Mavi Marmara’nın yıldönümüne doğru

Gelecek hafta salı günü, Filistinlilere yardım amacıyla Gazze’ye gitmek isteyen Mavi Marmara gemisine Akdeniz’in uluslararası sularında düzenlenen saldırının üzerinden tam bir yıl geçmiş olacak.

İsrail ile ilişkileri fiili olarak askıya alan Türkiye, özür dilenmesi ve saldırıda yaşamını yitirenlerin ailelerine tazminat ödenmesi yönündeki iki talebi karşılanmadan normalleşme yönünde adım atmamaya kararlı.

İsrail’in bu konuda adım atmaması, AKP hükümetini İslamcı tabanı ile siyasi yelpazede daha sağdaki partilerden gelen “Neden bir misilleme yapmıyorsunuz” baskısı ile karşı karşıya bırakmış durumda.

Yıldönümünde \t‘sembolik’ misilleme

Başbakan Tayyip Erdoğan, bir süredir İsrail konusunda şaşırtıcı biçimde sessiz. Bu sessizliğini Ankara’nın Tel Aviv ile ilişkilerini daha fazla bozmak istemediği şeklinde “hayra yoranlar” var...

Ama bir de bu sessizliğin kısa bir süre sonra, büyük olasılıkla da 31 Mayıs’ta bozulacağı ve uzun süredir beklenen misilleme adım(lar)ının atılacağı tahminini yürütenler de var. Bu gruptakiler AKP’nin seçim öncesinde İslamcı seçmene hoş görünmek için sembolik de olsa bir çıkış yapmasının kaçınılmaz olduğu görüşünde.

Dolayısıyla bu günlerde başkentteki yabancı diplomatlar, Türkiye’nin İsrail’e karşı bir misilleme yapıp yapmayacağı ve yapacaksa ne tür bir tavır takınacağı sorusunun yanıtını arıyorlar. Kulislerde konuşulan en güçlü olasılık, bir yıldır görevine başlayamayan Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi namzeti Kerim Uras’ın, başka bir ülkeye (büyük bir olasılıkla Viyana’ya) büyükelçi atandığının resmi olarak dünyaya duyurulması.

Türkiye’nin İsrail’deki son büyükelçisi Oğuz Çelikkol, Mavi Marmara baskınının hemen ardından Ankara’ya çağrılmıştı. Çelikkol daha sonra Tayland’a büyükelçi atanırken Ankara yeni aday Kerim Uras’ın ismi için İsrail makamlarından hiçbir zaman agreman istemedi. Bir yıldır da ilişkiler büyükelçilikteki maslahatgüzar tarafından yürütülüyor.

Yani işlemleri zaten resmi olarak başlamamış olan Uras’ın İsrail’e gönderilmeyeceğini açıklamak sembolik bir adımın ötesine geçmeyecek.

Seviye düşürülürse \tkriz derinleşebilir

Ancak...

AKP hükümeti, bu sembolik adımla yetinmeyerek İsrail ile ilişkileri büyükelçilik seviyesinden maslahatgüzar ya da ikinci kâtip seviyesine düşürme kararı alırsa o zaman bambaşka bir durum söz konusu olacak.

Geçmişte İsrail’i ilk tanıyan ülkelerin başında gelen Ankara, 1967 işgali ve 1980’de Kudüs’ün başkent ilan edilmesinden sonra protesto adımları atarak temsil seviyesini düşürmekte tereddüt etmemişti.

Şimdi hele hele kendi vatandaşlarımızın ölümü söz konusuyken benzer bir adımın atılmaması için bir neden yok.

ABD: 31 Mayıs’tan \t\tönce özür dileyin

Ancak diplomatik temsil seviyesinin düşürülmesinin, Türk-İsrail ilişkilerinin düzelmesini en az birkaç yıl ileriye atması da kaçınılmaz bir sonuç olacak.

Bundan endişe duyan çevreler bugünlerde alarma geçmiş durumda. Kaygılı tarafların başında uzun süredir Ankara ile Tel Aviv’i barıştırma girişimlerini sürdüren ABD geliyor.

Ankara’daki ABD Büyükelçiliği hem Türk Dışişleri hem de İsrail’in Ankara Büyükelçisi Gaby Levy ile yakın temasa geçti. ABD tarafı özellikle İsrail yönetimine “Türkiye’den özür dileme konusunda bir adım atacaksanız bunu 31 Mayıs’a kadar yaparsanız iyi olur. Yoksa çok geç kalınmış olabilir” mesajını vermiş durumda.

Ankara’da çalan alarm zillerinin İsrail tarafından duyulup duyulmadığı ise belirsiz. İsrail’deki Netenyahu hükümetinin 12 Haziran seçimleri öncesinde özür ve tazminat gibi beklentileri karşılamaya hevesli olmadığı mesajları ulaşıyor başkente.

Gözler Başbakan Erdoğan’da. Türkiye 31 Mayıs’ta İsrail’e karşı ne yapacak?

Sembolik bir açıklamayla mı yetinecek?

İsrail’e karşı etkili bir misilleme adımı mı atacak?

Yoksa tamamen sessiz mi kalacak?

ÇETİNKAYA TARTIŞMASINA OKUR KATKISI

Başbakan Erdoğan’ın, İstiklal Mahkemeleri yargıcı ve eski bayındırlık bakanlarından Ali Çetinkaya’yı İskilipli Atıf Hoca’yı idama mahkûm ettiği için “cellat” ve “katil” ilan etmesine, Çetinkaya’nın torunu Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Osman Paksüt’ün tepkisini bu köşede aktarmıştık.

Okurumuz Ali Tartanoğlu’ndan da tartışmaya bir katkı geldi:

“Başbakan’ın idam kararını eleştirdiği İskilipli Mehmet Atıf, karşıdevrimcilerin çok güçlü ve yaygın saptırmaca propagandayla halkın önemli bir kesimine inandırdıkları gibi şapka giymediği için asılmış değildir. Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan ordusuna karşı savaşmanın dine aykırı olduğu yolunda bildiriler yazmış, bunlar Anadolu’da elden dağıtıldığı gibi Yunan uçaklarınca havadan da atılmıştır. Mustafa Kemal ve arkadaşlarını idama mahkûm eden, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey’i İngilizlerin talebi üzerine idam eden Kürt Nemrut Mustafa Divanı’nın karşısında İstiklal Mahkemelerinin olması o koşullarda adeta kaçınılmazdır.”

\n\n