Doğalgaz-ık!

04 Eylül 2019 Çarşamba

Ekonomide bütün dünyayı imrendirecek, hatta kıskançlıktan çatlatacak mucizelere imza atıyoruz.
Ağustos ayı enflasyon rakamları doğalgazdan gıdaya her alanda zam haberlerinin art arda geldiği günlerde açıklandı.
Tablo muhteşem; tüketici fiyatlarının yüzde 1.3 artması beklenirken 0.89 arttı. Üretici fiyatları yüzde 0.58 düştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) adeta rakamları ayarlama enstitüsü! Olandan çok, olması arzu edilene yakın rakamlar üretmede son derece usta. Yakın geçmişte tüm olumsuz rakamların tek haneli olması için büyük çaba harcar, her yöntemi denerdi; işsizlik yüzde 9.8, enflasyon yüzde 9.9...
Son iki yıldır yüzde 10 barajı patladı. Şimdi yüzde 15 barajı kuruldu, ne yapıp edip bunun üzerine çıkmaması için rakam makyajı yapıyorlar. Bunun çarpıcı örneğini doğalgazda gördük; önce yüzde 14’lük zam, sonra bir yüzde 15 daha... Üstelik gerçeği gizleyerek açıklama yapıyorlar. Son doğalgaz zammı üç bölüm; konutlara, büyük sanayi kuruluşlarına ve elektrik üreticilerine ayrı oranlarda zam uygulandı. Konutlara yüzde 18 zam, elektrik üretimine yüzde 3 indirim, sanayi tüketimine zam yok. Eksiyle artıyı birleştirip yüzde 14.9 zam açıkladılar. Aman yanlış anlamayın yüzde 15 değil...

***

Doğalgaz fiyatları yıl başından bu yana yüzde 40 artmış oldu.
Dünyada fiyatlar düşerken bizde neden yükseliyor?
Makine Mühendisleri Odası Genel Başkanı Yunus Yener, gerçeğin doğalgaz alım anlaşmalarında saklı olduğunu vurguluyor. Doğalgazda tam bağımlı olduğumuz Rusya ile yapılan anlaşmalarda özellikle alım garantisi başta olmak üzere maddeler Türkiye’nin aleyhine. Üstelik şirketler arası anlaşmalar uluslarası anlaşma gibi işlem görüp tam garanti verilmiş durumda.
Rusya’nın Avrupa’ya verdiği doğalgazın bin metreküp fiyatı 190 dolar, Türkiye’ye ise 290 dolardan veriyor. 5 yıl önce Türkiye ile Avrupa fiyatı eşitti. Avrupa ülkeleri doğalgaz üzerinden yapılan ticareti düzenleyen mekanizmalar kurdular. Ardından da Rusya’ya dönüp şunu söylediler:
Arkadaş doğalgazın fiyatını belirleme işini bizim iç formüllerimizle yeniden düzenledik. Bundan sonra bunu uygulayalım.
Pazarlıklardan sonra ortak bir noktada buluştular. Bugünkü rakamlar ortada.
Bizim durum ise hem fiyat hem alım garantili!
Ekonomide bir alanda işler kötü gidince domino etkisi yapıyor. Pek çok alanda daralma var. Ekonomi yılın birinci çeyreğinde yüzde 2.6 küçülmüştü, ikinci çeyrekte 1.5 küçüldü. Organize sanayi bölgelerinin çoğunda kapasite kullanımı yüzde 60’a kadar düştü. Bu durum doğalgaz tüketimini azalttı ama doğalgaz satışını azaltmadı. Çünkü Rusya’ya alım garantisi verdik. Sonuçta tüketmediğimiz doğalgazın da bedelini ödüyoruz.
Faturada 8 ayda yüzde 40 zamla konutlara çıkıyor.
Buna doğalgaz-ık denmez de ne denir?
Hiç değilse yüzde 18’lik KDV’yi indirip biraz rahatlatın...

***

Ortada bunca rakam dolaşırken, ekonomiden, maliyeden ve her şeyden sorumlu bakandan bir yorum bekledik, geldi!
Albayrak’a göre tüketici fiyatları yükseldi ama üretici düştü. Bir de çekirdek enflasyonda düşüş var. Çarşıda pazarda fiyatlar yükselebilir, ama enflasyon düşüyor.
Berat Albayrak, bir yılda 10 paket açıklayıp her ayın öncekinden daha iyi olacağını söylerken yoksa tersini mi kastediyor:
Bu ay iyi ayınız, kıymetini bilin, önümüzdeki ay daha kötü olacak!
Her alanda oranlar artarken memura ve emekliye verilen maaş zam oranını iyi frenlediler: 4 artı 4...
İktidar çevrelerinin kullandığı makam araçlarına bakınca şöyle bir ikilem geliyor insanın aklına:
Memura, emekliye 4 artı 4...
Kendilerine 4 çarpı 4...



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları