9 Kasım 1918 yılında ilan edilen ve 30 0cak 1933 yılında Adolf Hitler’in başbakanlığa atanmasıyla son bulan, parlamenterdemokratik Weimar Cumhuriyeti Alman tarihindeki ilk cumhuriyettir. Yarı başkanlık sistemini (semipräsidentielles system) esas alan bu cumhuriyet, anayasanın kabul edildiği 11 Ağustos 1919 tarihinde 24 eyalet/devletten oluşuyordu. Bunlardan yedisi 1 Mayıs 1920’de Thüringen eyalet/devleti olarak birleşmişti.
1929 yılında da Waldeck eyalet devleti Prusya’ya bağlanmıştı. 1925 yılında cumhuriyeti oluşturan eyalet/federal devlet sayısı 18’di: Serbest Devlet Anhalt, Baden Cumhuriyeti, Serbest Devlet Bavyera, Serbest Devlet Braunschweig, Serbest Ticaret Şehri Bremen, Serbest Ticaret Şehri Hamburg, Halk Devleti Hessen, Serbest Devlet Lippe, Serbest Ticaret Şehri Lübeck, Serbest Devlet Mecklenburg-Schwerin, Serbest Devlet Mecklenburg-Strelitz, Serbest Devlet Oldenburg, Serbest Devlet Prusya, Serbest Devlet Saksonya, Serbest Devlet Scaumburg-Lippe, Thüringen Eyaleti, Serbest Devlet Waldeck, Württemberg Halk Devleti ve Saar Bölgesi. 1929 yılında Waldeck, Prusya’ya bağlanmış, Hitler’in iktidar döneminde de 1934’te Mecklenburg- Schwerin ile Mecklenburg-Strelitz, Mecklenburg adı altında birleşmiş, 1937’de Lübeck Prusya’ya katılmıştır.
Almanya, imparatorluktan günümüze tarihinin hiçbir döneminde üniter devlet yapısına sahip olmamıştır.
1933-1945 yılları arasındaki Nazi diktatörlüğü döneminde de -yukarıdaki örneklerde de görüleceği gibi- devlet anayasal olarak federatif yapıdadır.
Dolayısıyla Cumhurbaşkanı’nın “Yani ‘üniter devlette başkanlık sistemi yoktur’ diye bir şey yok. Şu anda bunun zaten dünyada örneği var, geçmişten bu yana da var. Yani Hitler Almanyası’na baktığınızda orada da bunu görürsünüz, daha sonra değişik ülkelerde yine aynı şekilde bunun örneklerini görürsünüz” sözleri gerçeği yansıtmamaktadır.
Talihsiz bir açıklamadır.
Cumhurbaşkanı’nın sözlerine dil sürçmesi diyelim. Ya Cumhurbaşkanlığı’nın “resmi açıklaması”nı nereye koyacağız? “
1) Başkanlık sistemi üniter devletlerde de olur. Başkanlık sistemi, federalizme dayanmak zorunda değildir. 2) Hem parlamenter hem de başkanlık sisteminde esas olan, adalet ilkesinin uygulanması ve halkın beklentilerinin karşılanmasıdır. 3) İster parlamenter ister başkanlık modeli olsun, sistem kötüye kullanıldığında, Hitler Almanyası’nda olduğu gibi ortaya felaketle sonuçlanan kötü yönetimler çıkabilir.”
Cumhurbaşkanı bir kere “Hitler Almanyası üniter devletti” dedi ya Cumhurbaşkanlığı sözcüsü de aynı yanlışta ısrar edecek!
Cehalet işte böyle bir şey! En vahim yanı da kendi kendini yeniden üretiyor olması, aynen bu örnekte görüldüğü gibi...