Cumhuriyet Gazetesi Eski Genel Yayın Yönetmeni, CHP Milletvekili Utku Çakırözer, 2019 yılı Basın Özgürlüğü ve Yargı Raporu’nu, 10 Ocak 2020 Gazeteciler Günü’nde açıkladı.
Önemli gözlemler ve saptamalar içeren, mevcut durumu sayılar ve örneklerle kamuoyuna yansıtan iç karartıcı raporun kısa (ve biraz eksik) bir özetini aşağıda veriyorum.
* * *
“1) 108 gazeteci tutuklu ve hükümlü.
2) 172 gazeteci mahkemelerde haberlerini, eleştirilerini savunmak zorunda bırakıldı.
3) En az 60 gazeteci gözaltına alındı.
4) Gazetecilere yarım milyona yakın tazminat cezası kesildi.
5) En az 34 gazeteci sokak ortasında dayak yedi.
6) 36 bin 216 internet sitesi yasaklandı.
7) Wikipedia yasağı AYM kararına rağmen iki haftadır kaldırılmadı.
8) Cumhuriyet Gazetesi davasında mahkeme, Yargıtay’ın ‘yapılanlar gazeteciliktir’ kararına rağmen ‘terör’ suçlamasında ısrar etti.
9) Yargıtay’ın hakkındaki ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını bozması üzerine 10 yıl 6 ay hapis kararı ile tahliye edilen Ahmet Altan, bir haftalık özgürlüğünden sonra yeniden tutuklandı.
10) HDP Eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın 38 aydır devam eden tutukluluğu 14 aydır AİHM’nin ‘derhal serbest bırakılması’ kararına karşı devam etti.
11) Sivil toplum kurucusu Osman Kavala’nın 26 aydır devam eden tutukluluğunda 1 aydır AİHM kararına rağmen inat edildi.
12) 2019 yılında RTÜK, 12 televizyon kanalına ve 1 radyo istasyonuna toplamda 3 milyon 854 bin 476 TL idari para cezası kesti.
İnternet üzerinden yapılan görüntülü ve sesli haber yayınlarının da RTÜK denetimine tabi olması sağlandı.
13) BirGün, Evrensel, Cumhuriyet ve Yeni Asya gazetelerinin resmi ilan yayımlama hakları Basın İlan Kurumu’nun kararı ile kesintiye uğratıldı.
14) En az 250 gazeteci işten çıkarıldı veya istifaya zorlandı. Bu gazetecilerin pek çoğu Doğan Medya Grubu’nu satın alan Demirören Medya Grubu’ndandı.
15) Yargıda reform en azından 2019 yılında işe yaramadı:
Sözcü Gazetesi davası, Cumhuriyet Gazetesi davası; Özgür Gündem Gazetesi’nin 64 yaşındaki genel yayın yönetmeni Hüseyin Aykol hakkında 63 dava olması; ‘ekonomik kriz var’ haberlerine, yorumlarına imza atan gazetecilerin yargılanması; savcıların bile iddianamelerinde delil bulamadığını itiraf ettiği ‘FETÖ’ suçlamasının mahkemelerce kabul edilmesi yargıda yapılan reformun haber ve eleştiriyi suç olmaktan çıkarmadığını gösterdi.
16) Fişlemeler ve bombalama tehditleri oldu:
Bakanlar Kurulu kararı ile kamu yararına statüsüne kavuştuğu için vergi yükümlülüğünden muaf tutulan SETA Vakfı’nın Türkiye’de yayın yapan yabancı basın kuruluşlarının 150 Türkiye muhabirini fişlediği rapor, 2019 yılı basın özgürlüğü tartışmalarına damga vurdu.
Ankara’da üniversite öğrencisi Şule Çet’in cinsel saldırıya uğradıktan sonra öldürülmesine ilişkin davada sanıkların 13 gazeteciyi hedef gösterdiği raporu gazetecilerin ne kadar kolay hedef gösterilebildiğini ortaya koydu.
2019 yılı Akit TV’de Cumhuriyet Gazetesi için ‘Hep birlikte gidelim Cumhuriyet Gazetesi önüne bir el bombası atalım’ denilmesi ile son buldu.”
* * *
Erdoğan/AKP iktidarı, Parlamenter Demokrasiyi kaldırıp yerine “Tek Kişi Yönetimini” getirerek “Kuvvetler Ayrımını” da yok edince, “İfade ve Basın Özgürlüğü” kavramı da “geçmişin efsaneleri” arasına katılmış görünüyor.
