Pablo Picasso’nun İspanya İç Savaşı’nda (1937) Nazi Almanyası’nın 28 bombardıman uçağının Guernica kentini bombalamasının yarattığı yıkıntılar arasındaki katliamı yansıtan 7.76 eninde, 3.49 boyundaki “Guernica” tablosunda ilgi uyandıran boğa ile atın neyi simgelediği açıklanamamıştır. Sanat tarihçisi Patricia Failing bunu at ile boğanın İspanyol kültüründe önemli bir yeri olduğuna bağlar. Picasso ise tabloyu yaparken bu geleneği düşünmediğini, onun içinde birden yeşeriveren resim yapma güdüsünden doğduğunu açıklıyor: 

“Bu boğa bir boğadır, at bir attır... Resimlerimdeki belli şeylere birer anlam verdiğinizde bu doğru olabilir ama bu anlamı vermek benim düşüncem olmamıştır. Sizin vardığınız düşüncelere ben de varmış olmalıyım ama içgüdüsel ve bilinçsiz olarak. Ben resim yapmak için resim yapıyorum. O nedenle nesneleri oldukları gibi çiziyorum.”

SANATSAL ALGI 

Picasso, tuvalin karşısına geçip fırçayı eline aldığında sanatının dışında bir şey düşünmez. Birçok sanatçının yaşadığını doğal olarak o da yaşadığından, başlangıçta ortaya nasıl bir şey çıkacağını kestireceği söylenemez. Yukarıdaki alıntıda geçen şu açıklamasıyla, algıda sanatçı-izleyici uyuşmazlığını vurgulamış oluyor: “Resimlerimdeki belli şeylere birer anlam verdiğinizde bu doğru olabilir ama bu anlamı vermek benim düşüncem olmamıştır”.

Sanatsal yaratıların her insanda aynı algıyı uyandırdığı da söylenemez. Şiir-resim-müzik gibi türler açısından da geçerlidir bu. Bu gerçeğin ışığında, “Guernica” tablosundaki atın, boğanın neyi simgelediğinin belirlenemeyişi, bir bakıma sanatsal bir gerçektir. Örneğin yorum yeteneği gelişmiş bir başka sanatçı, tartışılan bu konuda ortaya çıkıp “Guernica tablosundaki at, boğa simgeleri bende, acıklı bir bale etkisi uyandırdı” derse şaşkınlığa uğranılmamalı.

Picasso, anlayabilene, özdeyiş değerindeki şu sözüyle bunu dile getiriyor: 

“Resim, senin benden istediğin değil, benim sana verdiğimdir!”

ALGI YOKSUNLUĞU 

Picasso’nun İspanya İç Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın 26 Nisan 1937 yılında Guernica kentine atılan 28 bombanın etkisini, bombanın yarattığı yıkımı yansıtan “Guernica” resmini inceleyen gözü kanlı savaş kışkırtıcısı bir general ona sorar: “Bu resmi siz mi yaptınız?” Picasso, onu dilsiz kılacak yanıtı patlatır: “Hayır, siz yaptınız!” 

Picasso, resimde desenle rengi kaynaştırmada da o denli yalındır, gerçekçidir. 

Sergisini gezen bir kadın, resimlerinden birinde “At” yazdığını görüp onu bulamayınca “Bu resimde at yok” der. Picasso, onu sorduğuna pişman eden yanıtı verir: “Bu at değil, resimdir!”

“Cisimleri gördüğü gibi değil, düşündüğü gibi yapan”, hayal edebildiği her nesneyi gerçek kılacak denli yetkin bir sanatçıdır Picasso. 

Resimlerini hangi düşünceyle yaptığını kavrama algısından yoksun olanlar, gördükleriyle yetinip sussalar en azından gülünç duruma düşmezler... 

GÜVEN DUYGUSU

Picasso, resim sanatının üretken rahminde can bulmuştur. Düşündüğünü iç dünyasında oluşturmadan, “yeni şeyler yaratmak için öncelikle bir şeyleri yıkmadan” fırçayı eline almamıştır. Konusu insan da doğa parçası ya da koyun keçi, at, boğa da olsa onu kimsenin düşünemediği biçime sokar. Şu sözüyle, hiçbir ortamın o direnci yıkamayacağını açıklıyor: 

“Biz sanatçılar yıkılmayız ve sanatımızı icra etmek için her şeye gücümüz yeter; bir hapishanede, hatta bir toplama kampında, hücremin tozlu zeminine ıslak dilimle resim yapmak zorunda kalsam bile...” 

Nietzsche’nin “İşte insan!” dediği gibi, Picasso’nun sanat, sanatçı dediği de bu!