Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Algoritma
Geçen hafta boyunca küresel ekonomilerde borsalar şiddetli bir sarsıntı geçirdi. Ekonomik temel göstergelerin (piyasa yorumcularının deyimiyle, “fundamentallerin”) açıklamakta yetersiz kaldığı bu olguda, nihayetinde bir suçlu bulundu: Algoritmalar.
“Algoritma” kavramı ile, finansal işlemlerin bilgisayar programlama yazılımları ile insan algısını ve karar alma hızının çok çok üstünde gerçekleştirilmesi kast edilmekte. Milyonlarca finansal fiyat sinyalini bir çırpıda değerlendirecek ve finansal kârı anında değerlendirecek işlemleri gerçekleştirebilecek hızda al-sat komutlarını verebilecek yazılımlardan bahsediyoruz. Finansal sistemin, doğası gereği, piyasadaki kararların hızlı ve kısa sürede alınması gerekiyor. Böylelikle küresel finansal sistem hiper-akışkan bir niteliğe bürünmüş durumda.
Dolayısıyla, finans piyasalarında en küçük bir fırsatı dahi değerlendirmek üzere programlanmış olan “algoritmalar”, ekonomilerin temel göstergelerini, uluslararası siyasi konjonktürü ve/ veya sosyal politika gerçeklerini (insan faktörü diye özetleyelim) hiç göz önüne almadan, soğukkanlılıkla aldıkları kararlar ile aslında büyük çaplı oynaklıkların, belirsizliklerin ve dolayısıyla istikrarsızlığın da ana kaynağını oluşturuyorlar.
Öyle ki, veriler küresel ekonomide döviz piyasalarında bir günde gerçekleştirilen işlem hacminin 5 milyar dolara ulaştığını; ve örneğin, ticaret akımlarında bir yılda kullanılan döviz işlemlerinin neredeyse yüz misline ulaştığını belirtiyor.
Bu gerçek bundan neredeyse on yıl önce Financial Times gazetesinin bir manşetini hatırlatmakta. Financial Times, 2008’deki bir nüshasında söz konusu algoritma kodlarından birisini okuyucularıyla paylaşıyor ve okuyucularını şu sözlerle uyarıyordu: “Eğer bu satırı okumakla meşgulseniz, çok geç kaldınız!”.
Söz konusu algoritma satırını Türkçeleştirerek aşağıda aktarıyorum: “Sembol tıkla = ‘MAN’ ülke ‘xxxx” cusip = 56418H100” isin = ‘xxx56418H1005’ / sembol işaret-değiştir = ‘+’ caltype = ‘yüzde’ 2.5 / fiyat değerini değiştir = ’44.52’”
Evet, hâlâ yukarıdaki satırı okumakla meşgulseniz gerçekten çok geciktiniz; milyarca dolar siz bunları okumakla meşgulken bir ülkeden diğerine aktarıldı bile. Bu işlem sonucunda risk primleri yeniden hesaplandı, reel getiri oranları şekillendi ama daha da en önemlisi, döviz piyasalarındaki dengeler yeniden düzenlendi.
Böylesine hiper-akışkan bir mali akımlar dünyasında, makroekonomik istikrarın önündeki en büyük engel gene “piyasaların” ta kendisidir. Kapitalizmin anarşik yapısının ve özünde istikrarsız bir sistem oluşunun kaynağı da burada yatmaktadır.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Tanrıkulu'ndan Diyarbakır iddiası: Kayyım atanacak mı?
- Akşener'den oy bölme tartışmalarına cevap!
- YURTTAŞLAR KABİNEYE ATEŞ PÜSKÜRDÜ!
- Ekonomik kriz tiyatronun yolunu unutturdu
- Yerel seçime son 5 gün
- Akşener Özel'in o sözlerini hatırlattı
- İmamoğlu önceki dönemi anlattı
- Mart ayı 1. Dönem Çocuk Meclisi toplandı
- İmamoğlu eşi Dilek İmamoğlu ile Vefa Bozacısı'na gitti
- Özel İYİ Partili ve AKP'li adayları yerden yere vurdu
En Çok Okunan Haberler
- 'Tutulma öncesi yiyecek, su, yakıt stoklayın!'
- Emekliye promosyonda yeni gelişme!
- Bakliyat ve kuruyemiş devi iflas etti
- Murat Kurum'dan şaşırtan vaat!
- Kurum'un eşine: 'Onun eşine aşığım'
- İstanbul'da büyük yangın!
- Erdoğan'dan 'emekli maaşı' açıklaması
- ‘İktidar yapsın, bugün çekeriz adayımızı’
- Ali Koç'tan Ankara hamlesi!
- Yarbay intihar etti!