En çok ihracat yapanların ödüllendirildiği törenlerin haberlerine sık sık gazetelerde rastlarız. Geçen hafta, İstanbul Kongre Merkezi’nde böyle bir tören vardı. Töreni “Yüksek katma değerli ihracatı teşvik etmek” amacıyla Elektrik Elektronik ve Hizmet İhracatçıları Birliği (TET) düzenliyordu. Amaç yükte hafif pahada ağır ihracatı özendirmek, bu amaçla üretim yapıp ihraç edenlere dikkati çekmekti.
TET’in bu yılki ödül töreni öncekilerden çok farklıydı. Ödülleri alanlar ünlü sanayiciler değil yazar ve sanatçılardı. 2014 yılı sonuna kadar olan dönemde yurtdışında en fazla ihracat geliri elde eden ilk üç dizi: “Muhteşem Yüzyıl”, “Kara Para Aşk” ile “Kuzey Güney” ve 2014 yılında yurtdışında kitapları en çok dile çevrilen yazar Ahmet Ümit ödüllendirildi. “Muhteşem Yüzyıl”ın ödülünü Halit Ergenç ile TİMS Production adına Mücahit Murat, “Kara Para Aşk”ın ödülünü Tuba Büyüküstün ve Engin Akyürek ile yapımcı Kerem Çatay (Ay Yapım) “Kuzey Güney”in ödülünü yine yapımcısı Kerem Çatay aldı.
Ahmet Ümit ödül konuşmasında bugüne kadar pek çok ödül aldığını ancak bu ödülün kendisi için ayrı bir yere sahip olduğunu belirtti. Nezaketen söylemiş gibi görünse de bu cümle önemli bir gerçeğe dikkati çekiyordu; Türk edebiyatının dünyaya açılmındaki başarısı ilk kez ödüllendirilmiş oldu.
Dizi filmlerimizin dünya çapında başarısı biliniyor. Arap ülkeleri ile başlayan dizi film ihracatımız, Balkanlar’a daha sonra da dünyanın diğer bölgelerine doğru yayıldı. Bugünlerde Şili televizyonlarında “Ezel” ve “Fatmagül’ün Suçu Ne” dizileri yüksek rating’lerle izleniyor. Brezilya, Peru, Paraguay, Uruguay, Meksika ve Venezüella gibi ülkelere dizlerimiz satılmış. Afrika ülkelerinde yeni pazarlar bulmak için çalışmalar yapılıyor.
Ekonomi Bakanlığı da dizilerin başarısının farkında olmalı ki Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sinemaya verdiği desteği yeterli görmüyor ve “Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi” adlı tebliğ ile film ve dizi ihracatını teşvik ediyor. Tebliğ kapsamında sağlık turizmi, bilişim, film ve eğitim sektörlerine “pazara giriş”, “yurtdışı tanıtım”, “yurtdışı birim”, “belgelendirme”, “ticaret heyeti”, “alım heyeti” ve “danışmanlık” destekleri veriliyor.
Yayıncılığımızın yurtdışındaki başarıları ise bu denli dikkati çekmiyor. Orhan Pamuk’un eserlerinin neredeyse dünyada konuşulan tüm dillere çevrildiği biliniyor, ama ötesi hakkında bilgi yok. Örneğin “İhracat Yıldızı” ödülünü kazanan Ahmet Ümit’in sadece 2014’te 10 eserinin 8 farklı dile çevrildiği, geçen yıl Arnavutluk, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Makedonya ve Tayvan’da yayımlandığı bilinmiyor.
2005-2014 yılları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı TEDA Programı ile 64 ülkeden 438 yayınevine 435 yazarımızın 992 eserinin 59 dilde çeviri ve baskısı için 1755 destek verilmiş. Destek sağlanan bu eserlerden 1334’ü yayımlanmış.
Yayıncılık sektörünün büyüklüğü 2.5 milyar dolar. Uluslararası Yayıncılar Birliği’nin verilerine göre Türkiye dünyanın en büyük 12. yayıncılık sektörü. Yayımlanan yeni kitap sayısında dünyada 11. sıradayız. Brezilya ve Meksika ile birlikte yayıncılık sektöründe en hızlı büyüyen üç ülkeden biri Türkiye.
“Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi” tebliğinin bugünlerde revize edildiği biliniyor. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’in yayıncılığın kültür ihracatındaki başarısına kabine arkadaşı Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin dikkatini çekeceğini ve tebliğe yayıncılık sektörünün de dahil edileceğini umuyorum.