Yaklaşık iki yıl önce, sermaye fazlası bulunan Körfez ülkelerindeki fonların Türkiye’ye çekilebilmesi için “faizsiz bono” olarak tabir edilen kira sertifikalarının kullanılması gündeme gelmişti. \n

Nitekim, 1 Nisan 2010 tarihli Resmi Gazete’de, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından Sertifikalarına ve Varlık Kiralama Şirketlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ yayımlandı. Bu Tebliğ ile kira sertifikalarının Kurul kaydına alınması, ihracı ve satışı ile varlık kiralama şirketlerinin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin esaslar düzenlendi. \n

Sistem özetle şöyle işliyor: Kaynak kuruluş yani finansman ihtiyacı olan şirket, varlık kiralama şirketine sahibi olduğu her türlü menkul veya gayrimenkul malları ve maddi olmayan varlıkları devrediyor. Daha sonra bu varlıkları kiralayarak kullanmaya \t\tdevam ediyor. Böylece devir \tkarşılığında fon temin ediyor ve \t\tbu fonla finansman ihtiyaçlarını \tkarşılıyor. Varlık kiralama şirketi de ilk etapta devraldığı bu varlıkların finansmanını ihraç edeceği kira sertifikası ile karşılıyor. Söz konusu sertifikaların dönemsel ödemelerini ise kaynak kuruluştan gelen dönemsel kira gelirleri ile gerçekleştiriyor. Vade sonunda ise kaynak kuruluşa geri devredilen söz konusu varlıklardan elde edilen gelir, kira sertifikası sahiplerine payları oranında dağıtılarak ihraç edilmiş olan kira sertifikası itfa ediliyor. \n

Ancak Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemesine göre, kaynak kuruluşların anonim şirket olması gerekli. Yani bu sistemden yalnızca anonim şirketler faydalanabiliyor. Ve sistem, aslında kısmi halka arz olarak işliyor, yani şirketin tamamı değil, sadece bazı menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkları halka arz ediliyor. \n

Öte yandan, sisteme pek çok vergi avantajı mevcut. Geçen şubat ayı içinde Resmi Gazete’de yayımlanan ve “Torba Yasa” olarak bilinen 6111 sayılı Kanun ile sistemin işleyişi vergisel açıdan desteklendi. Üç önemli başlıkta avantajlar şöyle:\n

Katma Değer Vergisi \t\tİstisnası\n

KDV Kanunu’ndaki düzenleme ile varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarının teslimi katma değer vergisinden istisna durumda. Ayrıca menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların varlık kiralama şirketlerine devri ile bu varlıkların varlık kiralama şirketlerince kiralanması ve devralınan kuruma devri işlemleri de KDV’den istisna tutuluyor.\n

Kurumlar Vergisi \tİstisnası \n

Torba Yasa ile kaynak kuruluşların varlık kiralama şirketine taşınmaz devri ile bu şirketlerden geri almalarında doğacak kazançlar her iki şirket açısından da kurumlar vergisinden istisna edilmekte. İstisnanın uygulanmasında taşınmazın iki tam yıl aktifte bulundurulması zorunluluğu yok. Ayrıca istisna yüzde 100 oranında uygulanıyor ve bu devirlerden elde edilen kazançların tamamı kurumlar vergisinden istisna kalıyor.\n

Damga Vergisi ve \t\tHarç İstisnası\n

“Devret - kirala - devral” olarak \t\ttabir edilen varlık kiralama şirketleri aracılığıyla finansman temini \tişlemlerine damga vergisi ve harç istisnası da var. Buna göre; “Menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların varlık kiralama şirketlerine devri”, \t\t“Bu varlıkların, varlık kiralama \tşirketlerince kaynak kuruluşlara devri”, “Bu devirlere bağlı olarak yapılan ipotek işlemleri” damga vergisi \tve harçlardan istisna durumda. Yine bu varlıkların varlık kiralama şirketlerince kiralanması karşılığında düzenlenen kâğıtlar ile \t\tkira sertifikaları da, damga vergisinden istisna edilmiş.

İş kazası \tgeçirenlerin hakları

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) bu yıl içinde açıkladığı rapora göre, ne yazık ki Türkiye Avrupa ölçeğinde iş kazalarının en çok yaşandığı ülke. Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası yaşanıyor ve her 2.5 saatte bir işçi ya sakat kalıyor ya da uzun bir süre çalışamayacak derecede ağır yaralanıyor. Peki, acaba sosyal güvenlik sistemimiz bu işçilere ne kadar sahip çıkıyor ve bu işçilerin hakları neler? \n

İş kazası ve meslek hastalığına uğrayan sigortalılara raporlu olduğu sürelerde geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor, ayrıca sürekli iş göremezlik geliri de bağlanıyor. \n

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında kaybedilmesi ve sağlık kurulları raporlarınca da belgelenmesi gerekli\n

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan sigortalılara bağlanacak gelirler, prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının yüzde 85’inden az olamaz ve gelir bağlama oranı yüzde 100 olarak dikkate alınarak, nakdi tazminata hak kazanması halinde ise, hesaplanan gelirler yüzde 25 arttırımlı ödenir. \n

Hekim tavsiyelerine uymaması halinde bağlanan gelir ise kusur derecesine göre belli oranlarda eksiltilir. Sigortalının kasti hareketi halinde veya kurumun yazılı bildirimine rağmen tedavi kabul edilmezse gelirinin yarısı bağlanır.\n

Kamuoyunda bilindiğinin aksine, sürekli iş göremezlik geliri bağlanan kişiler emekli olmadıklarından dolayı, çalışmaya devam ederlerse normal sigortalılar gibi prim ödeyip, sigortalı olurlar. Eğer emeklilik için gereken yaş, sigortalılık süresi ve prim gününü tamamlarlarsa hem emekli maaşlarını hem de iş kazasından dolayı sürekli iş görmezlik gelirlerini alabilirler. Yüksek olan aylığın tümü, düşük olanın ise yarısı bağlanır.

İSTİFA EDENLER KIDEM TAZMİNATI ALAMAZ

Öğretmenlikten emekliyim. İkramiyemi aldım, 3 aylık maaşım da bağlandı. Emeklilik sonrası 6 yıl özel bir okulda çalıştım ve kendi isteğimle ayrıldım. Bu kurumdan kıdem tazminatı alabilir miyim? Ezel Üstüntaş\n

İstifa edenler kıdem tazminatı alamaz.

SORU - CEVAP

Sorularınız için malicozum6ismmmo.org.tr adresine mail atabilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek cevaplanacaktır.