Soru: Eşim Bağ-Kur emeklisi iken 2022 yılı nisan ayında vefat etti. Emeklilik sonrası da esnaflık yapmaya devam ettiği için işlerinden dolayı çok fazla borcu kaldı. Borçları için reddi miras yapmayı düşünüyorum ama bu durumda emekli maaşından vazgeçmiş olur muyum? Reddi miras yaparsam eşimden dolayı ölüm aylığı bağlanır mı? Ayşe T.

Reddi miras en kısa tanımıyla, miras bırakanın ölümü sonrasında yasal veya atanmış mirasçılarının, ölen kişinin tüm borç ve alacaklarıyla birlikte oluşan mirasın hak ve yükümlülüklerini reddetmesidir. Ölüm aylığı bağlanması ise 5510 sayılı kanundan kaynaklanan bir hakkın kullanılması sonucu meydana gelen ve kanunda belirlenen koşulları taşıyan kimselere tanınan bir haktır. Bu nedenle, ölen bir kimsenin alacaklarına ve borçlarına halefiyette, yasal mirasçıların sorumluluğu Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) yer alan hükümlere tabi olup, 5510 sayılı kanunla herhangi bir ilişkisi bulunmamaktadır. TMK’nin ilgili hükümlerine göre mirası reddetme ve miras hakkından düşürülme hak sahibi olma niteliğini ortadan kaldırmaz. Reddi miras yapsanız bile eşinizden dolayı tarafınıza ölüm aylığı bağlanır. 

‘Görevine iade’ mahkeme kararı beklenirken tarafına emekli aylığı bağlanan işçiler

Soru: Bir kamu işyerinde 4/a kapsamında çalışırken resen emekli edildim. Görevime iade edilmek için dava açtım. Ancak davanın ne kadar sürede sonuçlanacağını bilmediğimden ve özellikle de sağlık yönünden mağduriyet yaşamamak için emeklilik dilekçesi verdim. Tarafıma emekli aylığı bağlandı. Dava sonucunda görevime iade edilirsem emeklilik durumum ne olur? Kadir S.

Durumunuzla ilgili husus 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları” başlıklı 21. maddesinde düzenlenmiş. Söz konusu maddede, işverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde on gün içinde işe başlatması için işverene müracaat etmeniz, işverenin de sizi bir ay içinde işe başlatması zorunlu. Başlatmaması durumunda, en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücretiniz tutarında tazminat, kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığınız süre için en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarınızı ödemesi gerekiyor.

İşverenin işe başlatmaması ve bu arada tarafınıza emekli aylığı bağlanması halinde, işveren işten ayrıldığınız tarihten itibaren dört aylık süreye ilişkin ücretinizi ve diğer haklarınızı ödeyeceğinden, dört aylık ücretiniz üzerinden tüm sigorta kollarına tabi prim kesintisi yapılır. Bu durumda aylık talebiniz ve sonrasında dört aylık tüm sigorta kollarına tabi hizmet kaydınız oluşuyor. İşyerinizin kamu niteliği bulunduğundan, aylık aldığınız sürede tüm sigorta kollarına tabi prim ödeneceğinden, 5335 sayılı yasa gereği bu döneme denk gelen aylığınızın kesilmesi gerekiyor.

Konuya ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 6/11/2018 tarihli ve 2018/38 sayılı genelgesinde, sigortalıların iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten sonra fiili çalışmalarının bulunmaması ve iş akdinin feshedildiği tarihten sonra işten ayrılma şartının gerçekleşmiş olduğu hususları göz önüne alınarak mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla, 1/1/2005 tarihinden sonraki süreler için aylık bağlananlardan yeniden çalışmaya başlamayanların, 

- Aylık başlangıç tarihleri mahkeme kararıyla hizmet kazandırılan dört aylık süreye tekabül edenlerin bu sürede ödenen aylıklarının kesilmesi, 

- Sigortalılara hizmet kazandırılan dört aylık süreyi takip eden ay başından itibaren talep alınmaksızın aylık bağlanması, 

- Sigortalıların yapılan yersiz ödemelerde herhangi bir kasıt ve kusurunun olmaması nedeniyle yersiz ödenen aylıkların ¼ oranında aylıklardan kesilmesi, 

Öngörülmüş. Buna göre, emekli aylığınızın bu dört aylık dönemde kesilmesi gerektiğinden, adınıza borç çıkarılır. Aylığınız 4. ayın sonundan itibaren yeniden aylık talep dilekçesi alınmadan ve sonraki dört aylık hizmetlerde dikkate alınarak yeniden hesaplanır ve tarafınıza yapılan yersiz ödeme faiz uygulanmaksızın aylıklarınızdan ¼ oranında kesilir.

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.