Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Ey kapılar, kapılar!
Özgürlük karşıtları, her çağda, insanı özünden kavrayan yazarları, yıllarca hapislerde çürütmeye kalksalar da onların beynindeki yaratıcı ışığı söndürememiştir.
Yazın tarihinin eşsiz romanları Suç ve Ceza, Yeraltından Notlar, İnsancıklar’ın yazarı Dostoyevski, çarın yönetimine karşı başkaldıranların arasında adı geçtiğinden tutuklanır. Hapishanede birkaç ay yattıktan sonra onlarla birlikte idam cezasına çarptırılır. Tam da idam hazırlıklarının yapıldığı gün, çar, kararını Sibirya’da dört yıllık kürek cezasına çevirir.
Sıkça sara nöbeti geçirip hastalanmasına karşın öbür mahkûmlar gibi, Dostoyevski’nin de kafası tıraş edilir, kollarına damga vurulur. Başta hapishane günlerini anlattığı Ölüler Evinden Anılar olmak üzere birçok romanını o koşullar altında tasarlamıştır.
OYUN
Ölüler Evinden Anılar, insanın direngenliğini, içinde yaşadığı koşulları şenlik yerine çevirmesi, tutuklularda umut duygusu yaratarak insanlığını yaşatmasıyla bir başyapıttır. Dışlanmanın etkisiyle suskunluktan, içlerinde hevesleri kuruyan tutukluların kuruyan yeteneklerini bakışlarından sezen Dostoyevski, oyunlar kurgulayarak “ölüler evi”ni diriler evine dönüştürüyor.
Tutukluları canlandırıp mutluluk dünyası yaratan olaylardan oluşan oyunlardan birinin adı: “Ey Kapılar, kapılar, yüzüme kapandınız!” Canını celladın elinden kurtaran Dostoyeski, hüzünlü yüreğini şenlendirerek oyuna “Oyna yavrum oyna, oynamaya doyma” sözlerinin geçtiği çiftetelliyi andıran bir şarkı da yerleştiriyor. Oyunda şıkırdım havalı şarkı başlayınca, hakkında idam kararı verilen tutuklulardan, insan yerine koyarak onlardan sevgisini esirgemeyen hoşsohbet gardiyanına, engellisine, hasta yatağında kıvrananına herkes sahneye fırlayarak oyunun oynak havasıyla kendinden geçiyordu.
NÂZIM HİKMET
Ancak soylu yazarlara vergidir insanın duyumsamalarını daha yücelerde yaşatmak. Dostoyevski oyunlarda mahkûmlara bu duyguyu yaşatıyordu. Nâzım Hikmet de hapishanede bir yandan ölümsüz şiirler yazarken bir yandan da tutukluların öğretmeni olmuştur. Örneğin romanı-öyküyü şiir yoluyla anlatmayı deneyerek insanlığa armağan ettiği Kurtuluş Savaşı Destanı’nı, 1908-1950 gibi geniş bir zaman dilimini yansıtan öyküsel yanı ağır basan Memleketimden İnsan Manzaraları adlı şiirsel yaratısını hapislik yıllarında yazmıştır.
Onunla da kalmamış, hapislik arkadaşı, adı sonradan Orhan Kemal diye yaygınlaşan genç Raşit Kemali’yi, öğretmen-öğrenci ilişkisi içinde ülkemizin ünlü romancılarından, öykücülerinden biri yapmıştır. Ayrıca hapishanede iki dokuma tezgâhı kurmuş, dokunan kumaşlarla edinilen küçük gelirleri, tutuklulara dağıtmıştır.
SABAHATTİN ALİ
Aydın’da Almanca öğretmenliği yaptığı sırada öğrencilerini geleceğe yönelik bilgilerle donatmaya çalışırken, ruh sapkınları, düşünce geliştirici sözlerini tehlikeli bulup onu yok etmenin yollarını aradı.
Her dönemde olduğu gibi o zamanın bürokratları da iyinin düşmanıydı. Sabahattin Ali’yi yargılatıp hiçbir neden ileri sürmeden onu memurluktan attırdılar.
Yazar etkisiz duruma sokulabilir ama onun yaratıcı gücünün önüne kimse set çekemez. Hapishane günleri ona yazarlığın verimli kapısını aralamıştır. Sonradan bir romanına ad olan Kuyucaklı Yusuf’u hapishanede tanır. Dillerden düşmeyen “Aldırma gönül aldırma” adlı şarkısı hapishane yıllarının ürünüdür.
Genel aftan yararlanarak hapishaneden çıktı. Memuriyetten de o sırada atıldı. O da yetmedi. Bulgaristan’a geçmek isterken adı sanı saptanamayan kişilerce sınırda kafası parçalanarak öldürüldü.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Türkiye Obezitede Avrupa Birincisi! Diyetisyen Elvan Oda
- Doğum Uzmanından gebelere uyarı!
- Turizm öğrencilerinden çarpıcı yanıtlar
- Babadan Asker oğluna duygusal karşılama
- Dikkat! Kavimler Göçü 2.0 başlıyor mu? Dr. Cenk Özatıcı
- İBB'de yeni uygulama: Ücretsiz HPV aşısı
- Milli Eğitim Bakanı Tekin'den 'mülakat' açıklaması
- Besin alerjisi nasıl tedavi ediliyor?
- 10-16 Mayıs Engelliler Haftası
- Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun konuşma
En Çok Okunan Haberler
- Emeklilere yüzde 15 indirim yürürlükte
- Galatasaray'dan Kerem Aktürkoğlu kararı
- Sözleşmedeki hak kaldırılamaz
- İmamoğlu'ndan Erdoğan'a yanıt!
- Arda Güler tarihe geçti!
- 'Şaraba nasıl bağladı, anlamadım'
- 'Türkiye'de de yaşanabilir'
- Erdoğan'a fark attılar
- Yaşlı adam hayatını kaybetti
- Bir ülke daha kimlikle ziyaret edebilecek