Sarı Yelekliler hareketi, araya kışkırtıcılar, provokatörler, dış güç destekçileri katılsa da, liberal politikaların giderek bozduğu gelir dağılımına, sosyal hakların kısıtlanmasına, adaletsizliğe başkaldırıdır. Neo-liberal olarak nitelendirilen ekonomi politikası, Reaganizm yaftası ile ABD’de, Thatcherizm tanımı ile de İngiltere’de uygulamaya konuldu. Uluslararası Para Fonu (IMF), Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası - IBRD) tarafından da desteklenen politikalar, dünyada süreğenleşen enflasyona karşı bir tepki olarak da 90’lı yıllarda, ekonomik sistem olarak serbest pazar ekonomisini benimsemiş Batı ülkeleri uygulamaları ile daha geniş alana yayıldı.
Neo-liberal yaklaşım, sentez (NLS) piyasaların etkin çalıştığını, kaynakların en iyi şekilde dağılımını sağladığını varsayar. Fiyat istikrarı sağlanması ile, finansal istikrar, ekonomik büyüme, yüksek istihdam, dış denge hedeflerine ulaşılacağını öngörür. Piyasalar üzerindeki kamu denetiminin azaltılmasını, özelleştirmeyi, kamu sektörünün küçültülmesini, devletin ekonomideki etkinliğinin azaltılmasının, kamu sosyal harcamalarının kısılmasını, sermaye üzerindeki vergilerin hafifletilmesini, uluslararası sermaye hareketinin serbestleşmesini küreselleşmeyi, dış ticaret engellerinin, kambiyo kontrollerinin kaldırılmasını, para politikasının hedeflere ulaşmada temel politika olarak kullanılmasını önerir.
NLS, emek-sermaye ilişkisinde, esnek çalışma koşulları, sosyal güvenlik haklarının kısıtlanması, sendikalaşma oranının düşürülmesi gibi sermayeden yana politikalar izlenmesini önerir. Fiyat istikrarının, enflasyonla etkili mücadelenin ancak bağımsız merkez bankaları ile sağlanabileceğini savunur.
Neo-liberal yaklaşımın benimsendiği politikaların uygulandığı 90’lı yılların sonlarından 2007 krizinin başlangıcına değin, dünya genelinde fiyat istikrarı ile birlikte finansal istikrar, sürekli üretim, istihdam artışı, ekonomik büyüme, sermaye hareketleri serbestisi, dış ticaretin gelişmesi sağlanmıştır. Başarı, neo-liberal öğreti ile birlikte para politikasını belirleyen, uygulayan merkez bankalarının itibarını artırmıştır.
Başarılı görünen sonuçlar alınırken ekonomilerde sorunlar, makro ekonomik riskler birikmeye başlamış, ancak sorgulanmamıştır. Aşırı kredi genişlemesi hane halkının “Yükümlülük/Gelir Oranının”, banka ve banka dışı işletmelerin finansal kaldıraç, “Borç/Özsermaye Oranının” yükselmesi, talebi aşan üretim kapasitesi yaratılması, gayrimenkul stok birikimi, piyasalarda fiyat balonları oluşması, finansal piyasalarda denetim yetersizliği, bazı finansal kurumlarda sistemik olmayan risklerin artması banka benzeri işlemler yapan fakat banka sayılmadıkları için denetim dışı kalan gölge bankacılığının yaygınlaşması, türev finansal araçların spekülatif amaçlarla kullanılması, denetimsiz tezgâh üstü piyasaların varlığı, tüm bunlar makro ekonomik riskleri oluşturmuş, işler iyi gittiğinde görmezden gelinmiştir.
Krizle birlikte riskler görünür hale geldiğinde merkez bankaları düşük hatta negatif mevduat faizi ile sorunu çözmeye yöneldiler. Düşük faiz ile hane halkının tüketim, işletmelerin de yatırım harcamalarını artıracakları öngörüldü. Ayrıca, kurumlar vergisi oranının düşürülmesi, sermaye üzerindeki vergilerin hafifletilmesi, Ar-Ge vergi istisnası gibi yatırımları özendirici önlemler alındı, maliye politikası para politikasını destekleyici olarak kullanıldı.
Faizlerin düşürülmesiyle geliri azalan özellikle emekli yaşlı kesim tüketim harcamalarını artırmayarak gelir düzeylerini korumak için tasarruflarını artırdı. Talepten fazla üretim kapasitesi olan, satış artışı beklemeyen işletmeler, düşük faiz ve vergi teşviklerine karşın yatırım harcamalarını artırmadılar. Ekonomide canlanma gerçekleşmedi.
Ekonomideki durgunluk, batmayacak kadar büyük kuruluşların (too big to fail) kurtarılmasını gündeme getirdi. Şirket kurtarma, varlık alım programları, kamuya yeni yükler getirdi. Artan bütçe açıkları, büyüyen kamu borçlarını kapatmak için, düşük gelirlilere göreve fazla yük getiren, fiyatların içinde saklı dolaylı vergiler artırıldı. Durgunluk yanı sıra izlenen politikalar, alınan önlemler, gelir dağılımını emekçiler, dar gelirliler aleyhine daha da bozdu. Şiddet, kamu malına zarar verme hiçbir koşulda hoş görülmemekle beraber, tepkinin nedenlerine doğru tanı koymak gerekir. Bir beka sorunu vardır ama bu liberalizmin, kapitalizmin bekasıdır.
Neo-liberalizmin çöküşü, Sarı Yelekliler
Yazarın Son Yazıları
Kuvayı Milliye, Milli Mücadele, bağımsızlık savaşımıyla eşanlı din motifli dış destekli karşı hareket başlamıştır.
Sosyal demorasi, halkın katılımıyla sosyal refahı, gönenci ençoklama; halkın egemenliği, özgürleşmesi amaçlı siyasal düzendir.
Kolonyalizm, sömürgecilik bir devletin kendi sınırları dışındaki ülkeler üzerinde hegemonya, egemenlik kurarak ideolojik, kültürel, siyasal, ekonomik baskılarla siyasal, ekonomik çıkar sağlamasıdır.
Ödemeler dengesinde “net hata noksan” kalemi...
Başlık Halkın Haberi renkli sunucusu Ekrem Açıkel’den esinleme; ama fikir Montaigne “Halk doğru olan çok şeyi bilmemeli; yanlış olan çok şeye inanmalıdır”.
Korku kültürü, bireyin; özgüvenini yitirmesine, söyleneni yapmasına, özgürce seçimini önlemeye, özsaygısından yoksunlaştırmaya, değersizleştirilmesine yöneliktir.
Trump’ın büyükelçi Barrack’a “Erdoğan’a meşruiyet verelim” talimatı, meşruiyet tartışmasına yol açtı.
Bilgilendirmede amaç, kamuoyunu aydınlatma, bilgi eksikliğini, oluşan veya oluşturulmak istenen bilgi kirliliğini gidermektir.
İttifak, tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşmez.
Planlı kalkınma
Önerilerde bulunurken geçmişte yaşanan olaylardan, deneyimlerden ders alarak gelecekte olabilecek kötü gelişmelerden kaçınmak, uyarıda bulunmak gerekir.
Planlanan, vaat edilen büyük işlerden, söylemlerdense yapılan ufak işler daha yararlıdır.
Çözüm için soruna doğru tanı koymak, amacı belirlemek, süreci amaç doğrultusunda ilerletmek gerekir.
Ekonomi politikasının ana amaçlarından biri de gelirin yeniden dağılımı, dağılımın eşitlikçi yöne evrilmesidir.
Barışçıl, eşitlikçi, gönenç düzeyi yüksek, doğası, çevresi korunmuş bir kürede yaşamak olanaklı ve hedeflenmiş iken savaşların sürdüğü, yoksulluğun, açlığın yaygınlaştığı, haksızlığın arttığı çevrenin, doğanın sürekli kirletildiği, ortalama yaşam kalitesinin düştüğü bir kürede yaşıyoruz.
Barışçıl, güvenli, insan kaynağı gelişmiş, eşitlikçi, çevre ve doğal kaynakları korunmuş bir dünya hedeflenirken iklim krizine girmiş, çevresi, doğası giderek kirlenen, açlığın, yoksulluğun yaygın olduğu, eşitsizliğin, şiddetin arttığı, kuralsız, düzensiz, güvenli olmayan bir dünyada yaşıyoruz.
Birleşmiş Milletler’e üye ülkeler, 2000 yılında yeni girilen döneme ilişkin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini kabul ettiler.
CHP’li olabilmek, CHP etiketi taşımayı değil, etik değerlere, niteliklere sahip olmayı gerektirir.
Ülkede barış, terörsüz Türkiye mottosu ile de bezenmiş bir BOP (GOP) kurgusu sahneleniyor.
Kolonyalizm, sömürgecilik döneminde kolonilerde başat sömürgeci güçlerle işbirliği yapan...
2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde, yine parti örgütünün onayı olmadan, Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu tarafından biraz da gayri ciddi şekilde kürsüye çağrılarak resen aday ilan edilmiş; İnce seçimde genel merkez tarafından desteklenmediği yakınmasıyla partiden ayrılmıştır.
Ekonomi politikasının başarısı tartışmalarında başarısızlık kanıtı cari işlem açığı.
ABD’nin BOP (GOP) kapsamında Irak ve Suriye’yi hallettikten sonra güncel olarak İran, ardından da sıranın Türkiye’ye geleceği yorumları yapılıyor.
Ekonomik kalkınma, büyüme konusuna odaklanıldığında ağırlıklı olarak yatırım, sermaye birikimi, finansman, teknoloji gündeme getirilir.
Klasik iktisat öğretisinde faiz etkili araçtır...
Bir ekonominin kalkınma aşamasına geçmeden önce gayri safi yurtiçi ve milli hasılasının (GDP-GNP) artması gerekir.
PKK’nin karalama, itham, yol gösterme, övünme ile dolu bildirgesi veya memorandumu; devletin egemen karakteri, bağımsız üniter, ulusal yapısı, Türkiye devletini uluslararası olarak tanıyan Lozan Antlaşması konularında tartışmalara yol açtı.
TC Merkez Bankası’nın brüt, net rezervi arttı, eksildi bilgisinden çok, merkez bankaları niçin rezerv bulundururlar, rezerv yeterliliğinin ölçütleri nelerdir, rezerv nasıl değerlendirilmeli, kullanılmalıdır sorularının yanıtları bilgilendirmede yararlı olur.
Sözcükler büyülüdür. Etki altına alır, belirli somut bir amaca yönlendirir, umuda kaptırır. “Barış” da büyülü bir sözcüktür.
İktisatta irdelenmeyen, bulgularla da kanıtlanmayan bir inanç, has, dogma da yabancı sermaye yatırımıdır. Yabancı sermaye yatırımı bir “panacea”, her derde deva olarak önerilir. Yabancı sermaye gelecek, üretim, istihdam artacak, enflasyon hız kesecek, döviz, teknoloji, yönetim deneyimi girişi olarak kriz sonlanacak.
Olaylar ve anılar
Faşizan hukuk düzeni
Türkiye’nin temelinin atıldığı gün
Gelir dağılımı ekonomik kalkınma
Diploma
Çevresel sermaye varlığı
Dış politikada sağgörü
Devletin onarımı
Cumhuriyetin fetret dönemi
CHP’nin aday sorunsalı