1974’ten beri Dünya Kupalarını seyrediyorum. Uzmanlık alanım gereği hakemleri ve performanslarını izlerim. Nasıl takımların uyguladıkları strateji ve taktikler Dünya Kupası sonrasında teknik adamları yönlendiriyorsa, hakemlerin performansları da dünya hakemlerine ışık tutuyor. Hakemlik açısından 1974’ten beri izlediğim en kötü turnuvaydı Brezilya 2014. Bu turnuva kadar hakemlerin kimyalarının bozulduğu bir turnuva hatırlamıyorum. Uluslararası oyun kurallarını IFAB belirler. Bu kuralların yorumunu da FIFA yapar. Örnek olarak sportmenliğe aykırı davranışa ihtar (sarı kart) verilmesini oyun kuralları emreder ama neyin ihtar olacağının yorumunu FIFA yapar. Bu turnuvada ilk defa hakemlere oyun kurallarını yorumlayıp uygularken kendilerine yorum olarak öğretilenlerin dışına çıkmaları istenmiştir.
Massimo Busacca 2006 ve 2010 Dünya Kupalarında görev almış, 2007’de UEFA Kupası finali yönetmiş İsviçreli eski bir FIFA hakemidir. 2011’den beri FIFA’nın profesyonel direktörü. 2014’te gerek hakemlerin atanmasında gerekse hakemlere verilen talimatlarda Busacca’nın ön planda olduğunu görmekteyiz.
2014 Dünya Kupası Türk hakemliği için bir onur noktası olan Cüneyt Çakır’ın yarıfinal ataması dahil çok ciddi hakem atamaları hatalarına şahit olmuştur. Eğer maçı Arjantin Cüneyt’in ciddi bir hatası ile Hollanda’ya kaybetseydi, Busacca ve dolayısıyla FIFA, Uilenberg - Çakır ilişkisinden dolayı eleştiri alırdı. Almanya-Arjantin final maçına atanan Rizzoli’nin bu maça kadar yönettiği 3 maçın ikisinin Arjantin maçı olmasını nasıl açıklarsınız bilmiyorum, ama en naif yorum olarak yanlış planlama diyebilirim. Turnuvada sadece üç hakem bir maç yöneterek ülkelerine dönmüşlerdir. Japon ve Y. Zelandalı hakemler kötü performanslarından dolayı tek maçta kalmış olabilecekken, çok iyi maç yöneten Gambialı Gassama’nın tek maçta kalmasını izah edecek rasyonel bir düşünce olamaz. Turnuvanın en komik penaltısını Avustralya lehine veren Cezayirli hakem üçüncülük maçı ile taltif edildi. Bu maçta Haimoudi turnuvanın en kötü ikinci maçını yöneterek kendisine güveneni mahcup etmedi!
Turnuvada 4 hakem Rizzoli (UEFA), Haimoudi (CAF), Irmatov (AFC) ve Pitana (CONMEBOL) dörder maç yöneterek dört ayrı konfederasyonu temsil etmişlerdir. Bu bile atamalarda performans kadar ve belki de ondan daha fazla politik yaklaşımların öne çıktığının göstergesidir. Turnuvanın en iyi maçını (BrezilyaŞili) yöneten Webb’in 2 maçta kalmasının ana sebebi 2010 Dünya Kupası finalini yönetmesi olmuştur. O maç genç hakemlere maç nasıl kontrol ediliri öğretmesi açısından defalarca seyrettirilmelidir. Yazımın başında bahsettiğim Busacca’nın hakemlere verdiği talimatların dünya hakemliğine yaptığı tahribatı örnekleri ile bir sonraki yazımda anlatacağım.