Bilgisayarlarda Türkçe harflerle ilgili sıkıntı yıllarca sürdü. İlk bilgisayarlarda Türkçe desteği hiç yoktu. Ş,ç,ı,ğ gibi harfler de yok. Klavye sorunu çeşitli yazılımlarla çözüldü, bu kez ekranda harfler düzgün görünmüyordu. Ekranda harfleri düzgün görmeye başladık, yazıcıdan çıkış alamadık. Veri tabanları ve arşiv işiyle uğraşanlar, yazılımcılar harf sorunları yüzünden saçlarını başlarını yoluyordu. 80’li yıllar böyle geçti.
Peki, onca sıkıntı neden yaşandı?
1983 yılında bilgisayarlarda kullanılan harfler için bir standart oluşturmak amacıyla gerçekleştirilen Uluslararası Standartlar Örgütü’nün toplantısına Türkiye temsilci göndermedi de ondan. Türkçeye özgü harfler örgüt tarafından belirlenen kod tablosunda yer almadı. Dünyada teknoloji standartları konusunda bir mücadele yaşanıyordu. Türkiye o mücadeleyle ilgilenmiyordu. Malum 12 Eylül ve sonrası.
1995’te benzer bir toplantı cep telefonları için yapıldı. Türk heyeti toplantıyı izlemek yerine Paris’i gezmeyi yeğleyince, Türkçeye özgü harfler yine kapsam dışında kaldı. Cep telefonlarında Türkçe harfleri yıllarca kullanamadık. Yıllar sonra cep telefonlarının klavyelerinde Türkçe harfler belirdi. Fakat mesaj geçemedik. Çünkü Türkçe harfler kullanınca mesaj fiyatı iki katına çıkıyordu. Kısa mesaj krizi yaşandı. Sorun 2008 yılında çözümlenebildi.
“F klavye”de yaklaşım farklı değildi. Türkiye’nin hangi klavyeyi kullanacağına ithalatçılar karar verdiler. Türkiye’de, Türkçe için geliştirilen “F klavye”ye sahip çıkılmadı. Bugün satın almak için F klavyeli bir dizüstü bilgisayar bulmanız zor.
Google 2006 yılında internet üzerinden çeviri hizmetleri vermeye başladığında Türkçe bu diller arasında yer almadı. Türkçe, desteklenen diller arasına 2009 yılında girebildi.
iPhone ve iPad için F klavye desteği daha iki yıl önce verildi.
iPhone için geliştirilen “Siri” yazılımıyla ilgili reklamları internet üzerinden izlerken keyiflenmiştik. Sabah koşu yapan genç adam, kulaklıkla mesajlarını dinleyip yanıt yazdırıyordu. Hava ve yol durumunu soranlar, yemek tarifi isteyenler... Telefondaki tüm işlemler, “Siri” sayesinde konuşarak yapılabiliyordu. Klavyeyi artık kullanmayacaktık. İşte diyorduk telefonlar nihayet akıllanmaya başladı.
Baktık, Türkçe desteği yok. 2015 yılındayız, hâlâ yok. Durum “Google Now” ya da Microsoft’un “Cortana”sı için de farklı değil. Türkçe desteği yok.
Türkiye’de tüketici, akıllı telefonlar için bir Amerikalıdan daha fazla para ödüyor, buna karşılık son teknolojik gelişmelerden yararlanamıyor. Yani “yarım akıllı” telefonlar kullanmak zorunda kalıyoruz. Niye?
Microsoft’un yeni işletim sistemi Windows 10’da Cortana da yer alacak. Artık bilgisayarları da sesle yöneteceğiz. Türkçe desteği yok.
Önümüzdeki beş yıl içinde akıllı evlerde oturmaya başlayacakmışız. Evlerimizde robotlarda olacakmış. Öyle diyor uzmanlar. Peki, bunları nasıl yöneteceğiz. Uzaktan kumandalarla mı? Demek istediğim, sorun sadece F klavye sorunu değil.