EYLEMLERİN yerini tartışmalar alınca, ister istemez, düşünce cepheleri ortaya çıkıyor. Bu tür cepheleşmeler çoğu zaman birkaç tümcelik sloganlarına, hatta tek sözcüklü etiketlerin çarpışmasına dönüşmekte. Bir yanda demokrasiyi sandıkla, yani seçimlerle tanımlayanlar var, öte yanda da onların karşısına “özgürlük” yahut “insan hakları” gibi bir iki sözcükle dikilenler oluyor.
Bu alışkanlığın çabukluk sağlayıp düşüncelere canlılık getirdiği kesindir; ama aynı alışkanlığın sözcüklerdeki bulanıklık yüzünden kargaşaya yol açtığı da oluyor. Kutuplardan birinin veya her ikisinin tam olarak ne istediği pek belli olmayabilir. Böyle durumlarda kısalık ve keskinlik yerine uzunluk ve açıklık tercih edilmelidir. Örneğin “sandık” diye kesip atmak yerine nasıl, ne türlü ve ne zaman yapılacak bir seçimden söz edildiği belirlenmelidir: Yüzde on barajlı seçim mi? Bin türlü koşulla aday sayısının sınırlandırılmışı mı?
Kısacası kutuplaşma, sonucu belirsiz ve yararsız bir kör dövüşüne yol açmış olmamalı.

Siyasal sürecin karar almaya ve sorunlar çözmeye yardımcı olması yanında bir başka yönü daha var ki, bizimkine benzer türde “gelişmekte olan demokrasilerde” o yön öğreticiliği dolayısıyla her şeyden önemli ve değerlidir: Politikanın eşi bulunmaz bir “okul” olması, daha doğrusu birçok “ekolü”, yani her birinin kendine özgü bir tarzı ya da felsefesi bulunan öğreticilerden oluşan bir üniversite, yani evrenselliği olan bir yetişme ocağı oluşu.
Zaten politikayı bulaşmaktan kaçınılması gereken bir hastalık, kirli ve yıpranışa, hırpalanışa, kötüleşmeye sürekleyici bir etkinlik olarak görmek, olur olmaz vesilelerle yerin dibine batırmak, doğru vatandaşlıkla asla bağdaşmayacak bir tutumdur. Çok iyi bilmek gerekir ki, böyle tiksinmenin sonu politikayı temizlemek yerine onu büsbütün köreltmekten, kirletmekten, hatta çürütmekten başka bir sonuç getiremez.

Böyle olduğu içindir ki, siyasal kutuplaşmalar konusu, politikaya canlılık getirelim derken tam tersine durgunluğa ya da kısır kavgalara yol açabilecek kritik bir konudur.