Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Hem İç Hem Dış Eksen Kaydırılıyor-1
Atatürk ve arkadaşları Türkiye Cumhuriyeti’ni iki eksen üzerine kurdu:
1) Uygarlık olarak Çağdaş uygarlık.
2) Rejim olarak Cumhuriyet-Demokrasi.
***
Çağdaş uygarlık eksenine oturmak için, dinci uygarlığın terk edilmesi gerekiyordu.
Cumhuriyet-Demokrasi eksenine oturmak için de teokratik monarşi, faşizm ve komünizm reddedildi.
***
Ama ne yazık ki toplumda her iki eksenin de kurumları ve birikimleri yoktu.
Sadece bölük pörçük bazı fikirler vardı:
Batı’nın Osmanlı’yı yenmesinden, iktisaden ve siyaseten sömürmesinden kaynaklanan münferit uygulama teşebbüsleri, özentili öneriler Cumhuriyet öncesinin fikri tarihini belirler.
***
Yeni Türkiye’nin Çağdaş uygarlık ve Cumhuriyet-Demokrasi olarak her iki ekseni de, hem iç hem de dış projeler, açılımlar, atılımlar, radikal önlemler gerektiriyordu.
Üretim, eğitim, hukuk, siyaset, kültür, dış politika neredeyse sıfırdan, yeniden örgütlenecekti…
***
Atatürk’ün yaşam döneminde de, öldükten sonra İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar da bu iki eksen bağlamında çok önemli atılımlar yapıldı, kazanımlar ortaya çıktı:
Artık ortaçağdan kalma feodal bir din-tarım imparatorluğu üzerine, Çağdaş uygarlık ve Cumhuriyet-Demokrasi aşısı yapılmıştı.
***
1945’te İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesiyle biçimlenen yeni dünyada ve Soğuk Savaş bağlamında bu iki eksende de bazı değişmeler ortaya çıktı:
1) Cumhuriyet, hedefi olan Demokrasiyi gerçekleştirmek için Çok Partili Düzen’e geçti.
2) Türkiye, Çağdaş uygarlık bağlamında Batı İttifakı içinde yer aldı ve bu ittifakın ileri karakolu oldu.
***
Ne yazık ki siyaset Çok Partili Düzen aracılığıyla Demokrasiyi geliştiremedi, “çoğunluk diktatörlüğüne” dönüşen dönem, askeri bir müdahale ile son buldu.
Ama askerler Demokrasi ana hedefinden (ekseninden) vazgeçmemişlerdi:
1961’de dünyanın en ileri Sosyal Devlet anayasalarından biri kabul edildi.
Derken Soğuk Savaş ve Batı ittifakı, ülkenin yapısını değiştirmeye başladı:
Önce 1971, arkadan 1980 askeri darbeleri ve aradaki “Milliyetçi Cephe hükümetleri” gerek Çağdaş Uygarlık, gerekse Cumhuriyet-Demokrasi eksenlerini zedeledi.
***
1991’de Sovyetler’in çöküşüyle Soğuk Savaş sona erince, dünya düzeni yeniden değişmeye başladı.
Huntington’un “Uygarlıklar Çatışması” kuramı, hem bu yeni “küresel düzenin” lideri Amerika’ya hem de radikal İslamcı teröristlere yol gösterdi:
Huntington’a göre artık Sovyetler’le ABD arasındaki Soğuk Savaş bitmiş, İslam Uygarlığı ile ABD’nin lideri olduğu Batı Uygarlığı arasında yeni bir savaş başlamıştı.
Bu yapıda gerek Huntington’un kuramına gerekse her iki uygarlığın fiili özelliklerine tam uymayan Türkiye Cumhuriyeti ciddi bir çelişki olarak ortaya çıktı:
Toplum Müslüman ama devlet Batılıydı.
Üstelik çelişki bununla da bitmiyordu:
Müslüman toplum (aksak da olsa) laikti.
Batılı devlet ise (özde değil) sözde Batılıydı.
***
İşte bugün ülkemizde yaşanan terör, yolsuzluk, başıbozukluk, hukuksuzluk, kargaşa ve rejim bunalımı, bu çelişkilerden kaynaklanan, Türkiye’yi her iki kuruluş ekseninden de saptıracak bir dönüşümün belirtileridir.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Tanrıkulu'ndan Diyarbakır iddiası: Kayyım atanacak mı?
- Akşener'den oy bölme tartışmalarına cevap!
- YURTTAŞLAR KABİNEYE ATEŞ PÜSKÜRDÜ!
- Ekonomik kriz tiyatronun yolunu unutturdu
- Yerel seçime son 5 gün
- Akşener Özel'in o sözlerini hatırlattı
- İmamoğlu önceki dönemi anlattı
- Mart ayı 1. Dönem Çocuk Meclisi toplandı
- İmamoğlu eşi Dilek İmamoğlu ile Vefa Bozacısı'na gitti
- Özel İYİ Partili ve AKP'li adayları yerden yere vurdu
En Çok Okunan Haberler
- Büyükşehirlerde başa baş seçim
- 'Mahremimizi ortaya saçıyor'
- Belediye çalışanlarına miting ‘yoklaması’
- '30 yıl sonra aynı yanlışın tekrarlanmaması için...'
- Öğretim görevlisi açığa alındı
- Diyarbakır'da dikkat çeken çıkış
- Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan 'altın' kararı
- ‘İçişleri Bakanlığı’nın izni olmadan taktık’
- Özgür Özel'den 'anket' açıklaması!
- ‘Bağış olarak verdim’