Dünyada nerede bir ‘mesele’ varsa, artık Türkiye’nin ‘izi’ var. Hani kimileri “ne kadar gurur duysak azdır” dese, şuurlu yahut şuursuz olmalarından bağımsız, herhangi bir yorum yapmazdan önce, durup ‘hak vermek’ icap edecek.
Birisi Avrupa’dan, diğeri Ortadoğu’dan iki örnek bu fenomeni apaçık ortaya seriyor: Almanya’daki federal parlamento seçimleri ile Irak’taki özerk Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) bağımsızlık referandumu.
***
Türkiye, Almanya seçimine damgasını vurdu. Almanya gibi bir ülkenin hem iç hem de dış politikasını derinden etkileyecek, siyasi liderlerinin akıbetleri için ölçüt olabilecek türden. Sandıktan AKP’li Cumhurbaşkanı’na oy veren bir insan evladı çıkmasından bahsetmiyorum. Ne de olsa, bir başka Türk asıllı seçmenin Galatasaray’ın oyuncusu Bafetimbi Gomis’in ismini oy pusulasına kondurması, bizim ahalinin ‘enternasyonal’ ruhunun da tezahürü sayılabilir.
Türkiye-Almanya ilişkilerinin seyrine bakmak kâfi. Tarihsel derinliği yüklü bir mevzu. Biz yakın tarihi baz alırsak, bugünkü tabloda Batı’nın Suriye’deki emperyalist paylaşım savaşından yola çıkmalıyız. Liberal müdahaleciliğin bölgede Türkiye’deki siyasal İslamcı hükümeti kendisine ‘ortaklaştırarak’ yürüttüğü bu savaş, devasa bir krize dönüştü, 1.5 milyon sığınmacıyla bumerang olup Almanya’yı vurdu. ‘Demir lady’ Angela Merkel, mizah krizi ve sığınmacı anlaşmasıyla başlayan süreçte Ankara’ya tavizler verdikçe ‘elini verip kolu koparılan’ figüre dönüştü.
***
Bu süreç pazar günkü seçimin belirleyeni. Öyle ki, AKP’li Cumhurbaşkanı, işi Almanya seçimine doğrudan müdahaleye vardırabildi. Türk asıllı seçmene -oransal olarak neyi etkilediğinden bağımsız olarakkime oy verip kime vermemesi gerektiğini söyledi. Merkel de, Sosyal Demokratlar’ın (SPD) lideri Martin Schulz da kampanyayı Türkiye liderliğiyle laf yarıştırarak geçirmek zorunda kaldılar.
Sonuç? Gerek Merkel’in CDU’su ve Bavyeralı kardeşleri CSU, gerekse ‘Türkiye’nin eski hamisi’ SPD, yani ana akım büyük darbe yedi. Federal parlamentoya nur topu gibi bir AfD (Almanya için Alternatif) girdi. Normalde Almanya’da yüzde 5-6’lık tabanı zaten bulunan, eyalet parlamentolarında var olan AfD, oylarını katladı, yüzde 13’le federal parlamentoya üçüncü parti olarak taşındı.
AfD’nin dönüşümünde de aynı süreç etkili. 2013’te ‘Avro karşıtlarının’ altında toplandığı, Yunanistan’ın iflasında kurtarma paketlerine bayrak açıp, Alman Mark’ına dönme ısrarıyla kurulmuş; normalde ‘Avrupa kuşkucusu’ olan bu hareket, göçmen karşıtı aşırı sağın kalesine dönüştü. Aralarında liberteri, aşırı sağcısı, kırk yıllık CDU’lusunun bulunduğu ‘popülist radikal sağ’ diye anılan bu kırılgan yapının tek başına daha fazla güçlenmesi de, Almanya’ya gelecek yaz faşizmi getirmesi de mümkün değil. Ama Merkel’in deyişiyle “AfD’ye kayan seçmenleri geri kazanmaya çalışacaklarsa”, ana akımı etkileyeceği kesin.
***
Bunlar elbette neoliberal düzenin kendi yarattığı canavarlarla boğuşmasının tezahürü. Bu düzende entegrasyon projesi başarısızlığa mahkûm. Üç beş şuursuz Alman solcusunun yine tekbir getirerek yürümesi, Almanya’da ‘kültür savaşlarının’ önüne geçemez. AKP’li Cumhurbaşkanı’nın “hükümet kuramayacaklar” buyurması ile bir AKP’li vekilin “Almanya’nın sağcılaşmasına hep birlikte karşı koyalım” sözlerindeki ironi ise devasa!
***
İkinci örneğe gelince… IKBY’deki bağımsızlık referandumu düzenlenmesinin başrolü de -yolu küresel emperyalist ABD açmış olsa bile- Türkiye’nin. Hatta ‘tesisatçısı AKP’ desek yeridir. Yani bir ‘yanılmışlık’ filan yok. Tabii neye niyet neye kısmet olduğu ayrı dava. O da cuma yazısına kalsın.
***
Cumhuriyet gazetesinin Çağlayan ile Silivri arasında geçen gazeteciliğinin yargılandığı ‘hukuk komedisi’ davasında pazartesi günü meslektaşımız Kadri Gürsel’i almayı başardık. Tesellimiz bu. Savcının hayat görüşüyle komplo algılarından müteşekkül iddianamesi yüzünden sevgili Akın Atalay, Ahmet Şık, Murat Sabuncu ve Emre İper bir ay daha esir kalmak zorunda. Onları da alacağız.
