İlhan Selçuk

Halk Çoğunluğu Oluşumu Seziyor...

22 Nisan 1998 Çarşamba

PENCERE

İLHAN SELÇUK

Halk Çoğunluğu

Oluşumu Seziyor...

Dostum sordu:

- Ne oluyor?..

Dedim ki:

- Oldu bile...

Merakla yüzüme baktı, herkesin için için sezdiği, ama yüksek sesle dile getirmekten kaçındığı değişimi, o da ayrımsamıştı; ama birinin yüksek sesle gerçeği söylemesini bekliyordu.

Gerçek, ancak sözle ya da yazıyla açıklandığı zaman algılanabilir.

Üsteledi dostum:

- Ne oldu?.. Bir şeyler değişiyor gibi; ama tam anlamında kavranamıyor; nedir dönüşen?..

- Devlet değişiyor.

- Nasıl?..

- 1923’ten İkinci Dünya Savaşına dek devrimci devlet vardı.

- Sonra?..

- İkinci Dünya Savaşından 1991e değin yaşanan süreçte karşıdevrimci devlet...

- Daha sonra?..

-1991’den sonra dünya dengeleri değişince yeni bir devlete doğru dümen kırdık...

*

İkinci Dünya Savaşından sonra Türkiye, Batı Blokuna katıldı. Ancak bu katılım karşıdevrimin işine yaradı. Avrupa’da demokrasi sola açılışla kurulmuştu; bizde çok partili rejim sola kapalı-sağa açık bir yasaklar rejimine dönüştü. Türkiye’de kırk yıl Cadı Kazanı kaynatıldı, devlet irticayı komünizme karşı panzehirdiye desteklemeye başladı; aydınlar düşman sayıldı; solcu potansiyel komünist idi.

Soğuk Savaşın koşullarında 1923 Aydınlanma Devrimiyle kurulan laik cumhuriyet yok edilecekken, Sovyetler yıkıldı; komünizm tehlike olmaktan çıktı; yarım yüzyıldan beri Soğuk Savaş koşullarına göre konuşlanan devlet anlayışı boşluğa düştü.

Dostum sordu:

- Ne zaman oldu bu?..

- Koşulların değişmesiyle değişimin algılanması arasındaki süreç yaşanıyor.

- Bu oluşumun bilincinde miyiz?..

- Kimisi sezinliyor, kimisi eski değer yargılarının güdümünde yaşıyor. Hiçbir şey değişmemiş gibi düşünen, yazan, çizen, politika yapmaya çalışan çok kişi var; karmaşa ya da kargaşa bu yüzden...

- Peki, devletteki değişimin dışavurumu ne zaman tümüyle yaşama yansıyacak?..

- Kolay değil!.. Soğuk Savaşta komünizme karşı ileri karakol olarak kullanılıyorduk; Amerikanın Yeşil Kuşak kuramı Türk-İslam Senteziyle devlet ideolojisine dönüştürülmüştü; irtica, devlet eliyle desteklendiği için yükseldi; ama bu desteğin çekilmesiyle dinciliğin inişe geçmesi arasında yine bir zaman dilimi yaşanacak... Çünkü İkinci Dünya Savaşından 1991e değin devlet gücünü arkasına alan irtica, yarım yüzyıldan beri kurumlaştı; ekonomik altyapısını kurdu. Bu kurumlaşma ve yapısallaşmadan toplum kolayca arınamaz; devlet örgütünün bile temizlenmesi zaman alacaktır.

*

Laik cumhuriyetin tazelenmesi bu kez demokrasiyi de kurumlaştıracak... Halk çoğunluğu bu gidişatı sezdi...

Liderler ne zaman ayrımsayacak?..

(22 Nisan 1998 tarihli yazısı)



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Patrikhanenin Sicili... 11 Haziran 2012
Mumcu'nun Saptamaları... 7 Haziran 2012

Günün Köşe Yazıları