Ukrayna krizinde, Türkiye’nin, hem Ukrayna hem de Rusya sınırları içinde kalan halklara insan haklarından yana katkılar yapabilmesi isteniyorsa tek adam rejimi iktidarının izlediği stratejilerin bütünlüğü içinde, becerebildiğince “gerçekçi laik Cumhuriyet değerlerinden” ödün vermeyeceği bir yolda yürümek üzere, içinden gelmeyen noktalarda bile çok çaba göstermesi gerek. Yok saymaya çalıştığı, şimdilerde yararlanmak zorunda kaldığı Montrö ilkelerinin eksiksiz savunuculuğu da içinde olmak üzere.

Cumhuriyet okurları, 2 Mart tarihli Cumhuriyet’in 14. kültür sayfasındaki yönetmen Musa Kaplan’ın yaptığı belgeselin içeriğinden, ötekileştirmeyi sosyalist rüzgârla yenen Moris Gabbay’ın yaşamöyküsü üzerinden okumuş olabilirler. “Gabbay” göç etmemiş İstanbullu en büyük Yahudi ailesinin soyadı. Moris Gabbay 100 yaşında, 68’lilerin düzenlediği doğum gününde kamuoyu ile paylaşılan belgeselinde anlatıldığı üzere, Bursa’da hapiste Nâzım Hikmet’in dokuduğu kumaş ürünlerini babasının Sultanhamam’daki kumaş dükkânında satarak, parasını cezaevine gönderen gönüllü. Büyük Taaruz’dan tam 6.5 ay önce doğmuş olmakla söze giriyor, Cumhuriyet devrimlerinin hepsine tanıklık etmiş olmakla övünüyor.

Beni etkileyen anılarının anlatımları içinde, Atatürk’ün naaşını görebilmek üzere ailece sabah beşte yola düşmüş olarak beş saat gözyaşları arasında beklemiş olmaları sevgi bağlarının yansıtılması olarak ne kadar önemli bir örnekse de.. Altını çizmek istediği satırbaşları içinde, “Laik Türkiye Cumhuriyeti” vurgusu ile kurdukları vatandaşlık, aidiyet duyguları. Cumhuriyet çocuğu olarak büyütülmekle kalmıyor, içinde çok güçlü Cumhuriyete bağlılık, güven duygusu içinde, kültürel gelişimini besliyor. Solda TİP içinde, Aybar grubu içindeki siyasal partiler oluşumlarında eksiksiz üstüne düşen görevleri alıyor. BM çalışmaları kapsamında dünya çapında ülkelerde görev alıyor. Nâzım Hikmet Vakfı kurucuları içinde soluksuz sürdürdüğü, günümüze uzanan çalışmaları cabası..

***

İktidarın, yönetme yetisini yitirdiği gerçeği ortada olsa da ayakta kalabilmesinde yaşamsal zorunluluk, Ukrayna üzerinden üstlenmeye çabaladığı sorumluluklarda, yeterli, yetersiz kalsalar bile çabalarını sürdürmesi gerektiği apaçık. Savaşın Amerikan çıkarları, sözde Ukrayna’yı korumak adına çok büyük özverilerde bulundukları tezlerindeki oyunları, tuzakları doğru okumak yaşamsal önemde. Ukrayna liderliği, dünyadan esirgenmeyen sitemleri, açıklamalarıyla, acı gerçeğini görmüş olduğunun altını her gelişme üzerinden açık açık anlatıyor.

Bizim iktidar erki, siyaseten kendi rantını yaratmaya dönük, Amerika, Avrupa yelpazesindeki ayrışmaları da gözeterek, Rusya, Rusya iktidar sınırları içinde kalan bize yakın ülkelerin kamuoylarını da gözetiyor olarak, dengeli doğru davranışlar içinde kalabilmenin çırpınışlarında. Gelin görün ki siyasal İslam odaklı siyasetleri gözetmenin yan etkilerinden kendi kendini korayabilmenin zorlanmalarında, zikzaklı, şimdilik taraflar için tümden reddedilecek, yok sayılacak konuma düşmüyor. Antalya girişimi de başarı hanesine yazılabilecek bir sonucu olamasa da görüşmelerin kopmaması noktasından işlevsel sayılıyor.

Gerçek şu ki Amerika’nın Rusya karşısında kazançlı çıkma stratejisi, Ukrayna’yı çok destekliyor olarak yakma pahasına da olsa, Rusya’yı uzun süreli bir savaşın içinde tutarak yenemese de yıpratmak üzerine kurulu. Dünyanın göz göre göre görmek zorunda kaldığı, Amerika yanında, her zamanki gibi başta İngiltere, şimdilerde Almanya öne çıkıyor olarak pek çok Avrupa kıtası ülkesinin işin içinde olmaları eklemlenmiş sorunlar yumağı. Ancak siyaseten uzatılmak istenen savaştan en büyük mağdur olarak Ukrayna’nın çıkması sonrasında ön sıralarda Türkiye’ye dönük şimdiden patlama yaşanan ekonomik ağır bedeller söz konusu.. Sırada senaryoyu yazmış ülkeler de peş peşe gelmekten kurtulamayacaklar..