Kapitalist düzenin ekonomik yapısı, kurumları ile sosyal demokrat düzen kurulamaz. Ekonomik yapıyı, kurumları değiştirmeden, sosyal demokrasinin, özgürlük, eşitlik, dayanışma, çevre korunması, adil gelir dağılımı, eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi kamusal hizmetlerin yeterince ve kaliteli üretilmesi amaçları gerçekleştirilemez. İyi niyetli, insancıl olmanın ütopyası olarak kalırlar. Nitekim Batı’da sosyal demokrat partilerin başarısızlığı, kapitalist düzeni, kurumları değiştirmeden amaçları gerçekleştirmeye yönelmiş olmalarıdır.
Kaynakların toplum yararına kullanımını kontrol etmeden, yönlendirmeden sosyal demokrat düzen kurulamaz. Planlama, kaynakların etkin kullanımı için gerekli araç olmakla beraber plan yapmakla sorunlar çözülemiyor. Planlama her derde deva bir (panacea) değil. Uygulaması gerekli mal ve hizmetleri, firmalar üretiyor “mali piyasalar”da kaynak dağıtımını düzenliyor. Kamulaştırma çözüm değil; firma anlayışın amaçlarını değiştirmek mali piyasaların işleyişini düzenlemek denetlemek gerekiyor.
Kapitalist düzende firmanın amacı, sermayedar lehine kârı ve firmanın piyasa değerini maksimize etmek, ençoklamaktır. Firmayı yalnız sermayeden çıkarını kollayan bir girişim olarak değil, sermayedar emekçi, yönetici, tedarikçi, kredi veren ve tüketicilerin katılımıyla ortak girişimi olarak algılamak gerekir. Firmanın yarattığı değer, katılımcılar arasında paylaşılmalıdır. Firmanın başarısında tüm katılımcıların yararı vardır. Özel kâr, sosyal kâr, muhasebe maliyeti, sosyal maliyet farklı kavramlardır, çelişirler. Finansmanın amacı, kaynakları verimli kullanacak sosyal kârı katılımcılar veya yaratılan katma değeri ençoklamak arasında adil dağılımını sağlamak olmalıdır.
Kaynak kullanımını iyileştirmek için mali piyasaların kontrol altında tutulması zorunludur.
Kaynak dağılımında yanlış seçimin yapıldığı, etik değerlere uyumun en düşük, bilgi kirliliğinin en yüksek düzeyde olduğu piyasalar mali piyasalardan kapitalist düzenin bir kurumu olan menkul kıymet borsaları da sanal servetlerin yaratıldığı beklentilerin alınıp satıldığı, fiyat balonlarının oluştuğu, katma değerin yaratılmadığı, sıfır toplamlı bir oyunun oynandığı, J.M. Keynes’in tanımı ile “gazino” kumarhaneleridir. Geliştirilecek halka açık şirket tipiyle sosyal demokrat düzende borsa fiilen sonlandırılmalıdır.
Kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar olarak tanımlanan özel ve kamu kuruluşları, halkın sermayeye katıldığı, sermayesi sonu açık anonim şirketlere dönüştürülmelidir. Sermayenin sonu açık olmasında amaç, dileyen birikim sahibinin şirketin defter değeri üzerinden şirkete ortak olması, dilediği zamanda pay senedinin o tarihteki değeri üzerinden şirkete geri satmasıdır. Sadece kazançların yaratılmadığı, ortakların gerçek değer artışından yararlandığı düzen kurmaktır.
Neoliberal merkez bankacılığı kalkınma merkez bankacılığına dönüştürülmeli, merkez bankası banka kaynaklarının kullanımını kontrol ederek yönlendirmeli, kaynak dağılımında plan uyum sağlamalıdır. Proje finanse eden kalkınma bankacılığı geliştirilmeli, mevduat bankalarının da kalkınma projelerine iştiraki sağlanmalıdır.
Bu ön öneriler geliştirilebilir, kapitalist düzenin ekonomik yapısını kurumlarda değiştirmeden sosyal demokrasi gerçekleştirilemez.
