Eğitimin üç temel öğesinden en başta geleni, öğretmendir. Diğerleri öğrenci ve program. Köy Enstitüleri ve öğretmen okulları kapatılınca, öğretmen sorunu ortaya çıktı, ülkenin aydınlanması da gerici eğitim sistemine bırakıldı!

UNESCO ile ILO, 1994’ten beri tüm dünyada 5 Ekim’i Dünya Öğretmenler Günü olarak kutluyor. Ülkemizde de 24 Kasım yanı sıra, 5 Ekim de demeçlerle kutlanıyor. Birleşmiş Milletler Örgütü’ne bağlı olan bu kurumların Öğretmenler Günü’nü kutlama amacı, öğretmenin toplumdaki yerini, işlevini, önemini vurgulamaktır. Ama gelin görün ki Türkiye’de eğitim, yapboz tahtası gibi. Öğretmenler ise geçim sıkıntısıyla, siyasal baskıyla, karşı karşıyalar. Bir de salgın ve atanamayanlar var! Böyle bir ortamda öğretmenler günü kutlanabilir mi?

Eğitimi eğitimcilere bırakın

Aslında siyasetçiler, Milli Eğitim’e sızıp kendilerine oy verecek seçmen yetiştirme peşindeler. Böyle olmasaydı, aynı partinin kurduğu hükümetlerde bakan değişse bile bir sürdürülebilirlik olur, gelen gidenin yaptığını ortadan kaldırmazdı. Gelen yeni bir şey yapacaksa da eğitimin tüm bileşenleriyle birlikte yapardı. Bilimsellikten uzak, kendi kişisel programını değil, gerçekten Talim ve Terbiye Kurulu’nun programını uygulardı. 

Ülkemizde iki bakanlık adının başında “milli” sözcüğünün olması boşuna değildir. “Milli Eğitim”, “Milli Savunma” bakanlıklarında yapılan plan, program ve çalışmaların siyasal tercihlerle değil, ulusal duyarlıkla yapılması zorunluluğu içindir. 

MEB’in Bilim Kurulu

Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı sırasında bile 1921’de Bilim Kurulu’nu (Heyet-i İlmiye) kurdurmuş, Eğitim Kurultayı (Maarif Kongresi) yaptırmış, eğitime büyük öncelik vermiştir. Ayrıca 1921’de kurulan Telif ve Tercüme Heyeti çalışmalarını 1926 yılına kadar sürdürmüştür. 1926’daki 3. Bilim Kurulu kararları sonucu Telif ve Tercüme Heyeti yerini Talim ve Terbiye Kurulu’na (Milli Talim ve Terbiye Dairesi’ne) bırakmıştır. Milli Eğitim Şûraları toplanmış, kararlar alınmış, bunlar uygulanmıştır. Bunu daha ileriye taşımak için öğretmen örgütleri Devrimci Eğitim Şûrası toplamışlardır.

Ne var ki Atatürk’ün 100 yıl önce kurduğu Bilim Kurulu günümüzde amacına uygun oluşturulmayınca, eğitim yapboz tahtasına dönmüştür. Oysa “Milli eğitimin genel amaç ve temel ilkeleri ile evrensel değer ve standartları göz önünde bulundurarak kalite, eşitlik ve etkililik ilkeleri ile milli ve toplumsal değerlere dayalı olarak eğitim sistemini geliştirme çalışmalarını yürütmek” bu kurulun ilk görevidir. Bu görevini kurum olarak yapmak yerine birtakım gerici vakıf ve derneklerle işbirliğine girmesi, siyasete teslim olduğunun göstergesidir. Bu da kabul edilemez.

Cumhuriyetin altın yılları

Bu sorunları aşmanın yolu Cumhuriyetin altın yıllarının deneyimlerinden ve çağın getirdiği teknolojiden, bilimden yararlanmaktır. Köy Enstitülü şair, yazar Mehmet Başaran’ın Köy Enstitüleri/Özgürleşme Eylemi (Literatür Yayınları), Alev Coşkun’un Hasan Âli Yücel/Aydınlanma Devrimcisi (Cumhuriyet Kitapları), İsmail Hakkı Tonguç’un Canlandırılacak Köy, Hürrem Arman’ın Piramidin Tabanı, Pakize Türkoğlu’nun Kısa Süren Hasat ile Kızlar da Yanmaz kitapları bu konuda yararlanılacak ilk kaynaklardır. Ayrıca Fakir Baykurt, Dursun Akçam, Talip Apaydın, Adnan Binyazar, Mustafa Gazalcı, Kemal Kocabaş, İlyas Küçükcan, Öner Yağcı ve Erdal Atıcı’nın da bu konuyla ilgili kitapları okunmalıdır.

Öğretmenlerin Cumhuriyetin altın yıllarında çok iyi maaş aldıklarına dair bir örneği Fakir Baykurt anlatmıştı. İlk aylığından başlayarak her ay bir Cumhuriyet altını alarak birikim yapıyormuş. 1948’de mesleğe başlamış. Maaşının dörtte biriyle bir altın alıyormuş. Bugünse, bir öğretmen maaşıyla ancak bir Cumhuriyet Altını alınabiliyor! 

Pazartesi günü tüm ilkokullar, bu salgın koşullarında yüz yüze eğitime başlıyor. Umuyor ve diliyorum ki öğrencilerimiz, öğretmenlerimiz, eğitim emekçileri güzel bir dünya için sağlıklı bir eğitim yaparlar. Dünya Öğretmenler Günü’nü de tüm sorunların aşıldığı ilk yıldan başlayarak yıllarca, birlikte, sevinçle, mutlulukla kutlarlar...