Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar

Ali Sirmen

[email protected] Son Yazısı / Tüm Yazıları

Paris'in Karnı İstanbul'un Kalbi

18 Kasım 2012 Pazar

Sevgili,

“Paris’in Karnı” Emile Zola’nın (1840-1908) Rougon – Macquartlar dizisi içindeki romanlarından biri. Paris’in Karnı ile kastedilen bir zamanlar Fransız başkentinin göbeğinde yer alan, kentin tüm gıda gereksinimini karşılayan “Haller”.

Paris’te, zerzevat ve her türlü gıda maddesi satışı, Seinne Nehri kıyısından Haller semtine ilk kez 1135’te taşınmış, daha sonra 1183’te Kral Phillipe Auguste ilk ahşap binayı yaptırmıştı.

1850’li yıllarda, III. Napoleon mimar Victor Baltard’a ünlü modern çelik Haller binalarını yaptırmıştı.

İşte Zola’nın Paris’in karnı olarak nitelediği ünlü Haller o Hallerdi.

İstanbul kalbine gelince: Doğrusu kentin kalbinin neresi olduğunu kestirmek güçtür ve herkes kendi kültürüne meşrebine göre, bir yeri İstanbul’un kalbi olarak niteler.

Okuduğum okulun yakınındaki meydan olması ve ömrümün son 26 yılını, Cihangir’in o meydana yakın yerinde geçirdiğimden benim için İstanbul’un kalbi Taksim’dir.

***

Zola’nın “Paris’in karnı” olarak nitelediği Haller’in 20. yüzyılın ikinci yarısında ihtiyacı karşılayamaz hale gelince kaldırılıp, Rungis’e taşınmasına karar verildi.

İstanbul’un kalbi Taksim Meydanı’na ise büyük değişim kazmasının vurulması Paris’in Karnı’nın taşınması kararından elli yıl sonraya, 2012 Kasım’ına rastlıyor.

Bu ikisinin de kazmayı yiyiş şekilleri birbirlerine, hiç mi hiç benzemiyor.

Paris’in “Haller”inin taşınmasına 1963’te karar verildi, ilk kazma 1971’de vuruldu.

Aradan geçen zamanda, konu başta Paris halkı olmak üzere kamuoyunun geniş tartışmalarına yol açtı.

Gazeteler, dergiler, radyolar televizyonlarda konu geniş biçimde ele alındı. Hatta siyaset bilimcisi ve Anayasa Hukuku Profesörü Maurice Duverger de, Colbert’in Kral’a yazdığı üslubu taklit ederek, General De Gaulle’e seslenen ve Le Nouvel Observateur dergisinde yayımlanan “Sire” diye başlayan bir açık mektup bile kaleme aldı.

Kısacası Paris’te haller, semtinin yeni şekli on yıllık geniş çaplı tartışmalarla oluştu.

***

Taksim Meydanı’nın kaderini ise, AKP kendi başına, kimseye danışmadan, herhangi bir yarışma açmadan, İstanbul halkının fikrini almayı hiç düşünmeden belirledi.

Oysa İstanbul Belediyesi daha önce otobüslerin rengi ve Şehir Hatları gemilerinin şekli gibi ikincil konularda bile hemşerilerine birkaç seçenek sunmuştu.

Ama bu kez kentin belli başlı alanı için bu zorunluluk, hiç mi hiç hissedilmedi.

Taksim’in akıbetinin İstanbulluların çoğunluğunu, Haller’in durumunun Parislilerin çoğunluğunu ilgilendirdiği gibi ilgilendirmediği de bir gerçek.

Gerçi bu keyfi karara tepki gösterenler olmadı değil. Ama tepkiler azınlıkta kaldı.

Olay her iki ülkedeki iktidarın demokrasi kavramlarından olduğu kadar, bu iki kentin insanlarından da kaynaklanıyor.

Burada Parislilerin İstanbullulardan daha akıllı olduklarını söyleyecek değilim.

Ama, Paris’te oturanlar Parislilik, yerleşmiş kentlilik bilincine sahip olup, kentlerine sahip çıkarlarken, İstanbul’da oturanların bir İstanbulluluk, yani yerleşmiş kentlilik bilinci olmayan, henüz göçebeliği üzerinden atamamış bir çoğunluk olmasının bu iki farklı sonucun belirli öğeleri olduğu kesin galiba.

İstanbul’da oturanlar İstanbullu olmayınca, kentin kaderini hemşerilere sorma gereğini de kimse duymuyor doğal olarak.