İstanbul “kent/ sanat/ kültürel kimlik” buluşmasının her yönüyle yaşayan örneklerinden biri. Ama ne yazık ki 2000’li yıllar itibarıyla iktidarda olanların hoyratlıklarından nasibini aldı, alıyor. Hırpalanıyor. Yine de her şeye karşın, kültür ve sanat alanında yapılan çalışmalara gözlerimizi, kulaklarımızı açmak durumundayız.
TİYATRO MÜZESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR
Bu çalışmalardan biri Aralık 2019’da tüzelkişiliğini almış olan Türkiye Tiyatro Vakfı (TTV). Vakfın kurucusu Esen Çamurdan, “Türkiye Tiyatro Vakfı, yitirdiğimiz her tiyatro kişisiyle birlikte yiten, ardından hiçbir iz kalmayan tiyatro kültür mirasımızın yok olmasını engelleyebilmek için kuruldu; dolayısıyla ilk ve asal hedefi Türkiye Tiyatro Müzesi’ni yapılandırmak” diyor. Genç bir ekiple çalışıyor Çamurdan. Genel koordinatör dışında, tümü gönüllü olan tiyatro okullarından yeni mezun ya da lisans, lisansüstü eğitimini sürdüren dinamik gençlerle yürüyor TTV faaliyetleri. Neler mi yapılıyor? Galatasaray’da tarihi bir binanın aydınlık en üst katında çağdaş arşivleme ölçütlerine uygun olarak kurgulanan bir envanter programıyla dijitalleştirilerek kayıt altına alınıyor arşivler. Bugüne kadar Kani Kıpçak, Mücap Ofluoğlu, Mehmet Akan, Başar Sabuncu, Refik ve Hale Eren arşivi gibi Türk tiyatrosu açısından oldukça değerli malzeme birikmiş durumda. Öte yandan, veritabanı üzerinden tiyatromuzla ilgili yayımlanmış tez, kuramsal kitap, biyografi ve araştırmalar da kayda geçiriliyor.
SÖZLÜ TARİH GÖRÜŞMELERİ VE DİĞER ETKİNLİKLER
Ülke tiyatrosunda iz bırakmış tiyatro kişilikleriyle yapılan sözlü tarih görüşmeleri, pandemi nedeniyle bir süre ara verilmiş olsa da şu günlerde devam ediyor. Haldun Dormen, Duygu Sağıroğlu, Ferhan Şensoy, Atilla Alpöge, Arif Erkin, Genco Erkal, Mihalis Vasiliadis görüşme yapılan isimler arasında.
Çevrimiçi etkinlikler ise tiyatro tarihimizdeki boşlukları olabildiğince doldurmak amacını güdüyor. Çevrimiçi konuşmalarda bugüne kadar yer alanlar Kerem Karaboğa, Boğos Çalgıcıoğlu, Zafer Toprak, Cemal Ünlü (“Tiyatromuzda Tarih Konuşmaları”), Ebru Nihan Celkan, Hülya Adak (“Toplumsal Cinsiyet Konuşmaları”). Tiyatromuzun ustaları Metin Akpınar, Tilbe Saran, Bülent Emin Yarar da kendi ustalarını anlatıyorlar “Ustalar Ustalarını Anlatıyor” başlığı altında. Gelişerek devam edecek bu konuşmalar…
TTV’nin Hrant Dink Vakfı ve Yapı Kredi Kültür Sanat’la birlikte düzenlediği “Kulis: Bir Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz” sergisi bu yılın önemli bir etkinliği. TTV, aynı zamanda, Viyana’da gerçekleşecek tiyatromuzla ilgili bir sempozyumun ortakları arasında. Burada üniversitelerle de çalışmalar yapıyor.
Çamurdan, o hiç yitirmediği heyecanıyla devam ediyor anlatmaya ve “Çocukları unutmuyoruz tabii. Onlara da yaratıcılığa yönelik ve uzmanlarca yönetilen atölyeler düzenliyoruz. Çocuk bizim için çok önemli. Bir yerde müzeyi onlar için oluşturacağımızı söyleyebilirim” diyor.
KÜLTÜR MİRASINA SAHİP ÇIKMAK
Peki, yapılan bunca olumlu işin sponsoru var mı? Hayır. Burada söz konusu olan tamamen kişisel bir gayret. TTV şu an için Esen Çamurdan’ın akmasa da damlayan bütçesiyle yürümekte. Maddi desteğe ciddi bir gereksinim var. Son sözü yine Esen Çamurdan’a bırakıyorum: “Elinde bulunan kapsamlı arşivi bağışlamak için müze yapılmasını bekleyen birçok kişi var. Bizim artık aynı zamanda sanat kültür merkezi işlevini üstlenecek bir müze binasına gereksinimimiz var ancak bu bizi aşmakta. Birilerinin tiyatro kültür mirasımıza bu bağlamda sahip çıkması gerek.” Bu hususta en doğru adres bence İstanbul’un kültür mirasını korumakta kararlı İstanbul Büyükşehir Belediyesi… Neden olmasın?
