gelişmişlik grubuna girmektedir. AKP iktidara gelmeden önce Türkiye’nin İGE’deki yeri 0.735 puanla 82’nci sırada iken 2011 yılında 0.699 puanla 92’nci sıraya gerilemiştir. Türkiye’nin bu bağlamdaki puanı, Avrupa ve Orta Asya ortalaması 0.751 düzeyinin çok gerisinde bulunmakta; Kazakistan, Azerbaycan gibi Türki cumhuriyetlerin endekste Türkiye’nin üstünde yer aldığı görülmektedir.
Türkiye’de halkımızın Aydınlanmasını, gelişmişlik düzeyinin yükselmesini önlemeye, engellemeye çalışan bir çıkar ortaklığı var. Bu çıkar ortaklığında bazı siyasal partiler ve onların liderleri, medyanın büyük bir bölümü, cemaat ve tarikatlar, bu tür örgütlere mensup bürokratlar, girişimci niteliği olmayan işadamları yer alıyor. Bu çıkar ortaklığı dış emparyal güçler tarafından da destekleniyor. Kendi çıkarları için halkın gelişmişlik düzeyinin yükselmemesinin savaşımını veriyorlar. Eğitim sistemi 4+4+4, eğitimin içeriği, eğiticilerin kalitesi, yayınlar, Türkiye’nin Aydınlanmamasına, insani gelişmişlik düzeyinin yükselmesini önlemeye yönelik. Halk dizilerle oyalansın, arabesk müzik dinlesin, özür dilerim düzeysiz, çapsız, magazin ağırlıklı basını izlesin, irdelemesin, eleştirmesin, hatta düşünmesin, verilenle yetinsin, havadan bir diploma alarak eğitimli de gözüksün, işte halkımız için hedeflenen bu.
Türkiye’yi şöyle hayal edin: Halkının büyük kısmı Aydınlanmış, düşünen, irdeleyen sorgulayan yeterli bilgiye sahip değer yargıları değişmiş, beklentileri iddialı, yüksek, insani gelişme grubuna girmiş bir Türkiye. Ne AKP türü partilerin iktidar olma şansı kalır, ne bu tür liderler siyaset sahnesinde rol alabilir, ne cemaat ve tarikat etkinliği sürer, ne medya bu düzeysizliğini sürdürebilir, ne bazı örgütler, işadamları iktidarla iyi ilişki kurarak havadan inme kazançlar elde edebilir ne de emparyal güçler bu ülkede rahatça at oynatabilir, kumpas kurabilir. Türkiye’de bugünkü düzeyin sürebilmesi, yerleşik çıkarların korunabilmesi için halkın insani gelişme endeksinin bu düzeylerde kalması, hatta daha da gerilemesi amaçlanır.
Müzik de, kültürün bir parçası olarak kuşkusuz insan yaşamında önemli yer tutar, yaşama değer katar. Müzikle arabeskle ilgili tartışmaları da insani gelişmişlik açısından da değerlendirmek gerekir. Arabeske karşı çıkış bu tür bir müzik, insani gelişmeye engel olarak görüldüğü içindir. İnsanımızın gelişmişlik düzeyinin geriliğinde arabeskin de katkısı vardır.
İç ve dış odakların oluşturduğu çıkar ortaklığı, halkı Aydınlatmaya, gelişmişlik düzeyini yükseltmeye çalışanları dışlamaya, hatta cezalandırmaya başvurur. Bu dışlanma hemen her alanda farklı yöntemlerle gerçekleştirilir.
Fazıl Say’a yönelik bir tür linç girişimine de bu açıdan bakmak gerekir. Türkiye Aydınlanmasının insani gelişmişlik düzeyi göreceli olarak giderek daha gerilesin ki bu yerleşik düzenden, siyasal, maddi veya statü olarak beslenenler varlıkların sürdürebilsin, hatta gizli veya açık emellerini gerçekleştirebilsin. Sahnelenen oyun bu amaca yöneliktir. İnsani gelişmişlik endeksi de bu niyeti kanıtlamaktadır.

\n

Yazarın Son Yazıları

Birileri bizi kandırıyor

Başlık Halkın Haberi renkli sunucusu Ekrem Açıkel’den esinleme; ama fikir Montaigne “Halk doğru olan çok şeyi bilmemeli; yanlış olan çok şeye inanmalıdır”.

Devamını Oku
05.11.2025
Korku kültürü

Korku kültürü, bireyin; özgüvenini yitirmesine, söyleneni yapmasına, özgürce seçimini önlemeye, özsaygısından yoksunlaştırmaya, değersizleştirilmesine yöneliktir.

Devamını Oku
29.10.2025
Meşruiyet

Trump’ın büyükelçi Barrack’a “Erdoğan’a meşruiyet verelim” talimatı, meşruiyet tartışmasına yol açtı.

Devamını Oku
22.10.2025
Bilgilendirme

Bilgilendirmede amaç, kamuoyunu aydınlatma, bilgi eksikliğini, oluşan veya oluşturulmak istenen bilgi kirliliğini gidermektir.

Devamını Oku
15.10.2025
İttifak

İttifak, tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşmez.

Devamını Oku
08.10.2025
Planlı kalkınma

Planlı kalkınma

Devamını Oku
01.10.2025
CHP ve koalisyon

Önerilerde bulunurken geçmişte yaşanan olaylardan, deneyimlerden ders alarak gelecekte olabilecek kötü gelişmelerden kaçınmak, uyarıda bulunmak gerekir.

Devamını Oku
24.09.2025
Sosyal dayanışma-sorumluluk

Planlanan, vaat edilen büyük işlerden, söylemlerdense yapılan ufak işler daha yararlıdır.

Devamını Oku
17.09.2025
Sorun-süreç-çözüm

Çözüm için soruna doğru tanı koymak, amacı belirlemek, süreci amaç doğrultusunda ilerletmek gerekir.

Devamını Oku
10.09.2025
Gelir artışı ve dağılım

Ekonomi politikasının ana amaçlarından biri de gelirin yeniden dağılımı, dağılımın eşitlikçi yöne evrilmesidir.

Devamını Oku
03.09.2025
İyinin dışlanması

Barışçıl, eşitlikçi, gönenç düzeyi yüksek, doğası, çevresi korunmuş bir kürede yaşamak olanaklı ve hedeflenmiş iken savaşların sürdüğü, yoksulluğun, açlığın yaygınlaştığı, haksızlığın arttığı çevrenin, doğanın sürekli kirletildiği, ortalama yaşam kalitesinin düştüğü bir kürede yaşıyoruz.

Devamını Oku
27.08.2025
Sıradanlığın başatlığı

Barışçıl, güvenli, insan kaynağı gelişmiş, eşitlikçi, çevre ve doğal kaynakları korunmuş bir dünya hedeflenirken iklim krizine girmiş, çevresi, doğası giderek kirlenen, açlığın, yoksulluğun yaygın olduğu, eşitsizliğin, şiddetin arttığı, kuralsız, düzensiz, güvenli olmayan bir dünyada yaşıyoruz.

Devamını Oku
20.08.2025
Kalkınma hedeflerimizin neresindeyiz?

Birleşmiş Milletler’e üye ülkeler, 2000 yılında yeni girilen döneme ilişkin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini kabul ettiler.

Devamını Oku
13.08.2025
CHP’li olabilmek

CHP’li olabilmek, CHP etiketi taşımayı değil, etik değerlere, niteliklere sahip olmayı gerektirir.

Devamını Oku
06.08.2025
Ödün vermeye hazırlar

Ülkede barış, terörsüz Türkiye mottosu ile de bezenmiş bir BOP (GOP) kurgusu sahneleniyor.

Devamını Oku
30.07.2025
Komprador grup

Kolonyalizm, sömürgecilik döneminde kolonilerde başat sömürgeci güçlerle işbirliği yapan...

Devamını Oku
23.07.2025
Cumhur İttifakı’nın jokeri Kılıçdaroğlu

2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde, yine parti örgütünün onayı olmadan, Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu tarafından biraz da gayri ciddi şekilde kürsüye çağrılarak resen aday ilan edilmiş; İnce seçimde genel merkez tarafından desteklenmediği yakınmasıyla partiden ayrılmıştır.

Devamını Oku
16.07.2025
Başarısızlık kanıtı cari işlemler açığı

Ekonomi politikasının başarısı tartışmalarında başarısızlık kanıtı cari işlem açığı.

Devamını Oku
09.07.2025
Türkiye zaten ilk sıradaydı

ABD’nin BOP (GOP) kapsamında Irak ve Suriye’yi hallettikten sonra güncel olarak İran, ardından da sıranın Türkiye’ye geleceği yorumları yapılıyor.

Devamını Oku
02.07.2025
Kalkınma engelleri

Ekonomik kalkınma, büyüme konusuna odaklanıldığında ağırlıklı olarak yatırım, sermaye birikimi, finansman, teknoloji gündeme getirilir.

Devamını Oku
25.06.2025
Faiz ve tasarruf

Klasik iktisat öğretisinde faiz etkili araçtır...

Devamını Oku
18.06.2025
Ekonomik büyüme!

Bir ekonominin kalkınma aşamasına geçmeden önce gayri safi yurtiçi ve milli hasılasının (GDP-GNP) artması gerekir.

Devamını Oku
11.06.2025
Genel eğilim halkoylaması

PKK’nin karalama, itham, yol gösterme, övünme ile dolu bildirgesi veya memorandumu; devletin egemen karakteri, bağımsız üniter, ulusal yapısı, Türkiye devletini uluslararası olarak tanıyan Lozan Antlaşması konularında tartışmalara yol açtı.

Devamını Oku
04.06.2025
Merkez Bankası rezervi

TC Merkez Bankası’nın brüt, net rezervi arttı, eksildi bilgisinden çok, merkez bankaları niçin rezerv bulundururlar, rezerv yeterliliğinin ölçütleri nelerdir, rezerv nasıl değerlendirilmeli, kullanılmalıdır sorularının yanıtları bilgilendirmede yararlı olur.

Devamını Oku
28.05.2025
Sözcüklerin büyüsü

Sözcükler büyülüdür. Etki altına alır, belirli somut bir amaca yönlendirir, umuda kaptırır. “Barış” da büyülü bir sözcüktür.

Devamını Oku
21.05.2025
Bir dogma: Yabancı sermaye yatırımı

İktisatta irdelenmeyen, bulgularla da kanıtlanmayan bir inanç, has, dogma da yabancı sermaye yatırımıdır. Yabancı sermaye yatırımı bir “panacea”, her derde deva olarak önerilir. Yabancı sermaye gelecek, üretim, istihdam artacak, enflasyon hız kesecek, döviz, teknoloji, yönetim deneyimi girişi olarak kriz sonlanacak.

Devamını Oku
14.05.2025
Olaylar ve anılar

Olaylar ve anılar

Devamını Oku
07.05.2025
Faşizan hukuk düzeni

Faşizan hukuk düzeni

Devamını Oku
30.04.2025
Türkiye’nin temelinin atıldığı gün

Türkiye’nin temelinin atıldığı gün

Devamını Oku
23.04.2025
Gelir dağılımı ekonomik kalkınma

Gelir dağılımı ekonomik kalkınma

Devamını Oku
16.04.2025
Diploma

Diploma

Devamını Oku
09.04.2025
Çevresel sermaye varlığı

Çevresel sermaye varlığı

Devamını Oku
02.04.2025
Dış politikada sağgörü

Dış politikada sağgörü

Devamını Oku
26.03.2025
Devletin onarımı

Devletin onarımı

Devamını Oku
19.03.2025
Cumhuriyetin fetret dönemi

Cumhuriyetin fetret dönemi

Devamını Oku
12.03.2025
CHP’nin aday sorunsalı

CHP’nin aday sorunsalı

Devamını Oku
05.03.2025
Emeklinin barınma sorunu

Emeklinin barınma sorunu

Devamını Oku
26.02.2025
Sorunların kaynağı aptallık mı?

Sorunların kaynağı aptallık mı?

Devamını Oku
19.02.2025
Adaydan önce program

Adaydan önce program

Devamını Oku
12.02.2025
Karakter

Karakter

Devamını Oku
05.02.2025