Emre Kongar
Emre Kongar ekongar@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Yazar kimdir, sanatçı kime denir?

06 Nisan 2018 Cuma

Çok derin ve geniş bir kültüre sahip olan sevgili Özdemir İnce, sadece çok iyi bir şair değil, çok iyi bir “düşünür-yazardır” da!
Bu bağlamda, belli kavram ve terimleri özel anlamlarla tanımlayarak kendine özgü bir dil yarattığını da söyleyebiliriz.
Örneğin, bir dönem “köşe yazarlığı” yaptığı Hürriyet Gazetesi’ndeki yazıları için “yazarlığı” reddeder, “yazıcıyım” der:
Bir gazetede yazı yazan herkese “yazar” denmesini eleştirir; gerçek yazar olarak gördüğü kişileri, dedikodu yazan köşe “yazıcılarından” ayırt etmek için onlara “gazeteci-yazar” değil, “gazeteci ve yazar” denmesini önerir.
16 Eylül 2007’de Hürriyet’te yayımlanan “Yazar, yazıcı, yazman” başlıklı ilginç yazısında (ki internetten bulup tümünü okumanızı öneririm) kendisini şöyle tanımlıyor:
“Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanan yazılarım bir yazarın (‘ecrivain’) değil bir ‘redacteur’ ya da bir ‘chroniqueur’ün yazılarıdır. Yani Hürriyet Gazetesi’nde ‘yazar’ değilim, ‘yazıcı’yım!”

***

Kendisinin gazete köşesinde yazdıklarını, “yazarlık” değil, “yazıcılık” ürünü olarak gören Özdemir İnce, bakın sanat ve sanatçılar için, yolladığı bir mektupta neler diyor:

SANAT NEDİR?
Sanat bir insani faaliyettir. Bu faaliyetin ya da düşüncenin ürünü duyulara, heyecanlara, algılara ve akla hitap eder. Yoktan var olan ve doğada karşılığı bulunmayan bir üründür; anlamı kendisine dönüktür, kendisindedir.
Ars est systema præceptorum universalium, verorum, utilium, consentientium, ad unum eumdemque finem tendentium.
Sanat; evrensel, gerçek, yararlı, tek ve aynı amaca yönelik bir öğretim sistemidir.

SANATÇI (L’ARTISTE):
Bir yapıt yaratan, yaratıcı bir sanat, teknik, bir bilgi sahibi kimse. Yapıtları heyecan, duygu, duyu, düşünce ve aşkınlık yaratan kimse. Aşağıdaki on sanat dalında ürün veren kimse.

SANAT DALLARI
1. Mimari (Katkıda bulunanların özel isimleri vardır)
2. Heykel (Heykeltraş, yontucu)
3. Resim (Ressam, ‘artiste’ sadece ressamlar için kullanılır)
4. Müzik (Besteci ve katkıda bulunanlar. Piyanist, kemancı, çelist, vb.)
5. Edebiyat (Şiir, roman, öykü, deneme. ‘Yazar’ sıfatı sadece bunları üretenler için kullanılır.)
6. Canlı gösteri sanatları: Tiyatro, dans, kukla, sokak gösterisi, opera, canlı müzik.
7. Sinema (Sinema sanatına katkıda bulunanların özel adları vardır: Yönetmen, senarist, aktör, aktrist, montajcı. vb.)
8. Televizyon
9. Çizgi Roman (bande dessiné)
10. Sayısal (numérique): Bilgisayar, dijital, video.
Bu durumda Başyüce’nin Hatay şenliğine katılanların hiçbiri sanatçı değildir: Bunlara şarkıcı, türkücü, davulcu, zurnacı, oyuncu (‘Sinema sanatçısı’ denmez) falan denir.

***

Özdemir İnce’nin, bazı kavram ve terimleri kendine özgü biçimlerde tanımladığı bu iki yazısı da, tam anlamıyla “ufuk açıcı” ilginç yaklaşımlar içeriyor:
Bir “yazıcı” elinden değil, bir “yazar” beyninden ve yüreğinden çıkmış metinler.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Filler savaşında Türkiye 12 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları