Paris Kitap Fuarı 21-24 Mart tarihleri arasında 34. kez gerçekleştirildi. Okura yönelik bir fuar. Kitap satışı amaçlı. İmza günleri, söyleşiler yapılıyor. Sergiler açılıyor. Bir yanıyla da uluslararası nitelikli, yayıncılık sektörüne yönelik bir fuar. Ağırlıklı olarak Fransa ile ilişkisi olan, frankofon diyebileceğimiz ülkeler katılıyor. Diğer uluslararası nitelikli fuarlar gibi Paris Kitap Fuarı’nda da her yıl bir konuk ülke oluyor. Bu yılın konuk ülkesi Arjantin’di. Konuk ülkenin yanında konuk şehir uygulaması da başlatmışlar. Şanghay konuk şehir olmuş. Bir anlamda fuar Şanghay ile Arjantin’in boy ölçüştürdüğü bir alan haline gelmiş.
Bana göre bu boy ölçüşmede kültürü ve edebiyatı ile Fransa’yla sıkı bağları olan Arjantin daha ağır basıyor. Tabii Çin’in yükselen yıldızını, Şanghay’ın dünyanın en önemli şehirlerinden biri haline gelmiş olmasını da dikkate almak gerek. Arjantin fuara gösterişli bir standla katılmıştı.
Arjantin edebiyatından Fransızcaya çevrilmiş eserlerin çokluğu ile de okurların ilgisini çekiyordu. Fuarın yıldızı ise Julio Cortazar’dı. Cortazar 1914’te doğmuş, 1984’te ölmüş. Bu yıl 100. yaşı kutlanıyor. Tüm dünyada olduğu gibi Fransa’da da çok tanınan bir yazar. Üstelik Cortazar, yaşamının büyük bir bölümünü sürgün olarak Paris’te geçirmiş ve orada ölmüş. Tüm eserleri Fransızcaya çevrilmiş. Fuarın broşürlerini, poşetlerini Cortazar’ın portresi süslüyordu. Fuarın ikinci günü de Cortazar bir dizi etkinlikle anıldı. Ayrıca bir de Cortazar fotoğrafları sergisi vardı.
Fuar alanında çeşitli temalara ayrılmış özel bölümler var. Çizgi roman, çocuk ve ilkgençlik yayınları bölümlerinin yanında sanat, yemek kitapları, kadın edebiyatı ve dijital yayıncılık bölümleri dikkati çekiyordu. Dijital yayıncılığın baş döndüren yükselişinin durduğu, okur ilgisinin de azaldığı izlenimi edindim. Kâğıda basılı kitaba ilgi hâlâ yoğun.
Fuara Fransa’nın çeşitli bölgelerinden yayıncıların ortak standlarda katılımı da sağlanıyor. Stand kiralarının yüksekliği nedeniyle küçük yayıncıların fuara katılamadığı eleştirisinin önüne geçilmeye çalışılmış. Ama bazı büyük yayıncıların standlarını küçülttüğü ve Fransa’nın en büyük yayıncısı Hachette’in katılımının hâlâ sağlanamadığı görülüyor. Onların yerini Fnac kitabevlerinin standları dolduruyor. Fuarın giderek küçüldüğü de fark ediliyor.
Ülke katılımlarında en dikkati çeken Brezilya’nın standıydı. Türkiye de fuara 60 m2’lik bir standla katıldı. İlk gün yapılan açılışta Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nihat Gül, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Hamdi Turşucu ve UNESCO Daimi Temsilcimiz Hüseyin Avni Botsalı birer konuşma yaptılar. Türkiye standı telif satışına odaklı. TEDA desteği alan kitaplar, yeni yayınlar sergileniyor. Standda Türk yazarlarının Fransızcada yayımlanmış kitaplarının satılmaması, okurların standa ilgisini azaltıyor.
Geçmiş yıllarda fuara birçok Türk yayıncı katılırdı. Özellikle büyük Fransız yayıncıların telif hakları görevlilerinin fuarda bulunmaması nedeniyle artık yayımcılarımızın gelmediğini düşünüyorum. Bu yıl sadece Kalem Ajans’tan Nermin Mollaoğlu ve Lir Ajans’tan Ayser Ali’yi gördüm. İki ajans da birçok görüşme yaptı, yeni anlaşmaların müjdesini verdiler. 2005’ten beri TEDA desteği ile Fransızcada 54 esere destek verilmiş ve 44 eser yayımlanmış. Ayfer Tunç, Selçuk Altun, Hakan Günday ve Pınar Selek’in yeni kitaplarına yayınevlerinin standlarında rastladım. Türk yazarlarına ilgide azalma var gibi. Anlaşılan TEDA’nın yeni bir atılım yapması gerekiyor.