Türkiye’nin artık bir Suriyeliler gerçeği var. Adeta 82. vilayetimizden gelmiş insanlar gibi ülkemizin bütün düzenine yayılmış durumdalar.
Kentlerinden merkezinden varoşuna, çarşısından köprü altlarına kadar neresine gitseniz onlarla karşılaşıyorsunuz. Esmer tenleriyle doğu illerimizden gelen yurttaşlar olduğunu düşünüp “merhaba” dediğimizde ürkerek geri çekiliyorlar. Biraz zorlayıp diyalog kurmak istediğinizde Suriyeli olduklarını anlıyorsunuz. Türkçedeki Arapça kökenli harfleri sıraladığınızda biraz sıcaklaşıyorlar. Gözleriyle sizden bekledikleri her şeyi hissetirmeye çalışıyorlar. Kimileri biraz girişken çıkmış. Ülkenin ekonomisinin zaten yarıdan fazlasının kayıt dışı olmasından cesaret alıp dükkân açmış. Girip, “hayırlı işler” dediğinizde girişkenliğin verdiği öğrenme gücüyle, kırık Türkçe ile karşılık veriyorlar. Dükkânı açmanın öyküsünü pek anlatmak istemiyorlar. Girmişken bir şey al, der gibi yüzünüze bakıyorlar.
Alışveriş merkezlerinde aheste dolaşan aileleri selamlarken, merhaba dediğiniz erkek sizi tanımışsa, hal hatırdan hemen sonra eşini gösterip, “Suriyelidir... Adana’da evlenip buraya geldim” diyebiliyor. Dilenmeyi iş edinmiş Suriyeliler ise işin inceliklerini öğrenmişler. Alışveriş merkezlerinin yan çıkışlarında küçük bir mum yakıp varlıklarını hissetiriyorlar.

***

Milliyet’ten Kadri Gürsel dünkü köşesinde Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (HÜ- GO) Müdürü Doç Dr. Murat Erdoğan’ın araştırmasından çarpıcı bölümler aktardı.
Türkiye’deki 1 milyon 758 bin Suriyelinin sadece yüzde 10’u okuryazar. Yarısı 18 yaşın altında. Topraklarımızda doğan Suriyeli bebek sayısı 100 bin. Son 4 yılda Suriyeliler için harcanan para 5.5 milyar dolar.
Suriyelilerin yüzde 14’üne karşılık gelen 258 bini kamplarda yaşıyor. Kalanlar bütün illere dağılmış durumda. Rekor 467 bin kişi ile Şanlıurfa’da. İstanbul’da 330 bin, Gaziantep’te 253 bin, Şırnak’ta 190 bin, Hatay’da 204 bin Suriyeli var. İzmir’deki rakam 100 binin üzerinde.
Kilis ise ilginç bir örnek. 128 bin nüfuslu kentte 86 bin Suriyeli var.

***

Suriye’den gelen haberler de iç açıcı değil. Son duruma göre ülkenin yarıdan fazlası terör örgütü IŞİD’in elinde. Tarihi binlerce yıl öncesine giden Suriye’de insanların yanı sıra kültürel miras da kıyıma uğruyor.
Suriye’nin yaşadığı acıların, Türkiye’ye sığınmak zorunda kalan Suriyelilerin başlıca sorumlularından biri AKP hükümetidir. 2010 yılında Suriye’de iç savaş patladığında bütün dünya, Esad’ın kısa sürede devrileceğini düşünüyordu. AKP de ona göre vaziyet aldı, komşuda kriz varsa tuzu bendendir, dedi. Davutoğlu Dışişleri Bakanı olduğu Temmuz 2013’te, Esad’ın haftaları kaldı, demişti. Gelinen nokta ortada. Suriye’de Müslüman Müslümanı kıyıyor. AKP kıyımdan pay çıkarmak için her şeyi yapıyor.
Hükümetin sandıkta hesap vermesi gereken durumlardan biri budur.
Biraz Türkçe bilen Suriyelilere kendimizi tanıtıp, CHP iktidarında bizden ne istersiniz, diye sorduğumuzda çok farklı yanıtlar alıyoruz. Kimi, artık dönmemek üzere Türkiye’ye yerleşmiş. Ama birçoğu barış olması halinde doğduğu topraklara gitmekten yana. Ortak kaderleri ise gelecek belirsizliği. Suriyeliler artık nüfusumuzun yüzde 3’ünü oluşturuyor. Doç. Dr. Erdoğan’ın araştırmasına göre toplumun Suriyelilere bakışı parçalı. Ancak her şeye rağmen onların da insan olduğu, mademki bize sığındılar kardeşlik göstermemiz gerektiği görüşü baskın.
Onlar artık bizim Suriyelilerimiz. 8 Haziran’dan sonra kurulacak hükümetin çözmesi gereken sorunlardan biri Suriye ile yaşadığımız diyalogsuzluk. Bu tablo, komşudaki ateşi nasıl körükleyip içinize alırsınız, dramının tipik bir görüntüsü.